Το 1994 μπήκε ο θεμέλιος λίθος και ξεκίνησε η ανέγερση του Κέντρου Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) Άντισσας. 16 χρόνια μετά, κι ενώ έχει αποφασιστεί το κτήριο των εκατοντάδων τετραγωνικών να στεγάσει ένα γηροκομείο που τόσο πολύ χρειάζεται η ευρύτερη περιοχή, η υποδομή παραμένει άδεια. Τα δύο περίπου εκατομμύρια ευρώ των κοινοτικών αλλά κυρίως εθνικών πόρων που διατέθηκαν συνολικά για το έργο, εξακολουθούν να είναι ανεκμετάλλευτα. Όλο δε το εντυπωσιακό σε μέγεθος κτίσμα στην άκρη της Άντισσας αποτελεί, όπως είπε και ο «ηθικός αυτουργός» της κατασκευής του, «τρανταχτή μαρτυρία και απόδειξη της συλλογικής μας ανικανότητας».

Δίπλα σε αυτή την ανικανότητα δε θα πρέπει να παραβλέψουμε και την αδιαφορία που έχει δείξει όλα αυτά τα χρόνια η Εκκλησία και ειδικότερα η Μητρόπολη Μηθύμνης, η οποία και δεν έχει ασχοληθεί ουδέποτε με το ακίνητο που προορίζεται για γηροκομείο. Όμως, ούτε καν ζητήθηκε απ’ το δήμο επίσημα κάτι τέτοιο, αφού κάποιες διερευνητικές επαφές που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση έδειξαν πως δεν υπάρχει διάθεση για ανάπτυξη ανάλογων δραστηριοτήτων απ’ την πλευρά της Μητρόπολης Μηθύμνης.
Αν ήταν στη Μυτιλήνη, όπως ανέφεραν όλοι οι εμπλεκόμενοι, με δεδομένες τις πρωτοβουλίες του Μητροπολίτη Ιακώβου, το γηροκομείο Άντισσας ήδη, καιρό τώρα, θα λειτουργούσε.

Ταξίδι… πίσω
Υπουργός Υγείας ήταν, όπως θυμάται ο τότε κοινοτάρχης Άντισσας Κώστας Κορδώνης, ο αείμνηστος Γιώργος Γεννηματάς, που επί ημερών του ξεκίνησε το ΕΣΥ και περιφερειακές δομές για την παροχή υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, όπως τα κέντρα υγείας και τα ΚΑΠΗ. «Εμείς στην Άντισσα ήμασταν πρωτοπόροι, αφού πρώτα λειτούργησε ΚΑΠΗ στην περιοχή μας και μετά στη Μυτιλήνη», συνέχισε ο κ. Κορδώνης, προσθέτοντας πως για να βρεθεί ο αρχικός χώρος στέγασης του ΚΑΠΗ έγινε «κατάληψη» του ισογείου του Κέντρου Υγείας.
«Μία σύμβουλος τότε του υπουργού, η κ. Κακόγιαννου, μου είπε το 1994 πως υπάρχει ένα πρόγραμμα απ’ το Συμβούλιο της Ευρώπης για την κατασκευή έργου πρόνοιας σε κάποια αγροτική περιοχή. Κινήθηκα και όντως πήρε η Κοινότητα Άντισσας 40 εκατ. δραχμές για την κατασκευή του ΚΑΠΗ σε έκταση 13 στρεμμάτων, που αγοράσαμε με κοινοτικά χρήματα, δίπλα στο Κέντρο Υγείας», συνέχισε ο κ. Κορδώνης, συμπληρώνοντας ακολούθως ότι υπήρξε και δεύτερη χρηματοδότηση για το έργο, από εθνικούς πόρους, επί ημερών Σκουλάκη. «Έτσι», είπε ο κ. Κορδώνης, «υπήρχε ένα διαθέσιμο υπόλοιπο της τάξης των 45 εκατ. δραχμών, καθώς και σε εξέλιξη η μελέτη για το δεύτερο όροφο του κτηρίου.»

