Η εγκυμοσύνη για τη γυναίκα είναι από τις πιο σημαντικές περιόδους στη ζωή της. Αποτελεί μια φυσιολογική κατάσταση αυξημένης φροντίδας και παρακολούθησης, αλλά και ένα δρόμο με φυσιολογικές μεταβολές και αλλαγές στο σώμα και στον ψυχισμό της γυναίκας, που την οδηγεί στο επόμενο στάδιο, αυτό της μητρότητας. Αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την προώθηση της υγείας της γυναίκας. Σε καμμία άλλη φάση της ζωής τους οι γυναίκες δεν επισκέπτονται το γιατρό τους συχνότερα και δεν είναι τόσο δεκτικές σε ποιοτικές αλλαγές του τρόπου ζωής και των συνηθειών τους.

Διατροφή και εγκυμοσύνη

Η σωστή διατροφή κατά τη διάρκεια της κύησης αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο, αφού σχετίζεται με την καλή υγεία τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου. Παρακάτω θα βρείτε κάποιες βασικές διατροφικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν κατά την εγκυμοσύνη σας:

- Παρακολουθείτε το βάρος σας. Μια γυναίκα παίρνει κατά μέσο όρο εννιά με 13 κιλά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όμως η πρόσληψη βάρους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αρχικό βάρος της εγκύου και το είδος της κύησης, π.χ. αν πρόκειται για δίδυμη κύηση. Αν ξεκινήσατε την εγκυμοσύνη με παραπάνω κιλά, στόχος είναι η πρόσληψη όσο το δυνατόν λιγότερου βάρους. Ωστόσο, η απώλεια βάρους την περίοδο αυτή αντενδείκνυται. Συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό αν παίρνετε πάνω από τρία κιλά ή λιγότερο από ένα κιλό το μήνα. Η άποψη ότι όσο περισσότερα κιλά πάρεις, τόσο καλύτερα τρέφεται το έμβρυο, είναι μύθος.

- Πρωινές αναγούλες. Ιδιαίτερα για το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Το πρωί τρώμε φαγητά στεγνά, τραγανά, τύπου κράκερ, μπισκότα, ψωμί ψημένο, τύπου τοστ, και αποφεύγουμε υδαρείς τροφές και υγρά. Ακολουθώντας αυτό τον απλό κανόνα, θα μας επιτρέψει να ξεπεράσουμε την πρωινή κρίση και έτσι να μπορούμε να συνεχίσουμε την υπόλοιπη ημέρα με κανονικό γεύμα.

- Ισορροπημένα γεύματα. Δώστε έμφαση στην ποιότητα, όχι στην ποσότητα. Οι ενεργειακές απαιτήσεις κατά την εγκυμοσύνη αυξάνονται πολύ λίγο, επομένως δε χρειάζεται να τρώτε για δύο, ωστόσο πρέπει να επιλέγετε θρεπτικά τρόφιμα ώστε να καλύπτετε τις ανάγκες σας σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Το έμβρυο πρέπει να προσλαμβάνει θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες κάθε μέρα για τη φυσιολογική ανάπτυξή του. Είναι απαραίτητο το ημερήσιο διαιτολόγιο να είναι ισορροπημένο σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, βιταμίνες, λίπη, ιχνοστοιχεία και ίνες. Γενικά περιορίζουμε τα ακόρεστα λίπη, τη ζάχαρη και το αλάτι και αυξάνουμε τις πρωτεΐνες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη, και τους υδατάνθρακες που χαρίζουν ενέργεια, άφθονες φυτικές ίνες -όχι μόνο θα σας χορτάσουν, αλλά θα βοηθήσουν και στην καλή λειτουργία του εντέρου.

- Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα (ανά τρεις - τέσσερις ώρες).

- Καταναλώνετε άφθονα υγρά και αποφύγετε το πολύ αλάτι.

- Μπορείτε να καταναλώνετε καφεΐνη με μέτρο (ένα φλιτζάνι ελαφρύ καφέ την ημέρα). Μην ξεχνάτε ότι το τσάι, τα αναψυκτικά τύπου κόλα και η σοκολάτα περιέχουν επίσης καφεΐνη.

