Ενώ δούλευα το αφιέρωμα «Στο σημάδι…» για τους εκτελεσμένους στα Τσαμάκια και διάβαζα τον Τύπο της περιόδου 1944 - 1946, βρήκα πάμπολλες αναφορές για δεκάδες Λέσβιους συμπατριώτες μας, θύματα της γερμανο-ιταλο-βουλγαρικής θηριωδίας την περίοδο της κατοχής τόσο στο νησί μας όσο και έξω απ’ αυτό.

Ύστερα από τέσσερα χρόνια και μέχρι σήμερα, που γράφω το σημείωμα αυτό, κατάφερα να βρω και να τεκμηριώσω 232 ονοματεπώνυμα συμπατριωτών μας, που έμπλεξαν στα γρανάζια της τριπλής θηριωδίας σ’ όλη τη χώρα, βρίσκοντας ο καθένας τους ένα ξεχωριστά ανεπάντεχο θάνατο.
Ένας πρώτος διαχωρισμός των θυμάτων αυτών έγινε με βάση τον τόπο θανάτου. Έτσι έχουμε:
- 42 εκτελεσμένους συμπατριώτες μας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Χαϊδαρίου, «Παύλος Μελάς», Λάρισας.
- 52 συμπατριώτες μας εκτελεσμένους ή που πέθαναν από κακουχίες σε διάφορους τόπους της Επικράτειας.
- 21 συμπατριώτες μας που έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να διεκπεραιωθούν στις μικρασιατικές ακτές κι από κει στη Μέση Ανατολή, εκτελεσμένοι «εν πλω», ή που συνελήφθησαν από τούρκικα φυλάκια των μικρασιατικών ακτών και παραδόθηκαν στους Γερμανούς ή προδόθηκαν από «συμπατριώτες» μας, για να υποκύψουν στη συνέχεια από κακουχίες ή βασανισμούς τόσο στη τοπική Γκεστάπο, όσο και στο στρατόπεδο του «Π. Μελά», που οδηγήθηκαν για να εκτίσουν την ποινή τους.
- 30 συμπατριώτες μας που έχασαν τη ζωή τους, ως πληρώματα που ναυτολογήθηκαν υποχρεωτικά, σε επίτακτα καΐκια που εκτελούσαν μεταφορές εφοδίων του γερμανικού στρατού και βυθίστηκαν από συμμαχικά υποβρύχια.
- 46 συμπατριώτες μας, που πέθαναν από κακουχίες δουλεύοντας σε καταναγκαστικά έργα στη Λήμνο, όσο στη Θεσσαλονίκη και Λέσβο.
- 17 συμπατριώτες μας, που ως όμηροι κρατούμενοι ή κατάδικοι μεταφέρθηκαν εκτός Ελλάδος σε Γερμανία, Αυστρία και εκτελέστηκαν ή πέθαναν από κακουχίες.
- 19 συμπατριώτες μας, που έχασαν τη ζωή τους σε μάχες με τα στρατεύματα της κατοχής ως αντάρτες κύρια του ΕΛΑΣ, αλλά και του ΕΔΕΣ.
Όλοι τούτοι οι 232 συμπατριώτες μας, αποτελούν την ουσιαστική και αφανή Εθνική Αντίσταση του λεσβιακού και κατ’ επέκταση του Ελληνικού Λαού.
Σήμερα δίνω στη δημοσιότητα τον κατάλογο των θυμάτων με ονοματεπώνυμό τους, τον τόπο και την ημερομηνία θανάτου, όπως και τον τόπο καταγωγής. Για τα πρώτα 30 θύματα (που η γραμματοσειρά τους είναι με έντονη γραφή) τα στοιχεία που έχω μαζέψει είναι λίγα, αφού λείπει η οικογενειακή τους κατάσταση ή ο τόπος καταγωγής και θανάτου ή ημερομηνία και η αιτία θανάτου.
Για τα υπόλοιπα (χωρίς έντονη γραφή) ονοματεπώνυμα υπάρχει το περίγραμμα της ιστορίας του κάθε θύματος, αλλά μου λείπουν άλλα στοιχεία, όπως φωτογραφία, συγγενείς. Σκοπός της δημοσιότητας του πίνακα που ακολουθεί, είναι η λήψη πληροφοριών για τα θύματα αυτά που δεν μπόρεσα μέχρι σήμερα να προσεγγίσω. Γι’ αυτό όποιος αναγνώστης γνωρίζει κάτι για τα θύματα αυτά, επικοινωνώντας με την εφημερίδα όπου υπάρχει διαθέσιμο το τηλέφωνό μου, να μου δώσει τις πληροφορίες αυτές, που αποτελούν αναγκαίο κομμάτι για την ολοκλήρωση της έρευνας αυτής.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΛΕΤΣΑΣ