ΘΕΣΕΙΣ

Διθυραμβικά θα έλεγα, κάποια Μ.Μ.Ε. προέβαλαν την είδηση ότι κάποιες εκατοντάδες Ευρωπαίων πολιτών υπέβαλαν αιτήσεις στα προξενεία μας για να αποκτήσουν την ελληνική υπηκοότητα, «να γίνουν Έλληνες». Τώρα, στην πιο δύσκολη καμπή της νεώτερης ιστορίας μας και της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας μας, βλέπουμε να εκδηλώνεται με αυτό τον τρόπο, αλήθεια τι; Θαυμασμός; Συμπαράσταση; Συμπόνια και αλληλεγγύη; Αντίδραση στην τρόικα και το Δ.Ν.Τ.;
Αν η κίνηση αυτή γίνεται απ’ τους πολίτες των άλλων χωρών, που κάθε μία ξεχωριστά έχει τις δικές της δυσκολίες και της οποίας μερίδες του πληθυσμού αντιμετωπίζουν τα δικά τους μικρά ή μεγάλα προβλήματα (μήπως κι εμείς δεν αντιμετωπίζαμε προβλήματα πριν το 2009;) και διακατέχονται από το φόβο ότι μπορεί να ‘ρθει και η δική τους μνημονιακή σειρά, τότε ναι μεν η κίνηση των Ευρωπαίων πολιτών έχει την αξία της στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια διάστασή της, αλλά τίποτα το ιδιαίτερο για την Ελλάδα και τους Έλληνες.
Αν η κίνηση αυτή των υποψήφιων «συνελλήνων» μας είναι μια εκδήλωση συμπόνιας και αλληλεγγύης προς τους ανέργους, τους πεινασμένους, τους αστέγους και όλους εμάς τους πρεσαρισμένους απ’ το Δ.Ν.Τ. και την τρόικα, έχει την ανθρωπιστική αξία της και φυσικά απέχει απ’ τις ανθρωπιστικές εκδηλώσεις για τα παιδιά της Μπιάφρας και της Σομαλίας. Είναι πιο εκλεπτυσμένη, πιο θεωρητική και πιο ραφιναρισμένη.
Αν είναι εκδήλωση συμπαράστασης, τότε μπλέξαμε. Συμπαράσταση σε ποιον; Συμπαράσταση στο νέο πτυχιούχο του ζοφερού μέλλοντος που ετοιμάζει με βαριά καρδιά τη δραπέτευσή του στο εξωτερικό ή στον κουκουλοφόρο που καταστρέφει δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες και βεβηλώνει και προσβάλλει τα σύμβολα του έθνους (υπό τη σκέπη των οποίων θέλει να βάλει και το δικό του κεφάλι ο υποψήφιος «συνέλληνάς» μας);

Συμπαράσταση στον άνεργο του ιδιωτικού τομέα που δούλεψε χρόνια ολόκληρα χύνοντας ιδρώτα και αίμα και ξαφνικά τού είπαν «τέρμα» ή στο βολεμένο του δημόσιου τομέα που φίλησε κατουρημένες ποδιές, έκανε βαθιές υποκλίσεις, πρόδωσε ιδεολογίες που μέχρι την προηγουμένη πίστευε και εξαργύρωσε την αφισοκόλληση με την ποθητή καρέκλα; Συμπαράσταση στο φιλότιμο μαθητή, που ανεξάρτητα απ’ τις όποιες μαθησιακές του ικανότητες, προσπαθεί, συμμετέχει ενεργά, συνεργάζεται εθελοντικά και στοχεύει σε ένα καλύτερο περιβάλλον, σε μια καλύτερη Ελλάδα (επειδή έτσι του έμαθαν οι γονείς και κάποιοι δάσκαλοί του) ή στο θρασύ μαθητή που (νομίζει ότι) αγωνίζεται για το μέλλον του διαμαρτυρόμενος (και την ανοιχτή παλάμη) μόνο, διεκδικώντας «δικαιώματα», αγνοώντας υποχρεώσεις, ρυπαίνοντας και καταστρέφοντας το σχολειό του, τη γειτονιά του, την πόλη του (επειδή έτσι του έμαθαν οι γονείς του και η «κοινωνία»);
Αν, τέλος, είναι θαυμασμός, τι στ’ αλήθεια θαυμάζουν; Τον απόγονο του Σωκράτη που ήπιε το κώνειο ή τον επίγονό του που απειλεί με «μακελειό»; Τον απόγονο του Σόλωνα με τη νομοθεσία του ή τους «μάγκες» που κοστολόγησαν τη νομοθετική πράξη με δυο εκατομμύρια; Τους απογόνους των λιτοδίαιτων Λακεδαιμονίων ή τους συγχρόνους μας που για το «μέλλον των παιδιών τους» φοροκλέπτουν και μιζοεισπράττουν; Τους απογόνους των κτητόρων του Παρθενώνα ή τους μεγαλοεργολάβους τού «σήμερα» που λυμαίνονται «πακέτα» και «πλαίσια»;

Ό,τι και να εκδηλώνεται με την κίνηση αυτή, είναι νομίζω καλοδεχούμενη. Δεν πιστεύω, βέβαια, ότι οι κερδοσκόποι θα συγκινηθούν και θα γίνουν πιο «επιεικείς» απέναντί μας, αλλά δεν πρέπει να υποτιμάμε τη δυναμική που μπορεί να αποκτήσει η κίνηση αυτή και να επηρεάσει έτσι κυβερνήσεις και πολιτικές. Το ζητούμενο, όμως, για μας είναι άλλο. Για να επιζήσουμε ως έθνος και ως κοινωνία, πρέπει να αποκαθαρθούμε. Όχι βέβαια από τις όποιες μεμονωμένες ενέργειες. «Καλοί» και «κακοί» υπήρχαν πάντοτε σε όλες τις κοινωνίες. Η αποκάθαρση πρέπει να στοχεύει στις επικρατούσες νοοτροπίες και πρακτικές. (Δεν εννοούμε βέβαια πολιτικές ιδεολογίες. Η «αποκάθαρση» τέτοιων ιδεολογιών είναι φασισμός.) Επικροτούμε ή αποκηρύσσουμε ως κοινωνία την - κάθε μορφής και μεγέθους - κλοπή και απάτη; Ανεχόμαστε ή «εξοστρακίζουμε» εξουσιομανείς και ιδιοτελείς πολιτικούς και ηγέτες; Θεωρούμε αξιοκατάκριτη ή αξιομίμητη κάθε ιδιοτελή ενέργεια που στρέφεται κατά του κοινωνικού συνόλου; Σεβόμαστε τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη, την κοινωνική αλληλεγγύη ή τις προσαρμόζουμε στο κομματικό και προσωπικό μας συμφέρον;
Αν δε γίνει η αποκάθαρση αυτή, δεν έχουμε μέλλον. Αν δεν απαλλαγούμε - ως κοινωνία - απ’ τις νοοτροπίες και τις πρακτικές που μας έφεραν στο σημερινό μας χάλι, δεν πρόκειται να επιβιώσουμε όσους «συνέλληνες» και αν αποκτήσουμε. Δε μας κατέστρεψαν άλλοι. Δε θα μας σώσουν άλλοι. Μόνοι μας πρέπει να «ανακρούσουμε πρύμναν», μόνοι μας πρέπει να αλλάξουμε ολόκληρο το - πολιτικό - πλήρωμα, για να μην πέσουμε στα βράχια.

* Ο Στρατής Νικέλλης είναι χημικός, πρώην διευθυντής του Λυκείου Πολιχνίτου.