«Παραίσθηση» απότομου στενέματος της οδού προκαλεί στους οδηγούς το καινούργιο τμήμα της 36ης Εθνικής Οδού, στο τμήμα από Λάρσο προς Καλλονή, πριν το «Ρετσινάδικο». Κι όμως, ο δρόμος, αν και το επεδίωξε το ΥΠΕΧΩΔΕ για λόγους οικονομίας, δεν είναι πιο στενός απ’ ό,τι τα υπόλοιπα σημεία της ίδιας εθνικής. Εννιά μέτρα στις ευθείες κι εννιάμισι στις στροφές είναι το πλάτος κατά μήκος των 1.700 μέτρων του νέου τμήματος. Το γεγονός όμως ότι ο δρόμος και απ’ τις δυο πλευρές του, αντί για τα γνωστά ρείθρα-τελειώματα από χαλίκι και χώμα, «στηρίζεται» σε επενδυμένη από τσιμέντο τάφρο, προκαλεί «οφθαλμαπάτη» ότι είναι πιο στενός.
Όμως, ακόμη κι αυτοί που στοιχημάτιζαν πως το έργο δεν έγινε σύμφωνα με τη μελέτη κι υπολείπεται σε ασφάλεια, παραδέχονται πλέον - μετά το μέτρημα του ασφαλτικού - ότι έτσι όπως κατασκευάστηκε το συγκεκριμένο τμήμα θα είναι πιο γερό κι ανθεκτικό στο χρόνο. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι παύει να είναι επικίνδυνο, ειδικά για τους οδηγούς που το περνούν για πρώτη φορά και οι περισσότεροι κόβουν ταχύτητα θεωρώντας ότι ο δρόμος στενεύει.

Όχι μόνο το «Ε», αλλά και οι τεχνικές υπηρεσίες της νομαρχίας, όλο το τελευταίο διάστημα έχουν γίνει αποδέκτες καταγγελιών -ειδικά από Λέσβιους που κατοικούν στην Αθήνα κι ήρθαν τώρα στο νησί για τις θερινές διακοπές τους- ότι το νέο τμήμα της 36ης εθνικής οδού Μόριας - Λάρσου - Καλλονής είναι πιο στενό απ’ τον υπόλοιπο δρόμο, ακόμη και απ’ την 1η επαρχιακή οδό Μυτιλήνης - Λάρσου, με την οποία κι ενώνεται.

Τελικά στο Δ΄ Κ.Π.Σ.
Το συγκεκριμένο τμήμα, εξ αιτίας των καθυστερήσεων που έχουν διαπιστωθεί στις απαλλοτριώσεις, είναι και το μοναδικό που στο πλαίσιο του έργου, το οποίο χρηματοδοτεί απ’ το τομεακό του πρόγραμμα το ΥΠΕΧΩΔΕ, ξεκίνησε και υλοποιήθηκε στο Γ΄ Κ.Π.Σ.. Όλο το υπόλοιπο έργο θα γίνει μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) στο Δ΄ Κ.Π.Σ., κάτι που ασκώντας έντονη κριτική στην κυβέρνηση για εσκεμμένες καθυστερήσεις είχε «προβλέψει» ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Νίκος Σηφουνάκης, ο οποίος και προ μηνών είχε με ερώτησή του θέσει εκ νέου ζήτημα για την πορεία υλοποίησης του έργου.
Οι βασικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται στο έργο, που αποτελεί συνέχεια των έργων που ήδη έγιναν (Παγανή) και συνεχίζονται (Θέρμα) στην 1η επαρχιακή οδό Μυτιλήνης - Λάρσου, είναι η διαμόρφωση κόμβων στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής και στη διασταύρωση για Λάμπου Μύλους και Πηγή, όπως και η παράκαμψη των Λάμπου Μύλων. Κατά μήκος όλης της οδού προβλέπονται εργασίες βελτίωσης, διάνοιξης και συντήρησης, οι οποίες θα ξεκινούν απ’ το σημείο που η παράκαμψη της Μόριας συναντά το δρόμο Μόριας - Λάρσου και ολοκληρώνονται στην Αρίσβη του δήμου Καλλονής.

