Στη Λέσβο αναμένεται να βρεθεί λίγο πριν τα Χριστούγεννα σκάφος του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», προκειμένου να πραγματοποιήσει μια γενική αποτύπωση της παράκτιας ζώνης, αλλά και των θαλάσσιων περιοχών.

Το Ινστιτούτο, που σε προηγούμενες έρευνές του στην ευρύτερη περιοχή της Λέσβου είχε βρει μεγάλο βαθμό υπεραλίευσης και καταστροφής των κοραλλιογενών υφάλων της θαλάσσιας περιοχής του νησιού, συμμετείχε την περασμένη εβδομάδα μαζί και με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου σε Παγκόσμιο Συνέδριο για τη Θάλασσα, που πραγματοποιήθηκε στη Μασσαλία της Γαλλίας.

Όπως γράφαμε μέσα στο καλοκαίρι, το «Αρχιπέλαγος», ένας μη κερδοσκοπικός και μη κυβερνητικός οργανισμός που από το 1998 έχει θέσει ως στόχο του τη διατήρηση των θαλάσσιων και παραθαλάσσιων οικοσυστημάτων των ελληνικών θαλασσών και νησιών, έχει βασικό του εργαλείο τις έρευνες που εκπονούν τα μέλη του και εθελοντές ερευνητές και φοιτητές, σε διάφορες περιοχές της χώρας, ενώ οι ερευνητικές βάσεις του βρίσκονται στη Σάμο, την Ικαρία και τους Φούρνους.

Εδώ και καιρό, έχει ξεκινήσει μια εκτεταμένη έρευνα στην περιοχή του βορειοανατολικού Αιγαίου, σε μια προσπάθεια να καταγραφούν τα ιχθυοαποθέματα, οι ύφαλοι, οι ποσειδωνίες και άλλα στοιχεία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

«Είναι το βασικό θέμα που μας απασχολεί, αφού οι θάλασσες είναι παντελώς άγνωστες», έλεγε πριν από λίγο καιρό στο «Ε» ο διευθυντής του Ινστιτούτου, Θοδωρής Τσιμπίδης. «Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια, εμπλέκοντας πολλούς διεθνείς φορείς, ώστε να καταφέρουμε να έχουμε μια καλή εικόνα, αφού η θάλασσα είναι ατελείωτη, με τα παράκτια νερά, τα πελαγικά νερά, τα βαθύτερα νερά και ειδικά τους κοραλλιογενείς υφάλους του Αιγαίου, που είναι ένα κομμάτι τελείως άγνωστο μέχρι στιγμής.

Γι’ αυτό ξεκινήσαμε, με τη βοήθεια και του Περιβαλλοντικού Φορέα των Ηνωμένων Εθνών, μια μεγάλη έρευνα σε βαθιά νερά του βορειοανατολικού Αιγαίου, με μια διεθνή ομάδα που αποτελείται από ερευνητές και δύτες από 12 χώρες της Ευρώπης και του κόσμου.»

Οι έρευνες που θα γίνουν στη Λέσβο
Τον περασμένο χειμώνα, οι έρευνες επικεντρώθηκαν στη θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται βόρεια της Χίο και φτάνει μέχρι και τη Λέσβο, με κύριο αντικείμενο τους υφάλους και τα ιχθυοαποθέματα, αφού το πρώτο πράγμα που απασχολεί το φορέα, είναι η αλιεία. Εξάλλου, όπως εξηγεί ο κ. Τσιμπίδης, αν τα αποθέματα δε βρίσκονται σε καλή κατάσταση, στις παράκτιες κοινωνίες δεν μπορεί να επιβιώσει όχι μόνο η θαλάσσια πανίδα, αλλά ούτε και ο άνθρωπος. Για το λόγο αυτό, η έρευνα που γίνεται στο βόρειο Αιγαίο, είναι για να καθοριστούν διαχειριζόμενες ζώνες, δεδομένου ότι αυτήν τη στιγμή αυτό είναι το μόνο εργαλείο που υπάρχει ως ευρωπαϊκός θεσμός.