- Αποφύγετε γενικά την κατανάλωση αλκοόλ. Η κατανάλωση μικρής ποσότητας αλκοόλ και ιδιαίτερα κόκκινου κρασιού μία - δύο φορές την εβδομάδα επιτρέπεται.

- Αποφεύγουμε γενικά τρόφιμα ύποπτης προέλευσης και ποιότητας, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για εντόσθια, πουλερικά και οστρακοειδή.

- Ακολουθείτε σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής κατά την παρασκευή και κατανάλωση φαγητού: πλένετε καλά φρούτα και λαχανικά, μαγειρεύετε καλά κρέας, κοτόπουλο, αυγά, ψάρι, χρησιμοποιείτε διαφορετικούς πάγκους κοπής για λαχανικά και κρέας και περιορίστε όσο γίνεται το έτοιμο φαγητό.

Κάπνισμα και κύηση

Το κάπνισμα έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τη διάπλαση και λειτουργία του πλακούντα και κατ’ επέκταση την ανάπτυξη του εμβρύου. Το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θεωρείται ότι ευθύνεται για το 20% - 30% των παιδιών που γεννιούνται με χαμηλό βάρος, για το 14% των πρόωρων τοκετών και το 10% των νεογνικών θανάτων. Μεγάλη όμως προσοχή χρειάζεται και στο παθητικό κάπνισμα. Οι γυναίκες που βρίσκονται σε χώρους καπνιστών για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στο νεογνό. Ορισμένες μάλιστα ουσίες μπορεί να περάσουν στο γάλα της μητέρας και να μεταδοθούν στο παιδί με το θηλασμό.

Άσκηση στην εγκυμοσύνη

Η φυσική δραστηριότητα κατά τη φάση της εγκυμοσύνης έχει πολλά οφέλη για τη μέλλουσα μητέρα και το μωρό και μπορεί να ξεκινά πολύ νωρίς και όχι απαραίτητα μετά τους τρεις μήνες, όπως συνηθίζεται. Θα πρέπει πάντα να υπάρχει η καθοδήγηση ειδικού για το είδος, τη συχνότητα, τη διάρκεια και την ένταση της σωματικής δραστηριότητας. Δραστηριότητες χαμηλής ή μέτριας έντασης θεωρούνται γενικά ασφαλείς και μπορεί να περιλαμβάνουν αερόβια άσκηση όπως: βάδισμα, κολύμβηση, τρέξιμο, στατικό ποδήλατο και ασκήσεις αντίστασης (δύναμης) με μπάλες, λάστιχα και το βάρος του σώματος.

Πριν ξεκινήσει οποιοδήποτε πρόγραμμα εκγύμνασης, θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση με τον ιατρό της εγκύου και να ληφθούν υπόψη πιθανοί παράγοντες κινδύνου. Το είδος της άσκησης καθορίζεται ανάλογα με:

1. Το ιστορικό της εγκύου (π.χ. αριθμός κύησης, πορεία προηγούμενων κυήσεων, επεμβάσεις) και την πορεία της παρούσας κύησης.

2. Το σωματικό βάρος και την υπάρχουσα φυσική της κατάσταση.

3. Εξετάσεις αίματος - το μήνα της εγκυμοσύνης.

4. Πιθανά ενοχλήματα ή επιπλοκές.

5. Την ψυχολογική της κατάσταση.

Φάρμακα στην κύηση

Σήμερα, κανένας μαιευτήρας δε χορηγεί φάρμακα στην έγκυο χωρίς λόγο. Τα φάρμακα που μπορεί να επιτραπούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και πάντα με συνταγή γιατρού, ανήκουν συνήθως στην κατηγορία της παρακεταμόλης (Depon, Panadol κ.τ.λ.). Τα γνωστά ελαφρά παυσίπονα που περιέχουν μόνο παρακεταμόλη, είναι σχετικά ασφαλή εάν τα πάρουμε σε μικρές δόσεις και μόνο με οδηγίες του γιατρού. Σε περίπτωση κρυολογήματος, μπορεί να βοηθήσει η ξεκούραση, τα ζεστά ροφήματα, η παραμονή στο σπίτι, καθώς και η αποφυγή εξόδου στον κρύο αέρα. Ακόμη, βοηθά η χορήγηση μικρής ποσότητας βιταμίνης C.