Απαλλοτριώσεις…
Η έναρξη του έργου έγινε απ’ το μέσον της διαδρομής, στο επίμαχο τμήμα πριν το «Ρετσινάδικο», όπου σε μήκος 1.700 μέτρων άλλαξε και διαπλατύνθηκε η υφιστάμενη οδός. Θυμίζουμε ότι σε αυτό το τμήμα, εκατέρωθεν της εθνικής οδού, εκτείνεται η ιδιοκτησία του Συνδέσμου Δήμου και Κοινοτήτων Λέσβου, το «κεντρικό δάσος» του νησιού, ο οποίος και έδωσε την άδεια για την εκτέλεση των εργασιών πριν ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις, γι’ αυτό άλλωστε και εκτελέστηκε το έργο.
Οι απαλλοτριώσεις, που σε κόστος αναμένεται να ξεπεράσουν τα επτά εκατομμύρια ευρώ και αφορούν περί τους 300 παρόδιους, ιδιοκτήτες συνολικά 400 στρεμμάτων γης (περίπου 120 στρέμματα αφορούν το τμήμα Μόριας - Λάρσου, περίπου 150 στρέμματα την περιοχή των Λάμπου Μύλων, την παράκαμψη και τον κόμβο διακλάδωσης προς Πηγή και τα υπόλοιπα την περιοχή από Αχλαδερή έως Αρίσβη), χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Αυτές, μετά τους Λάμπου Μύλους έως και την Καλλονή, που βρίσκονται στη διαδικασία καθορισμού προσωρινής τιμής από το δικαστήριο, και οι υπόλοιπες - από Μόρια έως και δήμο Ευεργέτουλα - που μελετώνται εκ νέου ώστε να μην υπάρχει διάσταση μεταξύ του Κτηματολογίου και της αρχικής μελέτης. Για τη δεύτερη αυτή κατηγορία, με καθυστέρηση περίπου ενός έτους και μετά από οχλήσεις της νομαρχίας, το ΥΠΕΧΩΔΕ έδωσε εντολή και ανατέθηκε σε ιδιώτη μελετητή το έργο άρσης των προβλημάτων που σε πολλές περιπτώσεις προκαλούσαν τα διαφορετικά στοιχεία τα οποία περιελάμβανε το Κτηματολόγιο. Κατά τα γνωστά, στο Κτηματολόγιο, υπήρχαν ιδιοκτησίες προς απαλλοτρίωση που είτε είχαν «χαθεί», είτε είχαν μικρύνει σε σχέση με τη κτηματολόγηση που περιελάμβανε η μελέτη.



… και οικονομία
Πέρα όμως απ’ τις καθυστερήσεις των απαλλοτριώσεων, μια ακόμη πτυχή που δυσχέρανε την εξέλιξη του έργου, ήταν η προσπάθεια του ΥΠΕΧΩΔΕ, που προηγήθηκε της δημοπράτησής του, να μειώσει τον προϋπολογισμό του, «κόβοντας» ακόμη και μέτρα στο πλάτος του δρόμου.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, για μεγάλο διάστημα υπήρξε «κόντρα» μεταξύ νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Λέσβου και ΥΠΕΧΩΔΕ - αρχικά σε υπηρεσιακό επίπεδο - για το γεγονός ότι το υπουργείο, διά της αρμόδιας διεύθυνσής του που είχε αναλάβει το έργο, πρότεινε τα εννιά μέτρα πλάτος του ασφαλτικού της οδού να γίνουν επτά. Τελικά υπήρξε πολιτική παρέμβαση, όπως μας μεταφέρθηκε, και παρ’ ότι οι «διαπραγματεύσεις» καθυστέρησαν το έργο, δε μειώθηκε το πλάτος του.
Δεδομένων όμως των φημών που είχαν κυκλοφορήσει τα προηγούμενα χρόνια για την πρόθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ να μειώσει το πλάτος του δρόμου, βγάζοντας κυριολεκτικά απ’ τη μύγα ξύγκι - εν τέλει δημοπρατήθηκε στα 20 εκατ. ευρώ, όταν η αρχική μελέτη που εγκρίθηκε απ’ τη νομαρχία ξεπερνούσε τα 21 -, ήταν επόμενο η «οφθαλμαπάτη» στενότητας που δημιουργεί το πρώτο τελειωμένο τμήμα του να δημιουργήσει τη βεβαιότητα, ακόμη και σε υπηρεσιακούς παράγοντες, ότι ο δρόμος είχε στενέψει.


