Οι γονείς χρησιμοποιούν τη λέξη «κακός/κακιά» όταν ένα παιδί γίνεται επιθετικό ή ανυπάκουο. Συχνά, η ευθύνη πέφτει στους φίλους που είναι βίαιοι, επιθετικοί και παρασύρουν τα παιδιά σε ανάρμοστες πράξεις. Προσοχή: είναι καλύτερο πριν ανησυχήσετε, να προσπαθήστε να καταλάβετε γιατί το παιδί επιλέγει αυτή τη συμπεριφορά.

Οι ενήλικοι επιλέγουμε φίλους με τους οποίους έχουμε κοινά ενδιαφέροντα ή μοιραζόμαστε μαζί τους κοινές εμπειρίες. Η κοινωνική αποδοχή του παιδιού από μια μεγαλύτερη ομάδα συνομηλίκων του, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Άλλωστε, είναι γνωστό πως οι σχέσεις των παιδιών με τους συνομηλίκους τους, αλλάζουν καθώς μεγαλώνουν. Οι εκάστοτε σχέσεις τους εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς ανάλογα με την ηλικία και τη διάθεση. Επίσης, οι γονείς γνωρίζουμε ότι τα παιδιά δοκιμάζουν τους εαυτούς τους ρισκάροντας.

«Ξέρω ότι είναι φίλος σου και σου αρέσει η παρέα του, καμιά φορά όμως δεν συμφωνώ με τον τρόπο που φέρεται»: έτσι στωικά θα πρέπει να αντιδράσουν οι γονείς όταν προσπαθήσουν να κρίνουν ένα νέο φίλο του παιδιού τους που είναι επιθετικό παιδί, θρασύ ή κακομαθημένο πλάσμα. Το χειρότερο που μπορούν να κάνουν, λέει η Ελίζαμπεθ Χάρτλεϊ, είναι να θυμώσουν και να του απαγορεύσουν τη συναναστροφή μαζί του. Το παιδί χρειάζεται την εμπιστοσύνη μας και την κατανόησή μας. Αν υποτιμάμε τους φίλους του, αν νιώσει ότι κατηγορείται, ενδέχεται να αντιδράσει αρνητικά. Ας δείχνουμε ότι σεβόμαστε την προτίμηση του παιδιού μας, αλλά ταυτόχρονα του δίνουμε την ευκαιρία να σκεφτεί όχι συνολικά την προσωπικότητα της παρέας αλλά την κάθε άσχημη αντίδραση ξεχωριστά. Έτσι, χτίζουμε μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί του, με αποτέλεσμα να είναι πιο δεκτικό στο να ακούσει τη γνώμη μας.

Το παιδί δίνει μεγάλη σημασία στην παρέα με τα άλλα παιδιά, μιμείται κάποιες συμπεριφορές τους, όμως το μεγαλύτερο μέρος αυτού που ονομάζουμε «ανατροφή», το έχει μάθει και συνεχίζει να το μαθαίνει από εμάς.

«Η συνεργασία και όχι ο πόλεμος φέρνει επικοινωνία μεταξύ γονιών - παιδιού», λέει ο MartinHerbert, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Ούτε η υπερπροστασία είναι καλή απαγορεύοντάς του τις εξόδους, ούτε η απομάκρυνση από το παιδί: «με τις παρέες που έμπλεξες, κάνε ό,τι θες», έχει καλά αποτελέσματα. Γι’ αυτό το λόγο, οι παιδαγωγοί σήμερα συνιστούν να μείνετε δίπλα στο παιδί και:

1- Αφήστε το παιδί να δοκιμάσει. Τα περισσότερα παιδιά, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες (γύρω στα 3-4 χρόνια), δοκιμάζουν τις δυναμικές τους μέσω της φιλίας. Ακόμη κι αν υιοθετήσουν μια επιθετική ή άσχημη συμπεριφορά κάποια στιγμή, την επομένη μπορεί και να την ξεχάσουν.

2- Ενισχύστε την καλή συναναστροφή. Αυτό επιτυγχάνεται με προσεκτική παρατήρηση της καθημερινότητας του παιδιού και έπαινο.

3- Αναπτύξτε την αυτονομία του παιδιού. Τονίζουμε το πόσο σημαντικό είναι να συμπεριφέρεται όπως εκείνο ξέρει, δηλαδή να είναι πάντα ο «εαυτός του». Ο ψυχίατρος και καθηγητής στο Harvard Dr. RolloMay γράφει: «Αυτοπεποίθηση και Θάρρος είναι αναγκαία σε κάθε βήμα, για να διαφοροποιηθεί ο συγκεκριμένος άνθρωπος από τη μάζα, για να γίνει ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ.

4- Ενθαρρύνετε το παιχνίδι να παίζει με γνωστά παιδιά. Η ύπαρξη της γειτονιάς λειτουργεί θετικά για το παιδί γιατί παίζει με γνωστά παιδιά. Η γνωριμία με την οικογένειά τους ενδείκνυται για την ορθή κρίση της αιτίας της συμπεριφοράς. Όταν υπάρξουν άγνωστα παιδιά, δύσκολα αρχίζουν να συμμετέχουν. Έτσι, υπάρχει ένα είδος αυτοπροστασίας της ομάδας. Οι γονείς βέβαια θα πρέπει πάντα να επιβλέπουν και να έχουν την υψηλή εποπτεία.

5- Μιλήστε με τους δασκάλους του. Οι εκπαιδευτικοί έχουν μια διαφορετική εικόνα της κοινωνικής ένταξης του παιδιού από αυτήν που βλέπουμε εμείς ως γονείς. Συνεργαστείτε μαζί τους.

6- Συμβουλευτείτε έναν παιδοψυχολόγο. Ένας ειδικός Ψυχικής Υγείας θα σας ενημερώσει για το τι είναι «φυσιολογικό» και τι όχι. Θα μπορέσει να απαντήσει στις απορίες σας και θα σας καθοδηγήσει πώς να στηρίξετε το παιδί σας.

* Το επόμενο «Έξυπνο Παιδί» θα δημοσιευτεί στις 24 Ιουλίου.