Τα συμπληρώματα διατροφής που δίνονται από τους περισσότερους μαιευτήρες στην εγκυμοσύνη, είναι απολύτως ασφαλή και αφορούν σκευάσματα που περιέχουν:
1. Φυλλικό ή Φολικό οξύ (αναγκαίο ιδιαίτερα στο πρώτο τρίμηνο).

2. Σίδηρο σε διάφορες μορφές, ανάλογα με την κατάσταση και τη διατροφή της εγκύου.

3. Ασβέστιο.

4. Μαγνήσιο.

5. Πολυβιταμινούχα σκευάσματα, ιδιαίτερα σε καταστάσεις ελαττωμένης θρέψης ή αβιταμίνωσης.

Οποιοδήποτε άλλο φάρμακο, ακόμα και όταν πρόκειται για φάρμακα που έπαιρνε η γυναίκα πριν την εγκυμοσύνη (Θυρεοειδοπάθεια, Υπέρταση, Σακχαρώδης Διαβήτης), πρέπει να υπάρχει συνεννόηση για τη συνέχιση και τη ρύθμιση της αγωγής, με τον ιατρό της εγκύου.

Σεξ στην κύηση

Το έμβρυο είναι ιδιαίτερα προστατευμένο στο περιβάλλον της μήτρας, οπότε δε διατρέχει κάποιον κίνδυνο κατά τη διάρκεια των σεξουαλικών επαφών της εγκύου. Έτσι λοιπόν οι επαφές στην εγκυμοσύνη δεν απαγορεύονται, εκτός αν συντρέχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος. Καταστάσεις όπως κολπική αιμόρροια, αποκόλληση πλακούντα, ανεπάρκεια τραχήλου, δίδυμος ή πολύδυμος κύηση, πρόωρη ρήξη υμένων, ιστορικό επεμβάσεων στον τράχηλο και στον κόλπο, κολπίτιδες και κάποιες άλλες καθιστούν τις επαφές συνήθως επικίνδυνες για την ομαλή πορεία της κύησης. Αντίθετα οι επαφές τις τελευταίες εβδομάδες της κύησης (μετά τις 36 εβδομάδες) έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στην προετοιμασία και την ωρίμανση του τραχήλου της μήτρας, οπότε συνιστούνται για ένα ευκολότερο και καλύτερο φυσιολογικό τοκετό.

Προγεννητικός έλεγχος και εξετάσεις

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι καθοριστικό ρόλο στην παρακολούθηση της ομαλής πορείας της κύησης, καθώς και της φυσιολογικής διάπλασης και ανάπτυξης του εμβρύου, παίζει το κομμάτι του προγεννητικού ελέγχου.

Η υπερηχογραφική παρακολούθηση της κύησης (υπερηχογράφημα αρχόμενης κύησης, αυχενική διαφάνεια, Β-Επίπεδου και έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου, υπερηχογράφημα ανάπτυξης με Doppler στο γ΄ τρίμηνο) είναι βασικά εργαλεία για τη διασφάλιση της φυσιολογικής έκβασης της εγκυμοσύνης. Παράλληλα, οι αιματολογικές και οι άλλες εργαστηριακές εξετάσεις που μπορούν να αποκαλύψουν πολλές παθολογικές καταστάσεις (αναιμία, σακχαρώδη διαβήτη, λοιμώξεις κ.ά.) δεν πρέπει να παραλείπονται. Επίσης, η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, η παρακολούθηση του σωματικού βάρους και της συνολικής εικόνας της εγκύου σε όλη τη διάρκεια της κύησης, θεωρούνται αναγκαίες.

Τέλος, εξίσου σημαντικό με όλα τα παραπάνω είναι να είστε ήρεμη και θετική. Προσπαθήστε να ακολουθήσετε τις συμβουλές και τις οδηγίες των γιατρών σας χωρίς άγχος, ώστε να αποκομίσετε τα περισσότερα δυνατά οφέλη, αλλά και να βιώσετε ευχάριστα την όμορφη αυτή περίοδο στη ζωή σας.