«Για να προχωράει κανείς όσο μπορεί πιο σωστά πρέπει να έχει τη μνήμη κοντά του, δίπλα του» αναφέρει σε συνέντευξή του στο «Ε» ο σκηνοθέτης Κοραής Δαμάτης με αφορμή το έργο που σκηνοθετεί αυτή τη περίοδο και φέρει τίτλο «Ανωνύμων πάθη». Το έργο αποτελεί μια διασκευή, σε επιμέλεια του κ. Δαμάτη, βασισμένη σε μια σύνθεση μονολόγων από πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που ζήσανε την προσφυγιά του 1922, με τα περισσότερα κείμενα να είναι από το βιβλίο της Έλλης Παπαδημητρίου «Κοινός Λόγος». Μονόλογοι που προφανώς έχουν ακουστεί και από ανθρώπους που έφτασαν σε τούτα τα χώματα τότε..

Δεν είναι όμως μόνο αυτό το στοιχείο που φέρνει το έργο αυτό, που θα ανέβει την άνοιξη στο θέατρο Αθηναϊκή Σκηνή Κάλβου -Καλαμπόκη [Ακρόπολη Αθηνών - Τζιραίων 13 Αθήνα], πιο κοντά στην Μυτιλήνη. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο έργο αυτό παίζει και ο Μυτιληνιός ηθοποιός Γιώργος Λημναίος.

«Να προσέχουμε τις κακές επαναλήψεις» αναφέρει ο κ. Δαμάτης, μιλώντας σε συνέντευξή του στο «Ε» για το συγκεκριμένο έργο τονίζοντας μεταξύ άλλων πως κάπως - κάπου, όλοι μας έχουμε νοιώσει πρόσφυγες σε αυτή τη σκληρή εποχή.

Για τον Κοραή Δαμάτη το θέατρο είναι τρόπος ζωής. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά για έναν άνθρωπο που σπούδασε θέατρο και εργάζεται χρόνια τώρα έχοντας στην φαρέτρα του σκηνοθετήσει σπουδαίους δημιουργούς, που έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους στο παγκόσμιο θέατρο, και διδάσκοντας κοντά μισό αιώνα σε δραματικές σχολές, ενώ έχει διατελέσει και μέλος σε επιτροπές του Υπουργείου Πολιτισμού.

Η συνέντευξη

ΕΡ: Τι έργο πρόκειται να ανεβάσετε την επόμενη περίοδο στην Αθηναϊκή Σκηνή και γιατί επιλέχθηκε; Τι μηνύματα θέλετε να περάσετε;

«Το έργο που επιλέξαμε αποτελείται από μία σύνθεση μονολόγων. Πρόκειται για πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που ζήσανε την προσφυγιά του 1922. Το μήνυμα είναι πολύ απλό : «Για να προχωράει κανείς όσο μπορεί πιο σωστά πρέπει να έχει τη μνήμη κοντά του, δίπλα του, να πηγαίνουν παρέα - όχι για μια βαριά και ανεδαφική νοσταλγία - όσο για να προσέχουμε τις κακές επαναλήψεις. Να πάψουν να γίνονται ξανά και ξανά τα ίδια πράγματα. Το λέμε και θα συνεχίσουμε να το λέμε παρόλο που ζούμε μια πολύ σκληρή εποχή. Μάλιστα κάποιος στις πρόβες είπε «νοιώθουμε σχεδόν όλοι πρόσφυγες με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας» και αυτός είναι ένας από τους λόγους που επιλέξαμε το «Ανωνύμων πάθη»».

ΕΡ: Τι σημαίνει για τον Κοραή Δαμάτη το Θέατρο;

«Το θέατρο είναι ένας τρόπος ζωής. Είναι σα να ζει κανείς γι’ αυτό το λόγο, καλώς ή κακώς. Δεν σημαίνει κάτι ιδιαίτερο, είναι ο τρόπος που έμαθα να ζω».

ΕΡ: Ποιος είναι ο αγαπημένος σας συγγραφέας και γιατί;

«Δεν υπάρχει αγαπημένος θεατρικός συγγραφέας. Αγαπημένοι είναι όλοι οι συγγραφείς -και αυτούς που έχω ανεβάσει και αυτούς που δεν έχω ανεβάσει. Έχω το ίδιο ενδιαφέρον, την ίδια αγάπη και σκέψη και πάντα με απασχολεί… γιατί τα γράψανε αυτά, ποια εποχή, πότε ζήσανε, τι θέλουν να πούνε, πόσο ακουμπάνε στο σήμερα, ή πόσο πάνε πέρα από το σήμερα. Κάποιοι γράψανε πράγματα πριν 30 -40 χρόνια που βγήκαν αληθινά και αυτό με συγκινεί απόλυτα όπου το συναντάω».

ΕΡ: Ποια θεωρείται ότι υπήρξε στιγμή σταθμός στην καριέρα σας;

«Το πρώτο ανέβασμα του έργου «Η δολοφονία του Μαρά» του Πέτερ Βάις στο Εθνικό Θέατρο το 1989. Είχα να αντιμετωπίσω το Εθνικό Θέατρο σαν λειτουργία, αλλά περισσότερο σαν ιστορία, 48 ηθοποιούς, πολλά τραγούδια και ένα σπουδαίο έργο δυόμισι ωρών. Το έργο μιλάει για τον άνθρωπο, για την τρέλα, και για ένα μέλλον που πρέπει να πολεμάει κανείς συνεχώς. Αυτά ήταν τα πρώτα στοιχεία που με κέρδισαν σ’ αυτό το έργο και έκανα πρόταση στο Εθνικό Θέατρο. Τεσσεράμισι μήνες πρόβα 10 ώρες κάθε μέρα, -είχα χωρίσει τους ηθοποιούς και δούλευα με δυό ομάδες- έτσι μπορούσα να δουλεύω εγώ 10 ώρες και οι ηθοποιοί το κανονικό τους πεντάωρο. Ήταν μία παράσταση σταθμός στην καριέρα μου και στη ζωή μου».

