Το εγχείρημα «Lesvoshop» ξεκίνησε ως μια ιδέα που πρότεινε ο Παναγιώτης Μυριτζής στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Λέσβου το καλοκαίρι του 2004. Πέρα από την ιδέα, είχε ετοιμάσει μάλιστα μια προμελέτη που έθετε το γενικό πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να κινηθεί η δημιουργία της επιχείρησης.
Το εγχείρημα «Lesvoshop» ξεκίνησε ως μια ιδέα που πρότεινε ο Παναγιώτης Μυριτζής στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Λέσβου το καλοκαίρι του 2004. Πέρα από την ιδέα, είχε ετοιμάσει μάλιστα μια προμελέτη που έθετε το γενικό πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να κινηθεί η δημιουργία της επιχείρησης. Ωστόσο, όλα αυτά δεν ήταν μία πλήρης μελέτη, αυτό μάλιστα είχε ειπωθεί πολλές φορές μέσα στο Νομαρχιακό Συμβούλιο όταν συζητήθηκε η προμελέτη.
Το αρχικό κεφάλαιο που απαιτούνταν για να δημιουργηθούν τα Lesvoshop είχε προσδιοριστεί στις 300.000. Το κεντρικό κατάστημα θα βρισκόταν στη Μυτιλήνη και ο βασικός του στόχος θα ήταν να δημιουργήσει ένα «μύθο» γύρω από τα τοπικά προϊόντα της Λέσβου και της Λήμνου, ώστε να γίνονται ελκυστικά για τους καταναλωτές. Η πρόταση του μελετητή ήταν το κατάστημα της Μυτιλήνης να είναι ένας μεγάλος εκθεσιακός χώρος προσεγγίσιμος από μικρούς και μεγάλους, ο οποίος και θα ήταν διαμορφωμένος με τέτοιο τρόπο που θα θυμίζει το περιβάλλον της Λέσβου. Εκεί μέσα θα τοποθετούνταν τα προϊόντα για να προβληθούν. Φυσικά θα υπήρχε και χώρος πωλήσεων, αλλά αυτός δε θα ήταν το κεντρικό στοιχείο του καταστήματος.
Ο σχεδιασμός αυτός ψηφίστηκε από το Νομαρχιακό Συμβούλιο αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Το εγχείρημα ναρκοθετήθηκε από την αρχή. Ξεκίνησε με ανεπαρκή κεφάλαια και με ένα κατάστημα που δεν μπορούσε να παίξει το ρόλο του. Το κεντρικό κατάστημα της Μυτιλήνης δημιουργήθηκε στην προκυμαία και έχει από τότε τη μορφή ενός σύγχρονου μπακάλικου. Τα δε κεφάλαια που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία του ήταν 60.000 ευρώ και προέρχονταν από καταναλωτικά δάνεια (σύμφωνα με τα όσα είπε την Δευτέρα το βράδυ ο Γιώργος Διακορώνας στο Νομαρχιακό Συμβούλιο).
Κοντά σε αυτό ας προστεθούν και οι τεράστιες διοικητικές αδυναμίες. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι πρόσφατα ο λογιστής της επιχείρησης - με το «έτσι θέλω» - κλείδωσε τον κεντρικό υπολογιστή όπου τηρούνται τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης επί τέσσερις μήνες. Κανείς δε βρέθηκε να κάνει για αυτό απολύτως τίποτα. Για χρόνια στο Νομαρχιακό Συμβούλιο έρχονται απολογισμοί της ΑΕΝΑΛ που ποτέ δεν έδιναν πλήρη εικόνα της πορείας των καταστημάτων. Για χρόνια επισημαινόταν στο νομάρχη και στον κ. Διακορώνα ότι χρειάζονται άνθρωποι που να γνωρίζουν να διοικούν στην επιχείρηση. Αλλά αυτοί ποτέ δεν προσλαμβάνονταν κι η αιτιολογία ήταν ότι δεν υπήρχαν οι αναγκαίοι πόροι.
Παρ’ όλα αυτά, τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας το κατάστημα της Μυτιλήνης δούλεψε καλά. Τουλάχιστον αυτό δείχνουν τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί έως σήμερα. Η ιδέα τού να συγκεντρωθούν όλα τα τοπικά προϊόντα του νομού σε ένα χώρο έπιασε τόπο. Το ίδιο άλλωστε είχε γίνει σε πολλές άλλες περιοχές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εδώ ας σημειωθεί ότι αργότερα στο κατάστημα, για άγνωστους λόγους, μπήκαν και πολλά άλλα προϊόντα που καμμία σχέση δεν έχουν με τα νησιά του νομού μας (κυρίως καλλυντικά).
Οι αδυναμίες του εγχειρήματος οδήγησαν στη συνέχεια σε μεγάλα λάθη. Ίσως η χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι το συσκευαστήριο που ποτέ δε λειτούργησε. Η επί χρόνια υποχρηματοδότηση είχε ως αποτέλεσμα τα προβλήματα να γιγαντωθούν. Επί χρόνια η νομαρχιακή αρχή δεν μπορούσε να καταλήξει σε μια συγκεκριμένη θέση. Δηλαδή εάν θα κρατήσει την επιχείρηση ή εάν θα την πουλήσει. Θυμίζουμε ότι το «Ε» από το 2005 είχε αποκαλύψει την πρόθεση του νομάρχη να πουληθούν τα καταστήματα.
