Η ιστορία είναι λίγο έως πολύ γνωστή: Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, έστω και με μια… τριετία καθυστέρηση, διαπίστωσε το περασμένο καλοκαίρι ότι παρατηρούνται προβλήματα στη διαχείριση του προσφυγικού (και) στη Λέσβο και πολύ περισσότερο ότι επικρατούν κακές συνθήκες διαβίωσης εντός του περιβόητου διεθνώς hot spot της Μόριας. Στις 7 του Σεπτέμβρη δε, η Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου πήγε ένα βήμα παραπέρα. Και ανακοίνωσε -προκαλώντας αίσθηση- ότι η αρμόδια υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της Π.Ε. Λέσβου, διενήργησε αυτοψία εντός του ΚΥΤ Μόριας, κρίνοντας ότι αυτό είναι ακατάλληλο και επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Η ενδεχόμενη εφαρμογή ωστόσο αυτής της απόφασης, «πάγωσε» από την λογική προσφυγή του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής στην ΑΔΑ κατά της απόφασης αυτής, με αποτέλεσμα η -εκτός από πολιτική- και… πρακτική πίεση που άρχισε να ασκεί η Περιφέρεια για την αλλαγή των δεδομένων στο ΚΥΤ της Μόριας, να εκτονώνεται. Αφού ως σήμερα δεν έχει βγει κάποια σχετική απόφαση εκ μέρους του Ελεγκτή Νομιμότητας. Η Περιφέρεια ωστόσο επανήλθε μέσα στην εβδομάδα στο όλο θέμα, δημοσιοποιώντας την απάντηση για όλη αυτή τη διένεξη (σ.σ. που πρέπει να πούμε εδώ ότι έχει περισσότερο επικοινωνιακό υπόβαθρο, παρά ουσία) του Διοικητή του ΚΥΤ Γιάννη Μπαλμπακάκη, που προκαλεί όμως και αυτή… αίσθηση. Αφού ο Διοικητής, που εύλογα λόγω της θέσης του, επιχειρεί με μακρά επιχειρηματολογία (που έχει ενδιαφέρον να αξιολογηθεί) να εξωραΐσει την κατάσταση που επικρατεί εντός του ΚΥΤ, στο τέλος της απάντησής του μάλλον… ξεφεύγει. Ξεκαθαρίζοντας στην Περιφέρεια πως τυχόν επόμενες επισκέψεις των κλιμακίων της Δημόσιας Υγείας «θα πραγματοποιούνται μόνον παρουσία Εισαγγελέα», αφού κατά την εκτίμησή του, η έκθεση… ακαταλληλότητας του ΚΥΤ, είναι «ανακριβής και αναληθής»!

Το ζήτημα που έχει πάρει πανευρωπαϊκές διαστάσεις και δεν είναι άλλο από τις συνθήκες που επικρατούν στο ΚΥΤ της Μόριας, επανέρχεται δυναμικά στην επικαιρότητα, από την ανακίνησή του εκ μέρους της Περιφέρειας. Η οποία αποφάσισε μόλις το περασμένο καλοκαίρι να εμπλακεί δυναμικά με ένα θέμα που για μία τριετία απέφευγε επιμελώς να ασχοληθεί έστω και επιδερμικά, αλλά πλέον το έχει πολύ ψηλά στην ατζέντα της. Αφού εστίασε καταρχήν στις συνθήκες που επικρατούσαν στο ΠΙΚΠΑ της Νεάπολης με τη γνωστή εξέλιξη, επόμενος «στόχος» της περιφερειακής αρχής ήταν πια το ίδιο το ΚΥΤ της Μόριας. Όταν και στις 7 του Σεπτέμβρη ανακοινώθηκε από την Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου, ότι με απόφασή της τέθηκε προθεσμία 30 ημερολογιακών ημερών στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής για την αποκατάσταση όλων των προβλημάτων στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης Μεταναστών-Προσφύγων στη Μόρια Λέσβου, το οποίο σύμφωνα με αιτιολογημένη Γνωμοδότηση-Εισήγηση της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Π.Ε. Λέσβου κρίθηκε ως χώρος ακατάλληλος και επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.

