Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες 50 χρόνια από την Μεταπολίτευση και σε ενάμιση περίπου μήνα και από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, του κόμματος που κατά κοινή παραδοχή «σφράγισε» ίσως με τον πιο χαρακτηριστικό και έντονο τρόπο, περισσότερο από τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, αυτήν την χρονική περίοδο. Και σε αυτήν τη χρονική συγκυρία βρίσκεται σε σημείο καμπής της πλέον κρίσιμης ιστορίας του, αφού έτσι θεωρείται η διαδικασία ανάδειξη της ηγεσίας του, που προκάλεσε το όχι καλό αποτέλεσμα- πάντως πολύ κατώτερο των προσδοκιών - των πρόσφατων ευρωεκλογών που το κρατά καθηλωμένο στην τρίτη θέση και αδύναμο να επηρεάσει, στο βαθμό που θα ήθελε τις πολιτικές εξελίξεις. Είναι αλήθεια ότι η διαδικασία ανάδειξης ηγεσίας, στον απόηχο μιας ταραγμένης δεκαετίας κατά την οποία το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε αντιμέτωπο ακόμη και με τον πολιτικό του αφανισμό και την απαξίωση, όταν ανέλαβε να διαχειριστεί την «καυτή πατάτα» της πτώχευσης της χώρας, είναι ομολογουμένως σήμερα κρισιμότερη από ποτέ, γιατί άλλη ευκαιρία δεν θα έχει αν από αυτήν την εσωκομματική διαδικασία δεν βγει με μια νέα ηγεσία πιο ελκυστική και πιο αποφασιστική, που να μπορεί να εμπνεύσει την κοινωνία και την οποία μπορεί να ξαναεμπιστευτούν οι πολίτες, γιατί όχι και για την διακυβέρνηση της χώρας αν σε αυτό συνηγορήσουν και οι μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις. Το ΠΑΣΟΚ, λόγω της προϊστορίας του, αλλά και της συνολικής στάσης του όλα αυτά τα χρόνια της πολιτικής κρίσης στην Ελλάδα, απέδειξε ότι μπορεί να λειτουργήσει εξισορροπητικά για το πολιτικό σύστημα συνολικά και η αλήθεια είναι ότι τέτοιες προσδοκίες δεν περιμένει κανείς από κανέναν άλλο φορέα της αντιπολίτευσης στην παρούσα συγκυρία, ούτε φυσικά από τον ευρισκόμενο «εν συγχύσει» εδώ και πολύ καιρό ΣΥΡΙΖΑ, που λόγω θέσης στο πολιτικό σκηνικό ως αξιωματική αντιπολίτευση θα μπορούσε να «παίξει» έναν τέτοιο ρόλο. Γι αυτό και ο ρόλος και οι προσδοκίες από το ΠΑΣΟΚ είναι αυξημένες στην κοινή γνώμη και για το τι θα προκύψει από την εσωκομματική αυτή αναμέτρηση για την ανάδειξη της ηγεσίας του. Θα αναδειχθεί μια ηγεσία με σαφή προσανατολισμό, σχέδιο και πρόταση που πράγματι θα μπορέσει να επανεκκινήσει το χώρο, ώστε να επανακάμψει πολιτικά, ως κόμμα εξουσίας, ή θα συνεχίσει μεταξύ «φθοράς και αφθαρσίας», ναι μεν να υπάρχει στο πολιτικό σκηνικό, ως ένα ακόμη αντιπολιτευόμενο μικρομεσαίο κόμμα, αλλά ξεπερασμένο από τις εξελίξεις, όπως και η μεταδικτατορική ΕΔΗΚ, που έχοντας χάσει την αίγλη του δεν θα μπορεί να «πείσει» ότι μπορεί να είναι μια αξιόπιστη πρόταση διακυβέρνησης για τη χώρα και ως εκ τούτου δύσκολα θα μπορέσει να κρατήσει ακόμη και τους ψηφοφόρους του και πολύ περισσότερο να προσελκύσει και άλλους. Υπό αυτήν την έννοια το πρόσωπο που θα αναδειχθεί στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ προφανώς και θα σηματοδοτεί το περιεχόμενο, αλλά και τις προσδοκίες που μπορεί να δημιουργήσει η νέα ηγεσία.  

