Μία εξαιρετική επιστημονική-πολιτιστική εκδήλωση, με θέμα «Οι υδρόμυλοι της Λέσβου και ο πολιτισμός του νερού», πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο 23 Μαΐου στο Πολιτιστικό Κέντρο του δήμου Αθηναίων, από την Ομοσπονδία Λεσβιακών Συλλόγων Αττικής (ΟΛΣΑ) και τον Παγγεραγωτικό Σύλλογο Μυτιλήνης που δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο Κωνσταντίνος Μουτζούρης, πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Παναγιώτης Μιχαηλάρης, ιστορικός, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, και ο Μάκης Αξιώτης, γιατρός στη Μυτιλήνη και διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Χαιρέτισαν ακόμα ο πρόεδρος της ΟΛΣΑ Χριστόδουλος Τσακιρέλλης, ο δήμαρχος Γέρας και πρόεδρος της ΤΕΔΚ, Σωτήρης Ζαμτράκης, και ο πρόεδρος του Παγγεραγωτικού Συλλόγου, Παναγιώτης Αγιακάτσικας.

Πολύς κόσμος κατέκλυσε την αίθουσα «Αντώνης Τρίτσης» όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση, συντοπίτες μας και όχι μόνο, που ήθελαν να ακούσουν για αυτά τα σπουδαία μνημεία της Λέσβου που αποτελούν τρανταχτούς μάρτυρες της τοπικής παράδοσης. Ανάμεσα στους παρευρισκομένους ο δήμαρχος Γέρας, Σωτήρης Ζαμτράκης, πολλοί λογοτέχνες και άλλοι άνθρωποι των τεχνών που ζουν στην Αθήνα και κατάγονται από τη Λέσβο ή είναι φίλοι της Λέσβου, καθώς και εκπρόσωποι λεσβιακών σωματείων της Αθήνας.

Οικοδεσπότες
Την εκδήλωση άνοιξε ο πρόεδρος της ΟΛΣΑ, Χριστόδουλος Τσακιρέλλης, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τους ομιλητές αναφέρθηκε στη «λαξευμένη» παράδοση της Λέσβου «που αποτελεί τον κόπο των προγόνων μας, που πάλεψαν, ρίζωσαν και πρόκοψαν, αφήνοντας διαχρονικά τα σημάδια του πολιτισμού που δημιούργησαν. Μέσα από χαρές και λύπες» - είπε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας - «συνέθεσαν την ιστορία του νησιού μας, χτίζοντας γεφύρια, υδραγωγεία και υδρόμυλους, αυλάκια λαξευμένα στην πέτρα, γούρνες και βρύσες που έδωσαν ζωή στα χωριά.»
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο δήμαρχος Γέρας και πρόεδρος της ΤΕΔΚ νομού Λέσβου, Σωτήρης Ζαμτράκης, που μετέφερε τον ενθουσιασμό του στο κοινό, διαπιστώνοντας πόσο δεμένοι είναι μεταξύ τους οι Λέσβιοι της Αθήνας, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε σε ένα μεγάλο πρόβλημα που αναμένεται να χτυπήσει την πόρτα του νησιού μέσα στα επόμενα χρόνια. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ζαμτράκης, συνδέοντας το θέμα της εκδήλωσης με τα υπαρκτά προβλήματα υδροδότησης της Λέσβου, «τα πρώτα μηνύματα λένε ότι το 2013 η πόλη της Μυτιλήνης δε θα έχει πόσιμο νερό, ενώ οι υπολογισμοί των επιστημόνων εκτιμούν ότι σε περίπτωση που οι κάτοικοι του νησιού δε λάβουν τα μέτρα τους, η Λέσβος δε θα έχει νερό μετά από 50 χρόνια. Για το λόγο αυτό» - συνέχισε ο κ. Ζαμτράκης - «η ΤΕΔΚ σε συνεργασία με τη νομαρχία Λέσβου παρακολουθούν στενά την ποιότητα και την ποσότητα του νερού προκειμένου αυτή η απειλή να μη λάβει ποτέ σάρκα και οστά.»
Ακολούθησε ο πρόεδρος του Παγγεραγωτικού Συλλόγου, Παναγιώτης Αγιακάτσικας, κάνοντας την ευχή οι γνώσεις για τους υδρόμυλους του νησιού να διδαχθούν και στα σχολεία της Λέσβου, ώστε να μάθουν οι νέοι άνθρωποι για αυτό το σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας.



