Το ελαιόλαδο είναι το προϊόν που επιδέχεται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο νοθείας, με στόχο την εξαπάτηση των καταναλωτών. Αυτό υποστηρίζεται σε έκθεση που παρουσιάστηκε στην Ευρωβουλή τη Δευτέρα και επρόκειτο να τεθεί προς ψήφιση χθες Τρίτη. Στη δεύτερη θέση έρχονται τα ψάρια, στην τρίτη τα βιολογικά τρόφιμα, στην τέταρτη το γάλα και στην πέμπτη τα δημητριακά.

Η έκθεση μεταξύ άλλων διαπιστώνει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δε διαθέτει γενικά αποδεκτό ορισμό για την απάτη στον τομέα των τροφίμων, καθώς το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της Ε.Ε. επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στην ασφάλεια των τροφίμων.

Αποτέλεσμα αυτού είναι η απάτη στον τομέα των τροφίμων να εξακολουθεί σε πολλές περιπτώσεις να μην εντοπίζεται, ειδικά όταν δεν έχει επιπτώσεις στη δημόσια υγεία ή την ασφάλεια των τροφίμων. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι καταναλωτές πληρώνουν ακριβά προϊόντα υποδεέστερης αξίας, διότι πολύ απλά τα προϊόντα που αγοράζουν, δεν έχουν τις ιδιότητες που αναφέρονται από τους τυποποιητές τους στις συσκευασίες.

Γιατί η νοθεία…
Το ελαιόλαδο, επειδή είναι ένα τρόφιμο με μεγάλη διαφορά τιμής από τον παραγωγό ως τον τελικό καταναλωτή, γίνεται συχνότερα από τα άλλα αντικείμενο νόθευσης ή εξαπάτησης. Το έργο των ενδεχόμενων κερδοσκόπων υποβοηθείται και από την έλλειψη ενός ενιαίου πλαισίου λειτουργίας της αγοράς στις χώρες-μέλη, με ενιαίους κανόνες σήμανσης των τροφίμων και ενιαίο πλαίσιο ποινών σε όσους παραβαίνουν τους κανόνες.

Ακόμη διαπιστώνεται πως η απάτη στον τομέα των τροφίμων, όταν δε συνδέεται με την υγιεινή και την ασφάλεια του προϊόντος, σπάνια οδηγεί σε ποινικές κυρώσεις. Γι’ αυτό προτείνεται να δοθεί περισσότερη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων δημόσιων αρχών [π.χ. του Γραφείου Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), των τελωνειακών αρχών, των αρχών επιβολής του νόμου] και των επιχειρήσεων τροφίμων, ιδίως σε περιπτώσεις διασυνοριακής απάτης.

Τα κράτη-μέλη καλούνται να δημιουργήσουν ειδικευμένες μονάδες πάταξης του εγκλήματος και να προλαμβάνουν μάλλον, παρά να καλούνται να αντιμετωπίσουν τετελεσμένα γεγονότα.

Στις προτάσεις που έχουν κατατεθεί για την αντιμετώπιση του φαινομένου, μεταξύ άλλων προτείνεται τα πρόστιμα να είναι διπλάσια του επιδιωκόμενου κέρδους της νοθείας και η διεύρυνση των συστημάτων ιχνηλασιμότητας, ώστε ο τελικός καταναλωτής να γνωρίζει την προέλευση του προϊόντος που αγοράζει. Το στοιχείο αυτό κρίνεται απαραίτητο για να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα προϊόντα που παράγονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.