Από ΚΑΠΗ… γηροκομείο
«Όταν ανέλαβα δήμαρχος Ερεσού - Αντίσσης το 1999, στην Άντισσα υπήρχε στα μπετά ένα μισοερειπωμένο γιαπί», είπε ο πρώτος δήμαρχος, Πολύδωρος Αμπατζής, αναγνωρίζοντας όμως ότι «παρ’ όλα αυτά είχε γίνει η αρχή για ένα σημαντικό έργο για την περιοχή».
Με την καθοριστική συμβολή του βουλευτή τότε Φραγκλίνου Παπαδέλλη κι ενώ στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας ήταν ο Λάμπρος Παπαδήμας, εγκρίθηκε - όπως ανέφερε ο κ. Αμπατζής - από εθνικούς πόρους, μια και δεν κρίθηκε επιλέξιμο να χρηματοδοτηθεί από κάποιο κοινοτικό πρόγραμμα, μια γενναία χρηματοδότηση. Για το ίδιο κτήριο, που όμως άλλαξε σκοπιμότητα και η ολοκλήρωσή του συνοδεύτηκε από επέκταση προκειμένου να στεγάσει, αντί για ΚΑΠΗ, ένα γηροκομείο.
Η εργολαβία που υλοποιήθηκε, με αρχικό προϋπολογισμό 600 εκατ. δραχμών, περιελάμβανε διαμορφώσεις του περιβάλλοντος χώρου αλλά και σημαντικές διαρρυθμίσεις προκειμένου το κτήριο να μεταμορφωθεί και να λειτουργήσει ως γηροκομείο δυναμικότητας 59 κρεβατιών, με ανέσεις όπως ατομικά μπάνια, ανελκυστήρες, αίθουσες ψυχαγωγίας, αλλά και όλο τον απαιτούμενο μηχανολογικό εξοπλισμό για μια τέτοια λειτουργία.
Στον ίδιο σχεδιασμό προβλεπόταν την ευθύνη λειτουργίας του γηροκομείου να αναλάβει ο δήμος και μάλιστα ανατέθηκε μελέτη βιωσιμότητας, που απλά επιβεβαίωσε αυτό που εξ αρχής ήταν γνωστό, ότι δηλαδή ο δήμος δεν μπορεί, τουλάχιστον στην αρχή από μόνος του, να αντεπεξέλθει στη λειτουργία ενός γηροκομείου.
«Υπήρξαν», τόνισε ο κ. Αμπατζής, «πολλές σκέψεις, όπως για παράδειγμα να νοικιαστεί η υποδομή σε κάποιον ιδιώτη ή, ακόμη και απ’ την πλευρά του δήμου, να λειτουργήσει ως ξενώνας, ώστε να μην απαξιωθεί απ’ το χρόνο το έργο, να μην εγκαταλειφθεί και ερημωθεί.»

Ξανά… ΚΑΠΗ
Το κτήριο τέλειωσε το 2006, περίπου την εποχή των δημοτικών εκλογών, δίχως να έχει γίνει η προμήθεια του εξοπλισμού του, που σύμφωνα με μελέτη της ΤΥΔΚ κόστισε 150.000 ευρώ· και το κυριότερο, δίχως να έχει υπάρξει απόφαση για τη χρήση του. Ο επόμενος και νυν δήμαρχος Ερεσού - Αντίσσης, Σωτήρης Καρδαράς, μας είπε ότι η προμήθεια του εξοπλισμού ολοκληρώθηκε το 2008, κι έτσι σήμερα είναι έτοιμα 35 συνολικά δωμάτια για να φιλοξενήσουν γέροντες. Στις αρχές μάλιστα του 2010, έγινε και τελετή εγκαινίων της κεντρικής αίθουσας εκδηλώσεων του συγκροτήματος, που έκτοτε τυπικά λειτουργεί ως στέγη για το ΚΑΠΗ της Άντισσας.
«Ουσιαστικά», ανέφερε ο επικεφαλής της μειοψηφίας στο δήμο, Πολύδωρος Αμπατζής, «η μόνη χρήση του περιορίζεται στην κουζίνα. Εκεί που η μαγείρισσα απ’ το Κέντρο Υγείας, με τα τρόφιμα που αγοράζει ο Σύλλογος “Τα γηρατειά της Άντισσας”, ετοιμάζει ένα συσσίτιο για περίπου 30 γέροντες της περιοχής, το οποίο και διανέμεται στα σπίτια τους. Προσωπικά θεωρώ ότι το ΚΑΠΗ, κι αυτό είχα εφαρμόσει στη διάρκεια της θητείας μου, πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο του χωριού ώστε να είναι άμεσα προσβάσιμο κι όχι απομακρυσμένο, στην περιοχή του Κέντρου Υγείας.»
Ο κ. Αμπατζής εξέφρασε και την πικρία του για το γεγονός ότι «ακόμη και σε αυτή την τελετή, που έστω και για μια μέρα συγκέντρωσε κόσμο στο γηροκομείο, η δημοτική αρχή δεν μπήκε στον κόπο να τον καλέσει».




Για να λειτουργήσει στα χνάρια του Ζαχάρειου Γηροκομείου Αγίας Παρασκευής…
Ποιος θα το χρηματοδοτήσει;