Το «κατά Περιφέρειαν» ιστορικό

Η απόφαση αυτή «βασίστηκε σε επανειλημμένους ελέγχους, εκθέσεις αυτοψίας και έγγραφες συστάσεις των υπαλλήλων του Τμήματος Περιβαλλοντικής Υγιεινής και Υγειονομικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας Π.Ε. Λέσβου», σημείωνε τότε η Περιφέρεια. Ωστόσο όπως αναμενόταν, κατά της παραπάνω απόφασης κατατέθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου Ειδική Διοικητική Προσφυγή του Ελληνικού Δημοσίου και του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής ενώπιον του Ελεγκτή Νομιμότητας, δηλαδή του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου. Χωρίς βέβαια μέχρι σήμερα να έχουν προκύψει νέα σχετικά με την τύχη της συγκεκριμένης προσφυγής…

Σύμφωνα τώρα με την Περιφέρεια, στις 12 Οκτωβρίου πια, πραγματοποιήθηκε νέα αυτοψία από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Π.Ε. Λέσβου στο ΚΥΤ Μόριας, με την οποία διαπιστώθηκε ότι ο χώρος εξακολουθεί να μην πληροί τους όρους της σχετικής νομοθεσίας, είναι ακατάλληλος και αυξημένου κινδύνου για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Και αυτό παρά τις επανειλημμένες συστάσεις της Υπηρεσίας. Για να έρθει στις 18 Οκτωβρίου η Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη με δικό της πια έγγραφο, να επισημάνει κι αυτή τις επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον από την μη σύννομη διαχείριση απορριμμάτων και διάθεση λυμάτων του ΚΥΤ Μόριας.

Ο αγωγός που… φτιάχνεται και το επικοινωνιακό «μπρα ντε φερ»

Όλα αυτά βέβαια που επανέφερε η Περιφέρεια στο προσκήνιο, είναι λίγο έως πολύ γνωστά, με ότι κακό αυτό μπορεί να συνεπάγεται από το… γραφειοκρατικό και με φανερά επικοινωνιακούς σκοπούς «μπρα ντε φερ» που διεξάγεται μεταξύ Περιφέρειας-Υπουργείου. Γιατί σε κάθε περίπτωση, εκείνο που ενδιαφέρει είναι να γίνουν πράγματι οι παρεμβάσεις - και μάλιστα γρήγορα- εντός του ΚΥΤ προς όφελος των μεταναστών αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Και όχι να παρακολουθούμε απλά την (εντελώς διαφορετική!) εκτίμηση της κατάστασης εκ μέρους της Περιφέρειας και εκ μέρους του Υπουργείου και του Διοικητή του ΚΥΤ. Γιατί το ΚΥΤ της Μόριας, είναι σαφές πως δεν λειτουργεί ιδανικά και αφού μιλάμε για «δημόσια υγεία», εξακολουθεί ως σήμερα να παραμένει ως... εξαγγελία η κατασκευή αγωγού λυμάτων και σύνδεση του κέντρου με τον βιολογικό.

Μπαλμπακάκης: «Μόνο με Εισαγγελέα ξαναμπαίνετε στο ΚΥΤ…»!

Το καινούργιο που προκύπτει, είναι η «θέση» του Διοικητή του ΚΥΤ κ. Μπαλμπακάκη επί της αυτοψίας-έκθεσης της υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας. Που για τα… πρακτικά, έχει ενδιαφέρον για κάποιον που θέλει ψύχραιμα να διαπιστώσει ότι γίνονται ουσιαστικές ενέργειες στην κατεύθυνση βελτίωσης των συνθηκών του ΚΥΤ. Αλλά σε κάθε περίπτωση προκαλεί αίσθηση, από το οργισμένο της αντίδρασης του κ. Μπαλμπακάκη, έτσι όπως καταγράφεται στην απάντησή του, από την ενασχόληση της υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας. Αφού ο Διοικητής του ΚΥΤ καθιστά (ο ίδιος) σαφές, ότι η πλειονότητα των εκτιθέμενων στην έκθεση της επίμαχης αυτοψίας στοιχείων, «είναι ανακριβή και αναληθή». Καταλήγοντας με την… διακοίνωση ότι «τυχόν επόμενες επισκέψεις των κλιμακίων της Περιφέρειας θα πραγματοποιούνται μόνον παρουσία Εισαγγελέα, προς αποφυγή παρόμοιων φαινομένων και την έγκριση του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, λόγω του διεθνή αντίκτυπου για την χώρα και του ενδιαφέροντος ποικίλων φορέων για τη Μόρια»!

Η ανακοίνωση της Περιφέρειας

«Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου καλεί το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής να αντιληφθεί, επιτέλους, τη σοβαρότητα και την κρισιμότητα της κατάστασης και να προχωρήσει άμεσα στην αποσυμφόρηση των νησιών καθώς και στη διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών στο ΚΥΤ Μόριας και στα ΚΥΤ Χίου και Σάμου, προκειμένου να καταστούν χώροι διαβίωσης που σέβονται πρωτίστως τον άνθρωπο και λειτουργούν με κριτήρια μέριμνας και προστασίας και για τη δημόσια υγεία και για το περιβάλλον».