Όπως κάθε χρόνο στο τέλος του χειμώνα και αρχή της άνοιξης, έτσι και φέτος, σημειώνεται έξαρση των ιώσεων που προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού και ταλαιπωρούν πολλά παιδιά.
Βήχας, συνάχι, μπούκωμα στη μύτη, μάτια που δακρύζουν, πονόλαιμος, με ή χωρίς πυρετό, είναι τα συνηθισμένα συμπτώματα.
Σε προηγούμενο άρθρο συζητήσαμε για τον πυρετό και τους τρόπους αντιμετώπισής του. Σήμερα θα αναφερθούμε στο κρυολόγημα και το βήχα, το πιο συχνό πρόβλημα των παιδιών, που απασχολεί τους γονείς αυτή την εποχή.
Το κοινό κρυολόγημα οφείλεται σε μόλυνση από κάποιον ιό και όχι στο κρύο, όπως μπορεί κανείς να υποθέσει από το όνομά του.
Περισσότεροι από 200 διαφορετικοί ιοί είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση του κρυολογήματος.
Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν το χειμώνα και την άνοιξη φαίνεται ότι απλά ευνοούν την ανάπτυξη και μετάδοση αυτών των ιών.
Σύμφωνα με μελέτες, τα πιο πολλά παιδιά μέχρι την ηλικία των τριών ετών θα κρυολογήσουν οκτώ με δέκα φορές.
Τα παιδιά που πηγαίνουν για πρώτη φόρα στον παιδικό σταθμό έχουν πολλαπλάσια πιθανότητα να αρρωστήσουν, γιατί εκεί έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά και η διασπορά και μετάδοση των ιών είναι ευκολότερη. Ακόμα και τα μικρότερα αδέλφια των παιδιών που πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό αρρωσταίνουν συχνότερα.
Τα παιδιά που δεν πήγαν σε παιδικό σταθμό, θα εμφανίσουν με μεγαλύτερη συχνότητα ιώσεις στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει και έρχεται σε επαφή με πολλούς ιούς, αποκτά ανοσία, και έτσι ελαττώνονται τα κρυολογήματα.

Το κοινό κρυολόγημα, όπως και όλες οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού (π.χ. γρίπη), μεταδίδεται με το βήχα η το φτέρνισμα, αλλά και με τα μολυσμένα από τις εκκρίσεις χέρια των αρρώστων.
Η αρρώστια εμφανίζεται δυο - τρεις μέρες μετά την επαφή με τον ιό, διαρκεί μια εβδομάδα περίπου και έχει συνήθως ήπια συμπτωματολογία.
Η ρινική καταρροή, ο πονόλαιμος, ο βήχας, η δακρύρροια, η μικρή πυρετική κίνηση, η δυσκολία στον ύπνο και στη σίτιση, ιδιαίτερα των μικρών βρεφών, χαρακτηρίζουν τη διαδρομή του κρυολογήματος στις περισσότερες περιπτώσεις.
Ο βήχας είναι το σύμπτωμα που επιμένει και ταλαιπωρεί περισσότερο τα παιδιά, αποτελεί όμως σημαντικό μηχανισμό άμυνας του αναπνευστικού συστήματος γιατί βοηθάει στην απομάκρυνση βλαβερών ουσιών και μικρών σωματιδίων.
Στο κρυολόγημα με το βήχα αποβάλλεται η περίσσια βλέννας (φλέγματα) που παράγεται στο ανώτερο (π.χ. φάρυγγα) ή στο κατώτερο (πνεύμονες) αναπνευστικό σύστημα.
Αν και συνήθως ο βήχας στα παιδιά οφείλεται σε κρυολόγημα, υπάρχουν και άλλα αίτια που τον προκαλούν.
Βήχας που συνοδεύεται με σφύριγμα στην αναπνοή και δύσπνοια μπορεί να οφείλεται σε άσθμα.
Βήχας με φταρνίσματα, καταρροή και δακρύρροια την άνοιξη συνήθως υποδηλώνει αλλεργία στη γύρη.
Ξερός, ερεθιστικός βήχας με βραχνάδα στη φωνή πιθανότατα σημαίνει λαρυγγίτιδα.
Στα μικρότερα παιδιά η εισρόφηση ξένου σώματος στα πνευμόνια μπορεί να προκαλέσει βήχα και χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση.
Το παιδί που βήχει πρέπει να εξεταστεί άμεσα από τον παιδίατρο όταν:
- είναι βρέφος κάτω των έξι μηνών
- έχει δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια)
- έχει υψηλό πυρετό
- έχει επίμονο βήχα που προκαλεί πόνο

Οι επιπλοκές του κρυολογήματος (όπως ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, πνευμονία) είναι σπάνιες, αλλά πρέπει να τις σκεφτόμαστε όταν τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα ή επιμένουν για περισσότερο χρονικό διάστημα.
Η αντιμετώπιση του κρυολογήματος γίνεται κυρίως με φυσικά μέσα και αποσκοπεί στη βελτίωση των συμπτωμάτων.
Αιτιολογική θεραπεία δεν υπάρχει. Η φυσική άμυνα του οργανισμού είναι εκείνη που καταπολεμά και καταστρέφει τους ιούς.
Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμμία θέση στο κρυολόγημα, ενώ η χρήση αντιισταμινικών και αντιβηχικών φαρμάκων καλό είναι να αποφεύγεται.
Σταγόνες φυσιολογικού ορού στη μύτη και στη συνέχεια αναρροφήσεις ανακουφίζουν ιδίως τα μικρότερα παιδιά από τη ρινική καταρροή. Ζεστές σούπες και υγρά ροφήματα βοηθούν στη ρευστοποίηση των εκκριμάτων και διευκολύνουν έτσι την αποβολή τους.
Ο βήχας ιδίως τη νύχτα είναι το σύμπτωμα που επιμένει και ταλαιπωρεί περισσότερο τα παιδιά. Το δωμάτιο που κοιμάται το παιδί πρέπει να έχει αρκετή υγρασία και σωστή θερμοκρασία, γιατί ο κρύος αέρας ερεθίζει το λαιμό, ενώ ο υπερβολικά ζεστός τον στεγνώνει προκαλώντας πιο έντονο βήχα.
Το κρυολόγημα θα κάνει τον κύκλο του και θα περάσει με τη βοήθεια της φυσικής άμυνας του οργανισμού. Μπορούμε να ενισχύσουμε τη φυσική άμυνα των παιδιών μας με σωστή διατροφή, τακτική σωματική άσκηση και επαρκή ύπνο.

* Η Μαρία Λόζου - Βερβέρη είναι παιδίατρος, πρώην διευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μυτιλήνης.