Μέχρι πρότινος η εσωκομματική αυτή διαδικασία, με τις υποψηφιότητες που είχαν κατατεθεί, έδειχνε να αφορά και να ενδιαφέρει μόνο το χώρο του σημερινού ΠΑΣΟΚ και ενδεχομένως λόγω της υποψηφιότητας του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα και ...ολίγον από ΣΥΡΙΖΑ, στο πρόσωπο του οποίου φαίνεται ότι κάποιοι και από τα δυο αυτά κόμματα «επενδύουν», λόγω της επιτυχίας του στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών στην Αθήνα να κερδίσει το δήμο, προσδοκώντας να ενώσει το χώρο της «κεντροαριστεράς» σε επίπεδο επικράτειας και ως εκ τούτου να αποτελέσει την εναλλακτική πρόταση που θα κερδίσει και τον Μητσοτάκη , όταν θα έρθει η ώρα των εθνικών εκλογών. Τα χαρακτηριστικά των περισσότερων, μέχρι πρότινος, υποψηφίων είναι λίγο πολύ γνωστά και φανερά. Η μόνη ωστόσο υποψηφιότητα που αλλάζει τα δεδομένα, κατά τη γνώμη μας και την άποψη πολλών έγκυρων πολιτικών αναλυτών που γνωρίζουν το χώρο, είναι αυτή της Αννας Διαμαντοπούλου, γιατί πράγματι προκαλεί εκ των πραγμάτων ευρύτερο ενδιαφέρον γύρω από τη διαδικασία ανάδειξης νέου αρχηγού στο ΠΑΣΟΚ και επαναφέρει στο προσκήνιο και στο ...τραπέζι το βασικό πολιτικό ζητούμενο για τον χώρο, «τί ΠΑΣΟΚ θέλουμε». Κατά τα άλλα ο Νίκος Ανδρουλάκης, όντας πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τα τρία τελευταία χρόνια έχει δώσει το «στίγμα» του και σήμερα βρίσκεται στριμωγμένος και σε ...άμυνα να αμφισβητείται από μια σειρά στελεχών, που μέχρι πρόσφατα ήταν φίλα προσκείμενα σε αυτόν, επειδή το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν κατώτερο των προσδοκιών και των στόχων που και ο ίδιος είχε θέσει για την ευρωκάλπη. Στον σημερινό πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ όμως καταλογίζουν πολλοί από τους εσωκομματικούς «αντιπάλους» του ότι «έκλεισε» το κόμμα και διαχειρίστηκε την ηγεσία του με μια στενή «παρέα» συνεργατών, κάνοντας ...πέρα και απομακρύνοντας μια σειρά ιστορικά στελέχη του χώρου με διαδρομή που βρέθηκαν απέναντι του στις προηγούμενες εσωκομματικές εκλογές, με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτές του Ανδρ. Λοβέρδου και του Χ. Καστανίδη, ενώ κρίσιμες θέσεις για μείζονος σημασίας θέματα της πολιτικής επικαιρότητας (επιστολική ψήφος, γάμος ομόφυλων , μη κρατικά πανεπιστήμια κ.α.) δεν ήταν αποτέλεσμα συλλογικών αποφάσεων, αλλά αποφάσεις του προέδρου, με «βλαπτικές» επιπτώσεις στο πολιτικό αφήγημα του χώρου, όπως αποδεοκνύεται εκ του αποτελέσματος, που αποτυπώθηκε και στην ευρωκάλπη. Είναι βέβαιο ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, τρία χρόνια μετά την εκλογή του, δεν είχε καμιά πρόθεση να προσφύγει σε εσωκομματικές διαδικασίες για την εκλογή ηγεσίας, αν δεν υπήρχε τέτοιας έκτασης αμφισβήτηση στο πρόσωπο του. «Σύρθηκε» σε αυτή την εσωκομματική διαδικασία και το γεγονός αυτό από μόνο του δείχνει ότι το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης παρά την προσπάθεια εξωραϊσμού που επιχειρήθηκε από την ηγεσία δεν ικανοποιεί τη συντριπτική πλειοψηφία των στελεχών, ούτε καν την εκλογική βάση του κόμματος που δεν αρκείται να βλέπει το πάλαι ποτέ ισχυρό κυβερνητικό κόμμα σε ρόλο ...κομπάρσου! Οπως και να έχει, αυτό που είναι περισσότερο από βέβαιο είναι ότι ο σημερινός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κάθε άλλο παρά εύκολος αντίπαλος είναι, γιατί ακόμη «κρατά τα κλειδιά» του...μαγαζιού και των μηχανισμών του κόμματος που τον ανέδειξαν πρόεδρο και με αυτά τα «όπλα» θα διεκδικήσει την επανεκλογή του. 

