Ένα απ’ τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολλές μικρές, αλλά και σχετικά μεγαλύτερες τοπικές κοινωνίες, είναι η πολιτιστική ξηρασία. Βέβαια η τηλεόραση και το διαδίκτυο δίνουν άφθονη παθητική πολιτιστική τροφή σε κάθε γωνιά της Γης, αλλά σίγουρα είναι διαφορετική η αίσθηση όταν δεις για παράδειγμα μια ταινία σε μια κινηματογραφική αίθουσα παρά από τον καναπέ σου. Όπως διαφορετική είναι η ενεργητική συμμετοχή σε πολιτιστικά δρώμενα αντί της παθητικής παρακολούθησης. Σ’ αυτήν την πολιτιστική ξηρασία υπάρχουν αναντίρρητα και οι οάσεις, όπως είναι η Αγιάσος με την πολιτιστική ναυαρχίδα του νησιού μας, το Αναγνωστήριό της.
Σε άλλες όμως κοινωνίες, που δεν έχουν τέτοιες πολιτιστικές υποδομές και παράδοση, το κενό μπορεί να γίνει - και γίνεται σε πολλές περιπτώσεις - προσπάθεια να καλυφτεί από διάφορους φορείς με πρώτα τα σχολεία. Από τα νηπιαγωγεία μέχρι και τα λύκεια παράγεται πολιτιστική δραστηριότητα βασισμένη κατά κύριο λόγο όχι στο DNA του σχολείου (αναλυτικό πρόγραμμα και λοιπές δυνατότητες), αλλά στο DNA κάποιων εκπαιδευτικών. Εκπαιδευτικών που προσφέρουν απλόχερα στους μαθητές τους και στην τοπική κοινωνία.

Έτσι είδαμε φέτος, στον Πολιχνίτο για παράδειγμα, τις εξαιρετικές θεατρικές παραστάσεις, για την υλοποίηση των οποίων πολλοί προσπάθησαν αλλά το «ένα» πρόσωπο είχε τις γνώσεις και ήταν η αιτία και η αφορμή και η κινητήρια δύναμη. Και ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο είχαμε τη βράβευση της μαθητικής εφημερίδας, που στηρίχτηκε - πέρα απ’ τα κείμενα που ήταν στην ολότητά τους προϊόντα μαθητικής δημιουργίας - στην εργασιομανία και στην άριστη συνεργασία «γραφικών τεχνών» και «νέων τεχνολογιών» (με την ευκαιρία, ας ρωτήσουν κάποιοι αυτούς τους εκπαιδευτικούς πόσο είναι το ωράριο εργασίας τους). Και πέρα απ’ τις αστραφτερές αυτές επιτυχίες, έχουμε τώρα με τη λήξη της σχολικής χρονιάς - αλλά και σε άλλες περιπτώσεις - πραγματικές σχολικές «γιορτές», γιορτές της τοπικής κοινωνίας απ’ τις οποίες αυτή βγαίνει διπλά κερδισμένη. Κερδισμένη απ’ την απόλαυση της γιορτής - που ξεχωριστοί εκπαιδευτικοί, έχοντας κάνει σπίτι τους το σχολείο, έχουν ετοιμάσει -, αλλά και απ’ τη δημιουργία της μαγιάς των αυριανών «ηθοποιών» ή γενικότερα των πολιτιστικών εργατών.

Γιατί στις μικρές τοπικές κοινωνίες ευτυχώς δραστηριοποιούνται και οι σύλλογοι. Σύλλογοι που στελεχώνονται απ’ τα μαθητούδια που μεγάλωσαν με κολλημένη τη θύμησή τους στο μαθητικό τους θέατρο, στο χορευτικό του σχολείου τους, στις - πάλαι ποτέ - γυμναστικές επιδείξεις. Το συνηθισμένο κακό με αυτούς τους συλλόγους είναι η -δυστυχώς - προσωρινότητά τους. Πολλές οι αιτίες, αλλά το αποτέλεσμα ένα: διάττοντες αστέρες!!! Είχαμε στην περιοχή μας πριν λίγα χρόνια τον «Θέσπις», μια θεατρική ομάδα που έδειξε εξαιρετική δουλειά. Χάθηκε. Σήμερα ευτυχώς έχουμε τον «Μπάλο», έναν πολυθεματικό σύλλογο, που ξεκίνησε με το χορό, διευρύνθηκε με τη θεατρική αναβίωση της παράδοσης και προπαντός έριξε ρίζες με τα παιδικά του τμήματα (ρυθμική κ.λπ.). Ένα σύλλογο με δραστήρια διοικητικά συμβούλια, εξαιρετικούς χοροδιδασκάλους και προπαντός ορεξάτα μέλη. Η τοπική κοινωνία δείχνει να τον έχει αγκαλιάσει απόλυτα και η στήριξή της είναι ο βασικός πάσσαλος που θα τον κρατήσει όρθιο. Στη δική μας περιοχή έχουμε την τύχη να απολαμβάνουμε συχνά  - πυκνά και τα αποτελέσματα της δουλειάς -στον τομέα του πολιτισμού- των συντοπίτικων συλλόγων της Αθήνας. Το θεατρικό του Συλλόγου των Πολιχνιατών αρχίζει να δημιουργεί παράδοση επιτυχιών, ενώ το περιοδικό των Βρισαγωτών, ο «Αντίλαλος», έχει διασώσει τους θησαυρούς της παράδοσης, αλλά και της ιστορίας της περιοχής μας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει -και δείχνει ότι σήμερα έχει- ανοιχτές τις αγκαλιές της σε τέτοιες δράσεις, των σχολείων ιδιαίτερα αλλά και των συλλόγων, και πάντα βάζοντας το χέρι στις τρύπιες -σήμερα- τσέπες της πρέπει να βρίσκει για να δίνει. Ό,τι μπορεί. Έστω και μόνο κουράγιο.

* Ο Στρατής Νικέλλης είναι χημικός, πρώην διευθυντής του Λυκείου Πολιχνίτου.