«Σε 45 ημέρες θα έχουμε δώσει λύση στο θέμα με τα λύματα», φέρεται να υποσχέθηκε ο νέος Υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας στην προχθεσινή του επίσκεψη στη Μόρια και με αφορμή και το τρίτο κατά σειρά πρόστιμο (50.000 ευρώ) που επέβαλλε χθες η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Β. Αιγαίου για την άθλια κατάσταση στο Κέντρο της Μόριας, ερχόμαστε ξανά να παρακολουθήσουμε λίγη ακόμη από την πάντα σε εξέλιξη (στην Ελλάδα) μάχη για να γίνει το αυτονόητο. Η διαχείριση λυμάτων εξάλλου στο Κέντρο Υποδοχής των μεταναστών στη Μόρια, δεν είναι υπόθεση ενός ή δύο ετών. Ούτε μία υπόθεση (από τις πολλές) που προέκυψε κι αυτή από την έκτακτη κατάσταση του προσφυγικό που μπήκε στην ζωή της Λέσβου το 2015. Αλλά έχει διαπιστωθεί ως αναγκαιότητα να διευθετηθεί από την πρώτη κιόλας ημέρα που η μετατροπή του άλλοτε στρατοπέδου «Παραδέλλη» σε κέντρο για την πρώτη τότε υποδοχή των μεταναστών, είχε ολοκληρωθεί. Κάπου στα 2013 κοινώς. Με την διαπίστωση ότι δεν συνδέθηκαν ποτέ τα λύματα αυτού με τον βιολογικό, με αποτέλεσμα να λιμνάζουν σε παρακείμενο χείμαρρο (με ότι αυτό συνεπάγεται για την δημόσια υγεία) να καταγγέλλεται ανοιχτά από το 2014 και να σημαίνει ουσιαστικά από εκείνη την εποχή (πριν λειτουργήσει δηλαδή το κέντρο με τον τρόπο που γνωρίζουμε όλοι σήμερα με 3.000 έως και 6.000 ανθρώπους φιλοξενούμενους) την έναρξη του γνωστού φαύλου κύκλου των διαδικασιών εκτέλεσης του έργου σύνδεσης του αγωγού αποχέτευσης με τον βιολογικό. Πέντε χρόνια μετά, το έργο αξίας ούτε 200.000 ευρώ, ακόμα συζητιέται. Με τον Δημήτρη Βίτσα να αποτελεί τον τελευταίο που υπόσχεται λύση στις τοπικές αρχές και στους κατοίκους της Μόριας και να μας δίνει αφορμή να θυμηθούμε πόσοι ακόμα το έκαναν πριν από αυτόν…

Από την διαπίστωση και μόνο πως δεν έχει καταστεί δυνατό να γίνει η σύνδεση του αγωγού αποχέτευσης του Κέντρου Υποδοχής Μεταναστών της Μόριας με το κεντρικό δίκτυο της Μυτιλήνης εδώ και πέντε χρόνια, μπορεί κάποιος κάλλιστα να θεωρήσει και ανώφελη την βαθύτερη συζήτηση και τον προβληματισμό για την διαχείριση γενικότερα του μεταναστευτικού ζητήματος. Γιατί η όποια ιδανική πολιτική για τη διαχείριση του μείζονος ανθρωπιστικού ζητήματος σήμερα, αποδεικνύεται στην περίπτωση του αγωγού αυτού, πως πνίγεται σε μία κουταλιά νερό.

Χωρίς αγωγό πριν καν λειτουργήσει

Από το 2014 και πριν το Κέντρο της Μόριας λειτουργήσει, έχοντας φιλοξενήσει ειδικά από το 2015 ανθρώπους που άγγιξαν το εκατομμύριο σε αριθμό και πέρασαν από τη Λέσβο, η ανυπαρξία αγωγού για τα λύματα είχε αποτελέσει θέμα προς επίλυση αρχικά μεταξύ των υπηρεσιών του κράτους και των τοπικών αρχών. Εν πρώτοις ήταν η ΔΕΥΑΛ εκείνη που θα αναλάμβανε το έργο προκειμένου το κέντρο να είναι έτοιμο να λειτουργήσει μέσα στο 2015, αλλά τελικά τους πρόλαβε όλους η ίδια η ανάγκη να λειτουργήσει! Αφού το καλοκαίρι εκείνου του έτους, ξεκίνησαν οι μεγάλες προσφυγικές ροές.

