Μια από τις πιο συνηθισμένες ψυχικές ασθένειες του καιρού μας αποτελεί η κατάθλιψη, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο, όπως υποστηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Η κατάθλιψη εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες, οι οποίες υποφέρουν από την ασθένεια δυο φορές περισσότερο από τους άνδρες, στους άγαμους, τους διεζευγμένους και τους κατοίκους αγροτικών περιοχών. Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής μας, αλλά τελευταία έχει παρατηρηθεί αύξηση στην παιδική και εφηβική ηλικία. Τα παιδιά χωρισμένων γονιών ή τα παιδιά που έχουν εγκαταλειφθεί από ένα γονέα ή τον έχουν χάσει από θάνατο, είναι πιο επιρρεπή στην εκδήλωση της νόσου.
Η λέξη κατάθλιψη έχει πολλές έννοιες. Άλλο εννοούμε στην καθημερινή μας γλώσσα και άλλο στην επιστημονική κοινότητα όταν θέλουμε να αναφερθούμε στην ψυχική ασθένεια που χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση. Η θλίψη και η στενοχώρια που νιώθουμε ως φυσική συνέπεια δυσάρεστων γεγονότων στην καθημερινότητά μας είναι πολύ φυσικά συναισθήματα και πανανθρώπινα, δε διαρκούν πολύ, συνήθως δεν επηρεάζουν τη λειτουργικότητά  μας και μεταβάλλονται εύκολα ανάλογα με τις περιστάσεις. Αντίθετα, στην κλινική κατάθλιψη, το καταθλιπτικό συναίσθημα εμφανίζεται μόνιμο και με μεγάλη ένταση, εμποδίζει τη λειτουργικότητα και παραμένει το ίδιο, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει γύρω μας. Νιώθουμε κούραση, αποσυρόμαστε από δραστηριότητες που κάποτε μας προσέφεραν απόλαυση, διαταράσσεται ο ύπνος και η όρεξή μας, έχουμε σωματικές ενοχλήσεις, δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε και να βρούμε νόημα σε οτιδήποτε, ενώ το μέλλον φαντάζει ζοφερό και γεμάτο αδιέξοδα. Είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθούμε στο γιατρό μας αν αισθανόμαστε έτσι για περισσότερο από δύο εβδομάδες. Η κατάθλιψη είναι μια νόσος που αντιμετωπίζεται, αλλά αντιμετωπίζεται πολύ πιο αποτελεσματικά αν διαγνωστεί έγκαιρα.
Αν νιώθετε κατάθλιψη στην προοπτική των γιορτών, δεν είστε οι μόνοι. Η εποχή των Χριστουγέννων είναι η πιο συνήθης εποχή του χρόνου για την εκδήλωση καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε χιλιάδες άτομα. Δεν είναι τυχαίο ότι τα ποσοστά αυτοκτονιών αυξάνονται κατά το μήνα Δεκέμβριο.
Η κατάθλιψη των Χριστουγέννων μπορεί να πυροδοτηθεί από πολλές αιτίες, όπως είναι απώλειες, αποτυχίες, οικονομική στενότητα και μοναξιά, παράγοντες δηλαδή μας καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτους στην κατάθλιψη και μάλιστα την εποχή των γιορτών, που όλοι φαίνονται να είναι τόσο χαρούμενοι και ευτυχισμένοι.
Ακόμη και στην περίπτωση που δεν έχει προηγηθεί κάποιο θλιβερό γεγονός, κάποιοι άνθρωποι έχουν απλά την τάση να νιώθουν θλίψη την περίοδο των γιορτών. Το γεγονός ότι πρέπει να είναι όλα τέλεια και λαμπερά είναι από μόνο του πολύ στρεσσογόνο. Τα χριστουγεννιάτικα ψώνια γίνονται καταναγκαστικά και δημιουργούν άγχος και ενοχές, αν δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε οικονομικά.
Η έναρξη του χριστουγεννιάτικου καταθλιπτικού συνδρόμου δε σημαίνει απαραίτητα ότι χρειαζόμαστε μακρόχρονη θεραπεία, αλλά ότι πρέπει να μάθουμε νέους τρόπους να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες στη ζωή μας και να οριοθετούμε την επίδραση των γιορτών πάνω μας. Δε χρειάζεται να είμαστε τέλειοι, λαμπεροί, υπερβολικά χαρούμενοι και να αντεπεξερχόμαστε σε κάθε κοινωνική υποχρέωση. Σίγουρα βοηθάει πολύ να διατηρούμε την ενεργητικότητά μας, αλλά δε χρειάζεται να πέσουμε στην παγίδα των γιορτών. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι το πνεύμα των Χριστουγέννων έχει πλέον εμπορευματοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό και δεχόμαστε πίεση - από την τηλεόραση κυρίως - για να ξοδέψουμε όσο περισσότερα χρήματα γίνεται προκειμένου να περάσουμε τα τέλεια Χριστούγεννα. Γενικότερα, η περίοδος των εορτών απαιτεί μέτρο σε όλες τις εκφάνσεις της, για να μπορέσουμε να την απολαύσουμε όπως της αρμόζει, και τέλος, ας θυμόμαστε ότι τον Ιανουάριο η ζωή πάντα επανέρχεται στο φυσιολογικό της ρυθμό.

* Η Κική Μιχαηλίδου είναι ψυχολόγος.