Σε ότι αφορά τους άλλους διεκδικητές της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, ο μεν δήμαρχος Αθηναίων Χ. Δούκας, με ...όχημα την νίκη του στο δεύτερο γύρο στο δήμο της Αθήνας, πλασάρεται ως ο «καταλληλότερος» για να ενώσει την κεντροαριστερά και να αποτελέσει την εναλλακτική πρόταση έναντι του Μητσοτάκη, μόνο που στις εθνικές εκλογές δεν υπάρχει δεύτερος γύρος για να εκδηλωθεί παρόμοια συσπείρωση στο πρόσωπο του. Πάντως ο Χ. Δούκας βγαίνοντας από τους πρώτους μπροστά, φαίνεται να έχει συσπειρώσει γύρω του αρκετά στελέχη του χώρου που αμφισβητούν τον Ανδρουλάκη , ενώ ...καλοβλέπουν την υποψηφιότητα και πρόσωπα από τον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς, που θα τον προτιμούν ως επικεφαλή του ΠΑΣΟΚ. Ο δε Παύλος Γερουλάνος που και αυτός έσπευσε να δηλώσει την υποψηφιότητά του, φαίνεται να κάνει μια καλά οργανωμένη και μεθοδική καμπάνια, έχοντας να επιδείξει τη σοβαρή κοινοβουλευτική δουλειά που έκανε από τα έδρανα της αντιπολίτευσης τον τελευταίο καιρό, αλλά και τη σαφή πρόθεσή του που συνεχώς διατυπώνει, ότι θα «ανοίξει» το κόμμα, αφήνοντας εμμέσως πλην σαφώς αιχμές για το «κλειστό» του πράγματος με τον σημερινό πρόεδρο. Σε ότι αφορά τις άλλες υποψηφιότητες , αυτές της Μιλένας Αποστολάκη , του Μιχάλη Κατρίνη και της Νάντιας Γιαννακοπούλου, κατά τη γνώμη μας κατατέθηκαν χωρίς να φιλοδοξούν να πλασαριστούν στους διεκδικητές της ηγεσίας , αλλά για να δηλώσουν παρών και να έχουν ρόλο στην επόμενη μέρα του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να αποκλείεται να υπάρξουν και δεύτερες σκέψεις, ενδεχομένως και απόσυρση, ανάλογα με τις διεργασίες που θα μεσολαβήσουν μέχρι την οριστικοποίηση των υποψηφιοτήτων. Παρόμοια περίπτωση , πιο «γραφική» όμως, είναι και η υποψηφιότητα του δημοσιογράφου Γιάννη Κανελλάκη με αναφορές στον αείμνηστο ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ Α. Παπανδρέου. Σε αυτό το εσωκομματικό περιβάλλον, όπου μέχρι στιγμής, πέρα από την αναφορά στα πρόσωπα, λείπει το επίδικο αυτής της εσωκομματικής «αναμέτρησης» για την εκλογή νέας ηγεσίας και το περιεχόμενό της, η υποψηφιότητα της Αννας Διαμαντοπούλου, φαίνεται να λειτουργεί ως καταλύτης, γιατί και ανακατεύει την ...τράπουλα, αλλά και γιατί και προσδίδει πολιτικό περιεχόμενο στην όλη διαδικασία, με συγκεκριμένες προτάσεις και σχέδιο για το «κυβερνών ΠΑΣΟΚ» , όπως τόνισε κατά τη δημόσια παρουσίαση της υποψηφιότητάς της. Η πρώην Υπουργός και Επίτροπος έχει ομολογουμένως ένα σαφές πολιτικό προφίλ και μπορεί να έμεινε για μια σχεδόν δεκαετία εκτός ενεργούς κομματικής ενασχόλησης , αλλά με τις παρεμβάσεις της μέσω του «Δικτύου» που ίδρυσε δείχνει ότι έχει όλες τις προϋποθέσεις να προσδώσει στο ΠΑΣΟΚ μια πνοή «εκσυγχρονισμού» που έλειπε στην πολιτική του. Και η απόφασή της να θέσει υποψηφιότητα, ανεξαρτήτως της άποψης που μπορεί να έχει ο καθένας για το πρόσωπό της, είναι κέρδος για το ΠΑΣΟΚ και για την όλη διαδικασία, γιατί μπορεί να προσελκύσει κόσμο, πέρα από το στενό κομματικό ακροατήριο, να πάρει μέρος στην εσωκομματική αυτή διαδικασία. Και γιατί θα γίνει εκ των πραγμάτων περισσότερο πολιτική συζήτηση , πέρα από το ποιος ή ποια είναι καταλληλότερος/η για αρχηγός, για την ταυτότητα του χώρου και την πολιτική πρόταση για τη χώρα μας. Γιατί είναι κοινή παραδοχή ότι η απουσία σοβαρής και αξιόπιστης αντιπολίτευσης τα τελευταία χρόνια δεν είναι μόνο πρόβλημα για το πολιτικό σύστημα, αλλά είναι πρόβλημα της ίδιας της χώρας μας. Με αυτά τα δεδομένα το ΠΑΣΟΚ έχει ξανά την ευκαιρία του. Η έκβαση ωστόσο της εσωκομματικής αυτής αναμέτρησης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό σε πιο επίπεδο θα δοθεί η «μάχη». Αν θα περιοριστεί σε μάχη «μηχανισμών» ή θα ανοίξει ευρύτερα στην κοινωνία. Από αυτή τη διάσταση κατά τη γνώμη μας θα εξαρτηθεί το ποιος ή ποια θα αναδειχθεί πρόεδρος και τι υποθήκες θα βάλει για την επόμενη μέρα, όπου τελικά θα φανεί αν το όλο «εγχείρημα» με την εσωκομματική αυτή διαδικασία θα φέρει κάτι καινούργιο και πιο ελκυστικό ή μια από τα ίδια με τις όποιες παραλλαγές. Ιδωμεν!