Από την Ύπατη Αρμοστεία στον… Στρατό

Μπροστά στην κρισιμότητα της στιγμής και στην αναγκαιότητα να εξευρεθεί έστω και ένα στοιχειώδες κατάλυμα για χιλιάδες εξαθλιωμένους ανθρώπους που έρχονταν μαζικά στο νησί έκτοτε, ο αγωγός αυτός αναπόφευκτα… ξεχάστηκε. Με την αρωγή δε βυτιοφόρων που υποκαθιστούσαν (και υποκαθιστούν ως σήμερα) στο μέτρο του δυνατού την… αποχέτευση του πιο χαρακτηριστικού κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης προσφύγων και μεταναστών σε όλη την Ευρώπη, το πρόβλημα (ξανα)μπήκε κάτω από το χαλάκι. Για καιρό, ο τοπικός Τύπος έγραφε και ξανάγραφε για την δικαιολογημένη αγανάκτηση των κατοίκων της Μόριας για την υγειονομική βόμβα που υπάρχει ανάμεσα στο κέντρο και τον οικισμό, αλλά και για τις κατά καιρούς δεσμεύσεις (της κυβέρνησης αλλά και της Ε.Ε.) για λύση στο πρόβλημα, όμως στην πράξη δεν γινόταν τίποτε. Για να φτάσουμε στα 2017 και τον Φλεβάρη, όπου η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες ανέλαβε και πλήρωσε το κόστος της μελέτης του έργου (50.000 ευρώ). Η μελέτη αυτή, προέβλεπε εξυπηρέτηση 3.000 ανθρώπων και τον Μάη όπου αυτή ολοκληρώθηκε, η ΔΕΥΑΛ υπέγραψε προγραμματική σύμβαση με την Ύπατη Αρμοστεία για την κατασκευή πια του έργου. Η χρηματοδότηση είχε κλειδώσει πια ότι θα έρθει από την Ευρώπη, αλλά η έγκριση για την δημοπράτηση δεν προχώρησε ποτέ! Αφού από το καλοκαίρι του 2017 και μετά, η ευθύνη του κέντρου, έφυγε από εκείνη της Ε.Ε. και πέρασε απευθείας στα χέρια του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και κατ΄ επέκταση του Στρατού.

Α. Γιαννάκης: «Μας ζήτησαν νέα μελέτη…»

«Μέχρι αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η τελευταία ενημέρωση που έχουμε είναι ότι το έργο θα το εκτελέσει ο Στρατός. Εκεί έχουμε μείνει, χωρίς καμία νέα ενημέρωση», είπε χθες στο «Ε» ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΛ Αντώνης Γιαννάκης. Ο οποίος βέβαια ανέδειξε και μία ακόμη επιπλοκή στο όλο έργο, η οποία προέκυψε από τη στιγμή της ανάληψης της ευθύνης εκ μέρους του Στρατού. Ειδικότερα σύμφωνα με τον κ. Γιαννάκη, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θεώρησε πως η μελέτη που προέβλεπε εξυπηρέτηση 3.000 ανθρώπων, δεν κάλυπτε την πραγματική ανάγκη του Κέντρου. Αντιπροτείνοντας την εκπόνηση δηλαδή νέας μελέτης, με πρόβλεψη για 6.000 ανθρώπους. Τούτο βέβαια προκάλεσε διαφωνίες σε τεχνικό επίπεδο, ενώ καταφανώς προμήνυε νέα καθυστέρηση με την εκπόνηση νέας μελέτης. Με τη ΔΕΥΑΛ να ισχυρίζεται πως ο κεντρικός βιολογικός δεν μπορεί να «σηκώσει» τον διπλασιασμό της επιβάρυνσης. Και με το θέμα να μένει τελικά… εκεί!

Πως σχολιάζει όμως ο κ. Γιαννάκης τις τελευταίες εξελίξεις και τη (νέα) δέσμευση της κυβέρνησης μέσω του κ. Βίτσα για διευθέτηση του θέματος και μάλιστα μέσα σε 45 ημέρες; «Μέχρι σήμερα δεν έχουμε κάποια ενημέρωση ούτε από τον ίδιο, ούτε από τον Στρατό με τον οποίο είχαμε αλληλογραφία. Αναμένουμε με ανυπομονησία το πιθανό αίτημα συνεργασίας και είμαστε φυσικά στην διάθεση του Υπουργού να συμβάλλουμε με τις τεχνικές μας γνώσεις για το έργο αυτό», δήλωσε ο κ. Γιαννάκης.  

Το τρίτο πρόστιμο της Περιφέρειας

Εν τω μεταξύ η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου προχώρησε χθες στην επιβολή νέων διοικητικών κυρώσεων στην Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης για παράβαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Συγκεκριμένα, η απόφαση επιβολής κυρώσεων αναφέρεται «στην πλημμελή λειτουργία του αποχετευτικού συστήματος του Κέντρου Πρώτης Υποδοχής και Ταυτοποίησης Μόριας και στην αυθαίρετη διοχέτευση αστικών λυμάτων, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση και την πρόκληση ρύπανσης του παρακειμένου χείμαρρου, του υδροφόρου ορίζοντα και της θάλασσας.   Επίσης, καλούνται οι υπεύθυνοι του Κέντρου  να φροντίσουν άμεσα για την έκδοση της απαιτούμενης περιβαλλοντικής άδειας και την κατασκευή κατάλληλου συστήματος επεξεργασίας αστικών λυμάτων, αλλιώς θα επιβληθούν νέες διοικητικές κυρώσεις».