Όταν ήμουν μικρός, αλλά και αργότερα όταν έγινα έφηβος, δεν λάβαινα μέρος εκούσια σε ομαδικό αθλητισμό, ποδόσφαιρο, βόλεϋ, μπάσκετ… Η αρνητική μου αυτή στάση οφειλόταν στο ότι δεν ήμουν καλός παίχτης, ή δεν ήμουν καλός παίχτης γιατί δεν είχα το παραμικρό ενδιαφέρον για αυτό το είδος του αθλητισμού; (Η κότα και το αυγό.)
Θυμάμαι, τα φιλαράκια με τραβούσαν με το στανιό να πάμε απ’ την Κυψέλη στο τέρμα της Λ. Αλεξάνδρας, για να μας μπάσει τσάμπα ο μπάρμπας μου ο Αντώνης στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Εκεί τα φιλαράκια ωρύονταν, υποστηρίζοντας την ομάδα τους, ενώ εγώ τους εχλεύαζα, έπληττα και δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί ενήλικοι άντρες έβρισκαν τέτοια ικανοποίηση να κλοτσάνε με μανία ένα τόπι.
Όταν έγινα Μαρξιστής-Λενινιστής άρχισα να κάνω πιο βαθυστόχαστες αναλύσεις του προβλήματος. Άραγε μπορεί να εφευρέθηκε ο ομαδικός αθλητισμός, με τις ευλογίες του προτεσταντικού πουριτανισμού, για να στηρίξουν τη φιλοσοφία και πρακτική του καπιταλισμού; Μονάδα του καπιταλισμού είναι η εταιρεία. Πρώτιστη απαίτηση όλων των εταιρειών είναι τα μέλη τους, οι εργαζόμενοι όλων των βαθμίδων, να συνεργάζονται απόλυτα. Απόλυτη πρέπει να είναι και η αντιπαλότητά τους προς όλες τις άλλες εταιρείες. Όποιος δεν βλέπει την ομοιότητα αυτής της φιλοσοφίας και πρακτικής με αυτές του ομαδικού αθλητισμού, είναι τυφλός.
Βέβαια μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι ο ομαδικός αθλητισμός προϋπήρξε κι ότι ο καπιταλισμός εμπνεύστηκε και εφάρμοσε την πρακτική του. (Πάλι η κότα και το αυγό.)
Αυτές οι σκέψεις ίσως μπορούν να βοηθήσουν στην εξήγηση του άκρατου ελληνικού ατομικισμού και την δημιουργία στην Ελλάδα ενός καπιταλισμού που χωλαίνει. Ο ελληνικός αθλητισμός δεν περιείχε το παραμικρό στοιχείο συλλογικότητας, ήταν καθαρά ατομικιστικός.
Όλες αυτές οι μαρξιστικές αναλύσεις μπορεί να έχουν κάποιο ενδιαφέρον αλλά αυτή η κατάσταση, η υστερία του λαού για τον ομαδικό αθλητισμό, έχει εκτροχιαστεί τελείως, έχει γίνει τσίρκο. Χθες το βράδυ διάβασα («Ε» 8/5) ότι ένας 30άρης κρεμάστηκε στην Αγγλία γιατί έχασε η ομάδα του! Έφριξα όταν το διάβασα και κατέληξα να πω «ένας μ…..ς λιγότερος!».
Αυτή όμως η άκαρδη αντίδραση είναι τελείως ρηχή και αδικαιολόγητη. Κανονικά θα πρέπει να σκεφτούμε την τραγωδία αυτού του ανθρώπου, το ότι η κοινωνία της ζούγκλας, ο κοινωνικός δαρβινισμός της Θάτσερ και του Τσέινι, τον είχαν στραπατσάρει σε τέτοιο βαθμό, που το μόνο που του έμενε ήταν να ταυτιστεί ολοκληρωτικά με μια ομάδα ποδοσφαίρου!
Υπάρχει βέβαια και μια άλλη εκδοχή. Κι αυτή είναι ότι το παγκόσμιο κατεστημένο αποπροσανατολίζει τους λαούς με τον ομαδικό αθλητισμό, δίνοντάς τους τον «άρτο και τα θεάματα» που έδιναν οι Ρωμαίοι πατρίκιοι στην πλέμπα. Λέγοντας το ίδιο πράγμα με άλλα λόγια: ο ομαδικός αθλητισμός είναι κι αυτός ένα είδος «οπίου του λαού», όπως ήταν οι θρησκείες για τον Λένιν.
Τώρα που η ανθρωπότητα βρίσκεται «επί ξυρού ακμής» δεν αντέχουμε την πολυτέλεια αυτού του τσίρκου. Η αντιπαλότητα κάθε μορφής πρέπει να χαρακτηριστεί αντικοινωνική και πρέπει να βρεθούν τρόποι να περιοριστεί στο ελάχιστο. Αντίθετα πρέπει να ενθαρρυνθεί κάθε μορφή συνεργασίας.
Προσωπικά κάνω μια προσπάθεια, αλλά έχω αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά της. Όταν έχει «ματς», όλοι στην καφετέρια που συχνάζω έχουν τα μάτια τους κολλημένα στην μεγάλη οθόνη. Ο υπογράφων κάθεται επιδεικτικά και πίνει φυσικό χυμό με την πλάτη προς την οθόνη. Πετυχαίνω τίποτε; Το αμφιβάλλω. Εξάλλου «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη».

* Ο Διονύσης Συκιώτης είναι χημικός περιβαλλοντολόγος.