Οι περσινές έρευνες είχαν δείξει πλούσιους βιοτόπους, με ελάχιστα ωστόσο ψάρια (μεγάλο δηλαδή βαθμό υπεραλίευσης), καθώς και πολλές ζημιές στα βαθιά ιζήματα, από τα συρόμενα εργαλεία που φέρουν οι μηχανότρατες, οι οποίες έχουν καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό και τους κοραλλιογενείς υφάλους (τραγάνες) της περιοχής. Ειδικά οι τελευταίοι, σύμφωνα με την υπεύθυνη επιστημονικής έρευνας του «Αρχιπελάγους», Αναστασία Μήλιου, είναι εντυπωσιακοί, ιδιαίτερα παραγωγικοί ως οικοσυστήματα και μπορεί να ξεπερνούν σε ηλικία τα 7.000 χρόνια.

Αυτό που μας είχε πει μέσα στο καλοκαίρι ο κ. Τσιμπίδης, ήταν ότι μέσα στο φθινόπωρο οι έρευνες του «Αρχιπελάγους» στη Λέσβο επρόκειτο να γίνουν μέσω αεροφωτογράφισης, σε συνεργασία με την Αερολέσχη της Χίου που θα παραχωρούσε στο φορέα ένα αεροπλάνο, με στόχο την πιλοτική καταγραφή, ώστε να διαπιστωθεί πώς αποτυπώνεται λόγω του μεγέθους της ως νησί.

Τελικά η συγκεκριμένη έρευνα μετατέθηκε για τον ερχόμενο Δεκέμβριο, οπότε και πρόκειται να βρεθεί στη Λέσβο σκάφος του «Αρχιπελάγους», το οποίο θα κάνει μια γενική αποτύπωση της παράκτιας ζώνης, των υφάλων ροδοφυκών (τραγάνες) και της ποσεδωνίας, καθώς και μια γενικότερη ωκεανογραφική έρευνα.

«Η έρευνα που θα γίνει, θα αφορά τη διαχείριση της αλιείας και αφετέρου την παραγωγή χαρτών για την ποσειδωνία, για να τους δώσουμε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος ώστε να βοηθήσουν για θέματα διαχείρισης. Παράλληλα θα γίνουν φωτογραφίσεις και θα υπολογιστεί η έκταση καταστροφής που έχουν υποστεί οι τραγάνες και οι ποσειδωνίες», λέει ο κ. Τσιμπίδης. «Αυτήν τη στιγμή έχουμε βάλει προτεραιότητα την αλιεία, αφού η προστασία του περιβάλλοντος και η επιβίωση των ποσειδωνιών είναι αλληλένδετα.»

Το Συνέδριο στη Γαλλία

Μέσα στην περασμένη εβδομάδα, επτά ερευνητές του «Αρχιπελάγους», αλλά κι ερευνητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, συμμετείχαν στο Παγκόσμιο Συνέδριο για τη Θάλασσα, που διοργάνωσε στη Μασσαλία της Γαλλίας το SIEZ, ο κύριος Διαμεσογειακός Επιστημονικός Φορέας για τη Θάλασσα.
Σύμφωνα με την κ. Μήλιου, που ήταν επικεφαλής στη συνάντηση, παρουσιάστηκαν οκτώ επιστημονικές ανακοινώσεις του

«Αρχιπελάγους» επάνω στο βόρειο Αιγαίο, οι οποίες αφορούσαν διαφορετικούς τομείς, όπως η αλιευτική διαχείριση, ο διασκορπισμός των αλιευμάτων, η εξάπλωση των εισβολικών ειδών και κυρίως των φυκών, που δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στα θαλάσσια οικοσυστήματα, κ.ά..

«Ήταν εκεί όλος ο επιστημονικός κόσμος που ασχολείται με τη θάλασσα, μαζί και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου», λέει η κ. Μήλιου. «Κατά τη γνώμη μας, είναι πολύ σημαντικό το βόρειο Αιγαίο να μπαίνει στο χάρτη της επιστημονικής θαλάσσιας έρευνας.