ΕΡ: Πως μπορεί να επιδράσει το θέατρο στην παιδεία του ανθρώπου;

«Το θέατρο δεν επηρεάζει καμία παιδεία, το θέατρο είναι μόνο παρηγορητικό. Αν ήταν να την επηρεάσει, να την βελτιώσει, να είχε καλυτερέψει η ζωή μας και οι πράξεις μας, θα είχε συμβεί με τόσα χρόνια θέατρο, με τόσα χρόνια τέχνη, με τόσους σπουδαίους καλλιτέχνες που πέρασαν τον περασμένο αιώνα… Νουρέγιεφ, Μαρία Κάλλας, Κατίνα Παξινού, Κάρολος Κουν, Δημήτρης Ροντήρης, Σάμιουελ Μπέκετ, Ιάννης Ξενάκης, Γιάννης Χρήστου, Μάνος Χατζηδάκης…εκατοντάδες ονόματα, ένα σωρό ανατροπές και πειραματισμοί σε όλες τις μορφές τέχνης… Το ότι δεν άλλαξαν τα πράγματα, ότι πολλές φορές επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη και χειρότερα απ’ ότι στο παρελθόν… κατά τη γνώμη μου σημαίνει ότι δεν αλλάζει την παιδεία η τέχνη, παρηγορεί τη στιγμή».

ΕΡ: Εκτός από το θέατρο έχετε ασχοληθεί και με την συγγραφή βιβλίων. Πόσο σημαντική είναι για σας αυτή;

«Η συγγραφή ήταν και παραμένει κάτι γοητευτικά καινούργιο, με δαιδαλώδεις διαδρομές και πολλά μυστικά! Εγώ δεν έγραφα όταν ήμουν παιδί… δεν έγραφα τίποτα, ούτε καν στα λευκώματα- αν τα έχετε ακουστά. Τότε μοιράζαμε στο σχολείο λευκώματα και απαντούσαμε στα μεγάλα ερωτήματα, τι είναι ο έρωτας, τι είναι η φιλία, τι είναι η αγάπη, στα οποία δεν έγραφα τίποτα, γιατί δεν μου ερχότανε τίποτα να γράψω. Δεν έγραφα ούτε σημειώματα ερωτικά, ούτε τίποτα που μπορεί να δείξει ότι είμαι ένας άνθρωπος που εκφράζεται με το γραπτό λόγο. Αυτό προέκυψε όταν μεγάλωσα πια, όταν ήμουν γύρω στα 50 και έγινε χωρίς ιδιαίτερη σκέψη… ανάγκη ήταν, μεγάλη ανάγκη. Όταν γράφτηκε Το Σπίτι Μόνο, -το πρώτο μου βιβλίο- αναρωτήθηκα, λες να ενδιαφέρει κι άλλους όλο αυτό που γράφτηκε, και έτσι το πήγα σε εκδοτικό οίκο».

Ο σκηνοθέτης Κοραής Δαμάτης

Ο Κοραής Δαμάτης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, της Αιγύπτου και θα έρθει με την οικογένειά του στην Ελλάδα ήρθε το 1962 χτίζοντας ένα πλούσιο βιογραφικό. Εκτός από τις σπουδές στη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου θα σπουδάσει και χορό με τη Ζουζού Νικολούδη και την Ραλλού Μάνου συμμετέχοντες σε σημαντικές παραστάσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Δημιούργησε την θεατρική ομάδα Έβδομο Θέατρο. Έχει σκηνοθετήσει έργα των Ευριπίδη, Σαίξπηρ, Βάϊς, Μπρέχτ, Μπέκετ, Λόπε ντε Βέγκα, Ζενέ, Καμύ, Μπωμαρσαί, Αριστοφάνη, Γκομπρόβιτς, Μακ-Νάλλη, Σέρμαν, Ουίλλιαμς, Ιονέσκο, Μολιέρο, Ζιρωντού, Αρμπούζωφ, Ανούιγ, Μακ Ντόνα, Φρίελ, Σεβαστίκογλου, Μάρλοου, Καμπανέλλη, Αναγνωστάκη κ.α. για το Εθνικό Θέατρο, για κάποια Δημοτικά Περιφερειακά, για το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς, για το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και για το ελεύθερο θέατρο. Έχει σκηνοθετήσει θεατρικά έργα και για το ραδιόφωνο.

Διδάσκει 48 χρόνια σε δραματικές σχολές. Έχει δώσει επτά σεμινάρια πάνω στην τεχνική έκφρασης του σώματος και της φωνής. Έχει μεταφράσει τις τραγωδίες, ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΥΡΙΔΑ του Ευριπίδη και την ΑΝΤΙΓΟΝΗ του Σοφοκλή.

Από το 1997 έως το 2001 συμμετέχει στην επιτροπή του Υπουργείου Πολιτισμού στο τμήμα θεάτρου για τις Δραματικές σχολές. Από το 2007 έως το 2011 συμμετέχει στην επιτροπή του Υπουργείου Πολιτισμού για το Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Ελληνικού έργου. Από το 2006 έως το 2011 διευθύνει για πέντε χρόνια τον πολιτιστικό χώρο Αγγέλων Βήμα. Όλα τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα στοιχεία εκείνα που φέρουν το αποτύπωμα του Κοραή Δαμάτη.

*Ευχαριστούμε για την συνέντευξη τον μαθητή του κ. Κοραή Δαμάτη, Γεώργιο Λημναίο