«Σώστε τα μνημεία μας!»
Ο πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Κωνσταντίνος Μουτζούρης, ανοίγοντας το μέρος των κεντρικών ομιλιών της εκδήλωσης, έκανε μία επιστημονική αναφορά στο νερό, αντλώντας μάλιστα πολλά στοιχεία και από την αρχαιότητα: «Η γη είναι ο μόνος πλανήτης που διαθέτει μεγάλες ποσότητες νερού. Ο υδροβιολογικός κύκλος περιλαμβάνει την εξάτμιση του νερού από την επιφάνεια της γης και τους ωκεανούς, την κυκλοφορία της ατμόσφαιρας, τη βροχόπτωση και την κατανομή του νερού πάνω τη γη. Ανέκαθεν ο άνθρωπος επεδίωκε να ελέγχει το νερό και να το διαχειρίζεται. Πριν από 5.500 χρόνια στους πρόποδες των Ιμαλαΐων βρίσκουμε ενδείξεις ότι επεδίωξε να αρδεύσει τον Ινδό ποταμό, ενώ στο Περού, 1.000 χρόνια π.Χ. γινόταν άρδευση.»
Αμέσως μετά, ο Παναγιώτης Μιχαηλάρης, ιστορικός και διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, μίλησε για τη σπουδαιότητα του νερού στην καθημερινότητά μας: «Το νερό αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο και αποτελεί το κυριότερο μέρος του οργανισμού μας. Η γη επίσης αποτελείται στα τρία τέταρτά της από νερό, αλλά και η ίδια η ζωή ταυτίζεται με την παρουσία του νερού. Ακόμα και τα διαστημόπλοια προσπαθούν να εντοπίσουν αν υπάρχει νερό στον Άρη ή στην Αφροδίτη. Με άλλα λόγια, αναζητώντας νερό, αναζητούν τις προϋποθέσεις ύπαρξης ζωής. Εξάλλου το νερό δεν είναι απλώς ένα στοιχείο όπως όλα τα άλλα και αυτό γιατί έχει τη δυνατότητα να μεταλλάσσεται και να μεταμορφώνεται.»
Τέλος, ο γιατρός, διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Μάκης Αξιώτης, ιδιαίτερα συγκινημένος από την παρουσία των Μυτιληνιών στη συγκεκριμένη εκδήλωση, ανάμεσα στους οποίους διέκρινε φίλους και γνωστούς, μίλησε μεταξύ άλλων για τη διαχείριση του νερού σαν ενεργειακό αγαθό και επεσήμανε την ανάγκη να προστατευθούν βρύσες μνημεία του νησιού μας, που στην κυριολεξία έχουν λεηλατηθεί από κατασκευαστές, που απέσπασαν τις επιγραφές τους και τις χρησιμοποίησαν ως διακοσμητικά στοιχεία σε άλλες κατασκευές. Ο Μάκης Αξιώτης απηύθυνε έκκληση στους λεσβιακούς συλλόγους να πάρουν θέση σ’ αυτό το θέμα και να βοηθήσουν όπως μπορούν με ανάλογες παρεμβάσεις: «Πρέπει εσείς από εδώ πέρα, ο κάθε σύλλογος να προσπαθήσει να προστατεύσει αυτά τα μνημεία που καταστρέφονται και που αρκετά από αυτά καταλήγουν στολίδια σε βίλες.» Τέλος, αναφερόμενος στους υδρόμυλους της Λέσβου, είπε μεταξύ άλλων: «Ανακάλυψα ότι το νησί είχε έναν πολύ μεγάλο αριθμό νερόμυλων, περίπου 260 σε αριθμό το 1890. Το νερό ήταν άφθονο στη Λέσβο και μάλιστα πολλοί από αυτούς τους υδρόμυλους ανήκαν σε συστήματα, τα οποία δούλευαν το ένα μετά το άλλο από πηγές μόνιμες που έδιναν νερό. Σήμερα πια, έχουμε την τύχη να έχουμε μόνο δυο υδρόμυλους που είναι οι δυο μεγάλες κατηγορίες διαφορετικής λειτουργίας. Ο ένας δουλεύει με έξω σωλήνα και ο άλλος με το εσωτερικό σύστημα.»
Ας σημειωθεί ότι όλοι οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο σπουδαίο έργο που επιτελεί τόσα χρόνια ο ιατρός Μάκης Αξιώτης, οργώνοντας στην κυριολεξία κάθε γωνιά της Λέσβου, για να συλλέξει στοιχεία που αφορούν την παράδοση του νησιού, γράφοντας κατά ένα τρόπο το προσωπικό του κεφάλαιο σ’ αυτήν.