Τα δύο εκατομμύρια που έχουν διατεθεί για το Κέντρο, θα γίνουν «αέρας και σκόνη» αν άμεσα δεν υπάρξει λύση στο θέμα της λειτουργίας του κτηρίου. Μόλις πριν λίγο καιρό το Δημοτικό Συμβούλιο Ερεσού - Αντίσσης πήρε απόφαση για τη σύσταση Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία «Γηροκομείο Άντισσας». Η απόφαση εστάλη στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, προκειμένου στη συνέχεια να κινηθεί η διαδικασία για να εκδοθεί η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υγείας.
«Το γηροκομείο είναι έτοιμο», ανέφερε ο κ. Καρδαράς, «με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, για να φιλοξενήσει ηλικιωμένους σε 35 συνολικά δωμάτια, που έχουν κατάλληλα εξοπλιστεί. Όμως, για να γίνει αυτό, θα πρέπει να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση τουλάχιστον για τον πρώτο χρόνο της λειτουργίας του, όπως ακριβώς έγινε και με το Ζαχάρειο Γηροκομείο Αγίας Παρασκευής, στα πρότυπα του οποίου επιδιώκουμε να λειτουργήσει η μονάδα της Άντισσας. Με τη διαφορά ότι στη δική μας περίπτωση δεν υπάρχει δωρητής.»
Για το θέμα οι κύριοι Καρδαράς και Κορδώνης μετέβησαν στην Αθήνα, όπου επεδίωξαν αρχικά συνάντηση με την υφυπουργό Φώφη Γεννηματά. Τελικά συναντήθηκαν με τον αρμόδιο για προνοιακά θέματα γενικό γραμματέα, κ. Κατριβάνο, στον οποίο, όπως και στην αρμόδια διευθύντρια του υπουργείου - που σημειωτέον ήταν ενημερωμένη για το κτήριο -, έθεσαν και το αίτημα χρηματοδότησης, δίχως να πάρουν καμμία θετική διαβεβαίωση. Τουναντίον μάλιστα, απεκόμισαν τη γνώμη πως το υπουργείο δεν έχει να διαθέσει για τα δικά του ιδρύματα, όχι να ενισχύσει και το δημοτικό γηροκομείο της Άντισσας.

Για τα τζιτζίκια;
«Θα έπρεπε αυτή την τετραετία να έχουν γίνει τα πάντα ώστε να εξασφαλιστεί η λειτουργία του γηροκομείου ή η με κάθε τρόπο αξιοποίηση του κτηρίου. Και δεν το λέω από αντιπολιτευτική διάθεση. Θλίβομαι, όμως, που εξ αιτίας της ανικανότητάς τους δεν προχώρησε ένα έργο που ναι μεν ξεκίνησε απ’ τον Κώστα Κορδώνη, όμως συνέχισε και ολοκληρώθηκε με πολλή δουλειά από τη δημοτική μου αρχή», ανέφερε ο κ. Αμπατζής, που συμπλήρωσε: «Αν ήμουν δήμαρχος θα έκανα ό,τι πέρναγε απ’ το χέρι μου, ακόμη και δάνειο θα έπαιρνα για να ξεκινήσει, για να μην ερημώσει αύριο - μεθαύριο, για να μην το κατοικήσουν μόνο τα τζιτζίκια και οι κουκουβάγιες. Άλλωστε, όλοι ξέρουμε ότι ο πρώτος χρόνος θα είναι δύσκολος. Μετά θα έρθουν οι προσφορές των τροφίμων, οι δωρεές και θα βρεθεί τρόπος να αντεπεξέλθει οικονομικά.»
«Πρέπει να παραδεχθούμε», ανέφερε απολογιστικά ο κ. Κορδώνης, «ότι το έργο και η λειτουργία γηροκομείου δεν αποτέλεσε, παρά την αναγκαιότητα που υπάρχει για τέτοιου είδους μονάδα, προτεραιότητα κανενός. Για παράδειγμα, ακόμη και αυτή η διαδικασία για τη σύσταση οργανισμού ανάλογου με το Ζαχάρειο Γηροκομείο της Αγίας Παρασκευής δεν έχει προχωρήσει όπως θα έπρεπε. Προσωπικά, θεωρώ ότι το τελειωμένο πλέον κτήριο, το πάλαι ποτέ ΚΑΠΗ της Άντισσας, αποτελεί τρανταχτή μαρτυρία και απόδειξη της συλλογικής μας ανικανότητας. Όμως, έστω και τώρα πρέπει κάτι να κάνουμε για να μη χαθούν τα χρήματα που διατέθηκαν για την κατασκευή του όλα αυτά τα χρόνια.»

Αναπτυξιακή κατάντια…
«Σε πλήρη συνεργασία με τους τοπικούς άρχοντες», επεσήμανε ο Φραγκλίνος Παπαδέλλης απ’ τον οποίο και ζητήσαμε το σχόλιό του λόγω της ενεργούς συμμετοχής του στο μόνο περιφερειακό έργο του υπουργείου Υγείας από εθνικούς πόρους, «προχωρήσαμε στην εξασφάλιση των απαιτούμενων κονδυλίων για να γίνει ένα σύγχρονο γηροκομείο στην περιοχή. Δυστυχώς όμως, όπως και για πάρα πολλά άλλα ζητήματα που αφορούν τη Λέσβο, για διάφορους λόγους, είτε αυτοί αφορούν στην ανεπάρκεια των ιθυνόντων σε τοπικό επίπεδο είτε στην αδιαφορία της κεντρικής εξουσίας, φαίνεται πως μια σειρά από προσπάθειες θα πάνε εν τέλει χαμένες. Φαίνεται πως αρχίζουν να χάνονται ή έχουν ήδη χαθεί οριστικά μεγάλα αναπτυξιακά έργα.
Με όλα αυτά τα δεδομένα, δε μου κάνει εντύπωση πλέον το χάλι του ΚΑΠΗ Άντισσας, αφού για αυτήν την αναπτυξιακή κατάντια ευθυνόμαστε οι Λέσβιοι από όποια θέση κι αν την υπηρετούμε.»