Αρχές Οκτώβρη ξεκίνησαν τα αντιπλημμυρικά έργα και της αντιδιαβρωτικής προστασίας στα καμένα των Βατερών και υπολογίζεται ότι τέλος Ιανουαρίου 2024 θα έχουν ολοκληρωθεί. Ανάδοχος του έργου είναι η Κοινοπραξία «Δ. ΚΑΦΕΤΖΗΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε. - ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ» .  

Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται από το Πρόγραμμα Χρηματοδοτούμενων Νέων Έργων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης - Ειδικό Πρόγραμμα Φυσικών Καταστροφών, Υπό-Πρόγραμμα (Γ) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, σύμφωνα με την κ.υ.α 43903/27.04.2022 «Έγκριση Ειδικού Προγράμματος Φυσικών Καταστροφών: στόχοι και σύστημα διαχείρισης» (Β΄2112 ). Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1.699.592,66 €, στον οποίο περιλαμβάνεται ΦΠΑ 17% που αντιστοιχεί σε 246,949.36 €. 

Θυμίζουμε ότι τον Μάιο του 2023 είχε εγκριθεί η μελέτη κατασκευής αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων καμένων εκτάσεων 2022 Βατερών-Βρίσας-Σταυρού» συντάχθηκε από τους Δασολόγους Κράλη Φώτη και Κουτσαμπάση Χαράλαμπο, την Δασοπόνο Ασημίνου Ελένη και τον Πολιτικό Μηχανικό ΤΕ Χρυσάφη Νικόλαο της Δ/νσης Δασών Λέσβου.  

Οι εργασίες  

Τα έργα που αναφέρονται στην μελέτη της Διεύθυνσης Δασών, η οποία τον Μάιο του 2023 εγκρίθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος είναι: 

• Η κατασκευή κορμοδεμάτων για τον περιορισμό της επιφανειακής διάβρωσης και απορροής,
• Η κατασκευή κλαδοπλεγμάτων με τη συγκέντρωση και την τοποθέτηση (ρόγγιασμα) κατά μήκος των ισοϋψών των υπολειμμάτων υλοτομίας των απονεκρωθέντων δέντρων, κυρίως σε εδάφη μικρών κλίσεων, με σκοπό την προστασία τους από τη διάβρωση και την επιφανειακή απορροή,
• Η κατασκευή μικρών ξυλοφραγμάτων σε μικρές χαραδρώσεις και ρέματα για την αποτροπή της αξονικής διάβρωσης και τη συγκράτηση φερτών υλικών,
• Η κατασκευή συρματοκυβωτίων σε επιλεγμένες θέσεις όπου η απορροή υπολογίζεται να είναι εντονότερη.

Αναλυτικότερα οι εργασίες χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, η πρώτη περιλαμβάνει τα έργα αντιστήριξης, η αντιδιαβρωτική προστασία των πρανών των λεκανών απορροής. Στις πλαγιές στις καμένες επιφάνειες κόβονται τα δέντρα και σχηματίζονται κατά μήκος των κλίσεων οριζόντιες γραμμές σε ύψος 15- 20 εκατοστά πακτωμένα έτσι ώστε όταν εκδηλωθεί βροχή να συγκρατούν αυτά το χώμα για να μην υπάρχει απογύμνωση. Αυτό συμβάλει στην αντιδιαβρωτική προστασία και αυτή η τεχνική χρησιμοποιείται και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Με αυτή την τεχνική δημιουργούνται αναβαθμίδες σε όλες τις λεκάνες απορροής.  

Το οπτικό - φωτογραφικό υλικό για να ξεκινήσει η διαδικασία είχε συγκεντρώσει το Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, μετά από μνημόνιο συνεργασίας που είχε υπογραφεί μεταξύ Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και Εργαστηρίου Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Με βάσει το υλικό αυτό η Διεύθυνση Δασών χαρτογράφησε τις λεκάνες απορροής κλπ για την κατασκευή των κορμοδεμάτων και των κλαδοδεμάτων που αποτελούν το πρώτο κομμάτι του έργου.  

Το δεύτερο κομμάτι των εργασιών περιλαμβάνει την αντιστήριξη των πρανών με συρματόπλεκτα κιβώτια σε μεγάλους χείμαρρους μέχρι το σημείο των χειμάρρων που ανήκει στην αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Δασών, όπου θα γίνουν μικρά «φράγματα» με σκοπό την προστασία της κοίτης των χείμαρρων. Ταυτόχρονα σε μικρούς χείμαρρους γίνονται κορμοφράγματα ή φράγματα μικρά κατά πλάτος στα μικρά ρέματα με στόχο την μείωση της ταχύτητας των νερών και την συγκράτηση των φερτών υλικών.  

Οι επιβλέποντες  

Σύμφωνα με σχετική Απόφαση της Διεύθυνσης Δασών Λέσβου οι υπάλληλοι που έχουν οριστεί ως επιβλέποντες για τις συγκεκριμένες εργασίες είναι : α) για την κατασκευή των κορμοδεμάτων, κορμοφραγμάτων και κλαδοπλεγμάτων την Δασοπόνο Ελένη Ασημίνου με αναπληρωτή τον δασοπόνο Κωνσταντίνο Μαμμή και β) για την κατασκευή των συρματοκιβωτίων τον Νικόλα Χρυσάφη με αναπληρωτή τον Δασοπόνο Ιωάννη Φασκιανουδάκη.  

Οι στόχοι  

Οι εργασίες έχουν στόχο με ήπιες επεμβάσεις, την κατασκευή τεχνικών έργων (κορμοδέματα, κλαδοπλέγματα, ξυλοφράγματα και συρματοκιβώτια) τα οποία έχουν την ικανότητα να παρέχουν άμεση αντιδιαβρωτική δράση στο έδαφος των πληγέντων δασικών οικοσυστημάτων, προστατεύοντας δευτερογενώς τα κατάντη ανθρωπογενή οικοσυστήματα.  

Σε πρώτο στάδιο με τις εργασίες επιδιώκεται η προστασία των καμένων οικοσυστημάτων από την περαιτέρω υποβάθμισή τους, ο περιορισμός της εδαφικής διάβρωσης. Ακόμη οι εργασίες εστιάζουν και στην θωράκιση της περιοχής μελέτης από αναμενόμενα μελλοντικά πλημμυρικά φαινόμενα. Σε δεύτερο στάδιο οι εργασίες αποσκοπούν να διαμορφωθούν εκείνες οι συνθήκες που θα καταστήσουν δυνατή την οικολογική ανόρθωση της περιοχής και την επανίδρυση του δάσους. 

Τα πρώτα έτη μετά την πυρκαγιά είναι τα πιο κρίσιμα για την περιοχή μελέτης, γι’ αυτό το λόγο δίνεται έμφαση στα αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα, με σκοπό να αποτρέψουν τις πλημμύρες και τις μετακινήσεις φερτών υλών προς τα κατάντη τμήματα που βρίσκεται ο οικισμός των Βατερών, τουριστικές επιχειρήσεις, κατοικίες κλπ. έργα υποδομής και πολιτισμού.