Άννα Δυδάκη
Κινηματογράφος και κοινωνική πραγματικότητα
Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
Αθήνα 2010, σελ. 290

Το παρόν βιβλίο της Άννας Λυδάκη, αναπληρώτριας καθηγήτριας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αντιμετωπίζει τον κινηματογράφο μέσα από το πρίσμα των κοινωνικών επιστημών. Μελετά το φιλμ «ως ένα ανθρώπινο προϊόν, ένα πολιτισμικό προϊόν, το οποίο έχει μεγάλη ανταπόκριση στο μαζικό κοινό και μπορεί να αποτελέσει τεκμήριο και μέσο διερεύνησης της κοινωνικής πραγματικότητας», όπως αναφέρει η συγγραφέας.
Εκείνο που καθιστά μια κινηματογραφική ταινία ντοκουμέντο, σύμφωνα με τη συγγραφέα, είναι το γεγονός ότι σε κάθε περίπτωση ο λόγος του δημιουργού - ακόμη και ο φανταστικός - ριζώνει στην πραγματικότητα και στις συγκεκριμένες κοινωνικοϊστορικές συνθήκες ζωής που αυτές εκφράζονται μέσα από το έργο του.
Η παιδική ηλικία, μια πόλη που αναγκάζεται να απεκδυθεί τον πανάρχαιο χιτώνα της, ο ξένος που δεν έχει πού την κεφαλήν κλίναι, η νοσταλγία του γενέθλιου τόπου αναπαριστώνται κινηματογραφικά παρουσιάζοντας συγχρόνως εικόνες του κόσμου εντός του οποίου υπάρχουμε, θέτοντας ερωτήματα και προκαλώντας σκέψεις, συλλογισμούς και αναλογισμούς.
Το βιβλίο είναι επικεντρωμένο στο κινηματογραφικό φιλμ θεωρώντας το τεκμήριο και σημαντική πηγή άντλησης δεδομένων σε μια κοινωνική έρευνα. Αναλύονται και ερμηνεύονται σχετικές ταινίες από τη μεριά των κοινωνικών επιστημών με την πεποίθηση πως η φιλμική αφήγηση αποτελεί ένα μέσο διείσδυσης στην κοινωνική πραγματικότητα και στις αθέατες πλευρές της και σε τελική ανάλυση και στον ίδιο μας το εαυτό.
Ως παραδείγματα χρήσης της κινηματογραφικής εικόνας στη μελέτη της κοινωνικής πραγματικότητας επελέγησαν οι εξής ταινίες: «Το δέντρο που πληγώναμε» του Δήμου Αβδελιώδη (1986), «Αγέλαστος πέτρα» του Φίλιππου Κουτσαφτή (2000), «Ο δρόμος προς τη Δύση» του Κυριάκου Κατζουράκη (2003) και «Η Νοσταλγός» της Ελένης Αλεξανδράκη (2004).