Μετριέται και ξαναμετριέται το ολοκληρωμένο τμήμα…
Εννιά μέτρα, με τη μεζούρα

Ο νομάρχης Λέσβου, Παύλος Βογιατζής, είναι ο μόνος ίσως που δεν παραδέχεται ότι υπάρχει, έστω και οπτικά, πρόβλημα με το συγκεκριμένο τμήμα. Αναφέροντας ότι η εθνική οδός Μυτιλήνης - Καλλονής με τα έργα που υλοποιούνται και θα υλοποιηθούν θα γίνει ένας σύγχρονος δρόμος, υψηλών προδιαγραφών, επεσήμανε πως «και το τμήμα που έγινε πριν το “Ρετσινάδικο”, και η 1η επαρχιακή οδός Μυτιλήνης - Λάρσου, έχουν ακριβώς το ίδιο πλάτος και δεν του έχει τεθεί θέμα ότι ο δρόμος είναι πιο στενός».
Ο αρμόδιος αντινομάρχης Θεόδωρος Βαλσαμίδης υπογράμμισε ότι έχει γίνει ακροατής σχολίων που υποστηρίζουν πως ο καινούργιος δρόμος είναι πιο στενός. «Επειδή όμως το έργο είναι υπό την επίβλεψη του ΥΠΕΧΩΔΕ κι όχι στη δικαιοδοσία μας, αλλά κι επειδή υπηρεσιακοί παράγοντες μου ανέφεραν ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, δεν έδωσα συνέχεια ερευνώντας το θέμα», ανέφερε ο κ. Βαλσαμίδης.
«Το μετρήσαμε και δεν υπολείπεται το ασφαλτικό χιλιοστού των όσων προέβλεπε η μελέτη», ανέφερε ο γενικός διευθυντής της νομαρχίας, Γιώργος Σπανέλλης, ο οποίος με την εμπειρία του μηχανικού ανέφερε ότι «δημιουργείται η εντύπωση πως ο δρόμος είναι πιο στενός επειδή και απ’ τις δύο πλευρές δεν έχει ερείσματα, αλλά επενδυμένη τάφρο και στηθαία ασφαλείας. Δε γνωρίζω γιατί έγινε αυτό, αλλά υποθέτω ότι η μελέτη που παραδώσαμε στο ΥΠΕΧΩΔΕ, προσαρμόστηκε στις νέες προδιαγραφές που ισχύουν πλέον για τα οδικά έργα. Σημειωτέον ότι κατά την άποψή μου, πριν γίνουν οι διαγραμμίσεις ο δρόμος φαινόταν ακόμη πιο στενός.»



Ο τέως προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Λέσβου, Μιχάλης Χριστόφας, είχε γίνει κατ’ εξακολούθηση αποδέκτης των ίδιων σχολίων, ακόμη και από συναδέλφους του μηχανικούς. «Ακόμη και πριν πέσει η άσφαλτος - μας είπε ο κ. Χριστόφας - είχε βουίξει η υπηρεσία ότι το ΥΠΕΧΩΔΕ μίκρυνε το δρόμο και τον έκανε πιο στενό απ’ ό,τι προέβλεπε η μελέτη. Θέλοντας να δώσω μια έγκυρη απάντηση σε αυτά τα σχόλια, ή αν χρειαζόταν να κινούσαμε και ζήτημα στο υπουργείο, προσωπικά μέτρησα και ξαναμέτρησα το πλάτος του δρόμου, το οποίο έχει ασφαλτικό εννιά μέτρα, που στις στροφές αυξάνεται κατά μισό μέτρο περίπου. Πιστεύω ότι οπτικά ο δρόμος φαίνεται πιο στενός γιατί τα πλαϊνά κράσπεδα είναι υπερυψωμένα. Σε ό,τι αφορά στο κόστος του έργου, αν και δε γνωρίζω τα στοιχεία, θεωρώ πως η μορφή που έχει τώρα, που κάνει και το δρόμο πιο γερό και αντοχής στο χρόνο, είναι πάνω - κάτω του ίδιου κόστους με το εάν ακολουθείτο η αρχική μελέτη.»
«Αν και δεν έχω μετρήσει με μεζούρα το δρόμο - είπε ο μελετητής του οδικού έργου, Μπάμπης Κρικλάνης - θεωρώ πως 99% δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα με τα μέτρα του πλάτους του δρόμου. Το πρόβλημα θεωρώ είναι οπτικό, κι αυτό γιατί ενώ στην αρχική μελέτη, αμέσως μετά το ασφαλτικό ακολουθούσε ένα τμήμα περίπου 1,5 μέτρου με χαλίκι 3Α κι ένα ακόμη τμήμα χωμάτινο, ο δρόμος κατασκευάστηκε με τάφρο και στηθαία ασφαλείας, που δίνουν την αίσθηση ότι είναι πιο στενός.»
Η μέτρηση του πλάτους του δρόμου και απ’ το «Ε» χθες το πρωί, επιβεβαίωσε το γεγονός ότι δεν έχει γίνει η παραμικρή παρέκκλιση απ’ την αρχική μελέτη του κ. Κρικλάνη, σε ό,τι αφορά στο ασφαλτικό, το οποίο και είναι ακριβώς εννέα μέτρα, από κράσπεδο σε κράσπεδο, εκ των οποίων τα 3,5 ανά κατεύθυνση είναι «καθαρά» η κάθε μία εκ των δύο βασικών λωρίδων κυκλοφορίας.