Παρ’ όλα αυτά, μέχρι και τώρα οι μικρές παραγωγικές επιχειρήσεις της Λέσβου βλέπουν το Lesvoshop ως μια διέξοδο στην αγορά. Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που ο παραγωγός του πολυβραβευμένου ελαιολάδου «Ειρήνη» μάς έλεγε πως μόνο στο Lesvoshop έχει βάλει στα ράφια το λάδι του.
Οι … «μπολσεβίκοι»
Το εγχείρημα των Lesvoshop δε διεκδικεί δάφνες αριστερής πολιτικής και πολύ περισσότερο καμμία σχέση δεν έχει με τις αντιλήψεις των μπολσεβίκων του Λένιν. Κι ας έλεγε το αντίθετο ο επικεφαλής της παράταξης «Λαϊκή Ενότητα» τη Δευτέρα το βράδυ στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, κραδαίνοντας το τελευταίο βιβλίο του τέως υπουργού Οικονομίας Γιώργου Αλογοσκούφη, σε μια προσπάθεια να πείσει τους νομαρχιακούς συμβούλους της πλειοψηφίας να ακολουθήσουν τις ιδεολογικές αρχές της παράταξής τους. Δηλαδή τις αρχές του φιλελευθερισμού, που είναι αντίθετος σε κάθε μορφή κρατικού παρεμβατισμού.
Αντίθετοι στη λειτουργία τέτοιων επιχειρήσεων έχουν δηλώσει και οι νομαρχιακοί σύμβουλοι των άλλων παρατάξεων του Συμβουλίου, αν και κάποιοι από αυτούς αρχικά είχαν στηρίξει με την ψήφο τους το εγχείρημα. Κάπως έτσι και με τη στάση τους αυτή, οι προερχόμενοι από του χώρους του ΠΑΣΟΚ και του Κ.Κ.Ε. νομαρχιακοί σύμβουλοι «έστησαν στον τοίχο» έναν από τους επιφανέστερους οικονομολόγους του 20ού αιώνα, τον Τζον Μέιναρντ Κέινς. Τον άνθρωπο που εισήγαγε στην πολιτική οικονομία την ιδέα του κρατικού παρεμβατισμού στην αναπαραγωγή του καπιταλισμού. Η ιδέα αυτή στηρίχθηκε θεωρητικά με το βιβλίο «Η γενική θεωρία της απασχόλησης, του τόκου και του χρήματος». Κυκλοφόρησε το 1936 και ήρθε να απαντήσει στην οικονομική κρίση της περιόδου 1929 - 1933. Μάλιστα, σε αυτές τις θεωρητικές βάσεις στηρίχθηκε η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Ευρώπη την περίοδο 1945 - 1975.
Αναγκαίος ο παρεμβατισμός
Στις μέρες μας τα μεγάλα δίκτυα λιανικού εμπορίου και διακίνησης εμπορευμάτων δε δείχνουν κανένα ενδιαφέρον για τα προϊόντα των μικρών τοπικών επιχειρήσεων. Στην πραγματικότητα κάνουν ό,τι μπορούν για να τα διώξουν από κοντά τους. Έτσι δημιουργείται ένας αδιαπέραστο τοίχος για κάθε μικρή επιχείρηση. Επιπλέον, τα κόστη παραγωγής που αντιμετωπίζουν οι μικρές επιχειρήσεις είναι απίστευτα μεγαλύτερα από τα κόστη παραγωγής που έχουν οι μεγάλες παραγωγικές επιχειρήσεις. Έτσι, αν τα προϊόντα των μικρών δε στηριχθούν, δεν έχουν κανένα περιθώριο επιβίωσης στη ζούγκλα της αγοράς. Αυξάνοντας την κατανάλωση τοπικών προϊόντων, δημιουργείται εσωτερική αγορά και μεγεθύνεται η τοπική οικονομία. Έτσι, δίνεται μια απάντηση στην αντίθεση της ανισόμετρης ανάπτυξης κέντρου - περιφέρειας.
Από τη σκοπιά αυτή, η δημιουργία των Lesvoshop ήρθε να απαντήσει - σε τοπικό επίπεδο - στην αντίθεση των μεγάλων μονοπωλιακών επιχειρήσεων με τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις του νομού. Τι να σημαίνει αυτό; Πως η δημιουργία των Lesvoshop ήταν ένα μέτρο σε προοδευτική κατεύθυνση, που συνέβαλε στην αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου υπέρ των τοπικών επιχειρήσεων. Δεν ήταν δηλαδή μια αριστερή ή, πολύ περισσότερο, κομμουνιστική πολιτική. Άξιζε τον κόπο, όμως, να πετύχει κι αν τούτο συνέβαινε, η τοπική κοινωνία και η οικονομία της θα είχε μόνο να κερδίσει.
Όσοι, τέλος, επιδιώκουν να απαλλαγεί πάση θυσία η νομαρχία από το Lesvoshop, ας αναλογιστούν τι θα πουν σε δύο χρόνια σε κάθε μικρή επιχείρηση της Λέσβου και της Λήμνου. Όταν τα προϊόντα τους δε θα μπορούν να πουληθούν ή όταν οι νέοι ιδιοκτήτες της επιχείρησης θα επιβάλλουν τιμές σε τοπικά προϊόντα που θα είναι κάτω από το κόστος παραγωγής.