Οι καταιγιστικές εξελίξεις που συμβαίνουν στο χώρο της σύγχρονης τεχνολογίας πολύ δύσκολα μπορούν να παρακολουθηθούν από τους συντριπτικά περισσότερους, ακόμη και νέους, πολίτες, ενώ στις λίγο μεγαλύτερες ηλικίες προκαλούνται εκπλήξεις, απορίες αλλά και έντονοι προβληματισμοί. Αν μάλιστα όλα αυτά προξενούν δικαιολογημένο δέος, τότε τα όσα διαδραματίζονται στον ευρύτερο ιατρικό χώρο είναι εν πολλοίς και αδιανόητα. Στο χώρο αυτό συμβαίνουν γεγονότα εκπληκτικά και ασύλληπτα που μεταβάλλουν δραματικά τις Αρχές της Κληρονομικότητας, τις Αξίες της Βιοηθικής, ενδεχομένως δε την ίδια Πορεία της Ζωής. Βιολογικοί Νόμοι που επί αιώνες είχαν χαρακτήρα λογικού αξιώματος ανατρέπονται πλήρως!
- Η πολύ πρόσφατη δημιουργία τεχνητής ζωής ενθουσιάζει αλλά και προβληματίζει σοβαρά. Θα χρησιμοποιηθεί η γνώση που αποκτάται με την τεράστια αυτή ανακάλυψη για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας μόνο, ή θα στραφεί, όπως κρούουν πολλοί επιστήμονες τον κώδωνα, και εναντίον της ανθρωπότητας.
- Η βιολογική επανάσταση που επισυνέβη πριν από λίγα χρόνια με την επίτευξη της κλωνοποίησης εκτός των άλλων μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή φωτοτυπημένων αντιγράφων ανθρώπων «κατά παραγγελίαν», με ό,τι μπορεί να σημαίνει το επίτευγμα αυτό για το μέλλον της ανθρωπότητας.
- Με τη χρήση της τεχνικής υπερήχων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι δυνατή και εφαρμόζεται πλέον ως ρουτίνα η αναγνώριση του φύλου του εμβρύου, εκτός από την παροχή πληροφοριών και για την ανατομική ακεραιότητά του. Αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής είναι ένα σημαντικό μυστήριο ζωής, που όμως ίσως ενίσχυε τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από την λαχτάρα του αγνώστου και την αγωνία του ενδιαφέροντος, έχει καταλυθεί. Η κατάχρηση μάλιστα της τεχνικής αυτής, που αναμφισβήτητα συμβαίνει, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει και εκφράζονται πολλά ερωτηματικά επ’ αυτού, τι μπορεί να προκαλέσει στον άνθρωπο.
- Είναι εξάλλου δυνατό σήμερα και συμβαίνει στην πράξη, να τεκνοποιούν γυναίκες ακόμα και άνω των 60 ετών, γεγονός που μόλις πριν από λίγα χρόνια ήταν αδιανόητο! Τι μπορεί όμως να σημαίνει το επιστημονικό αυτό επίτευγμα για τη μελλοντική πορεία του ανθρώπινου γένους, ίσως να μην είναι δυνατή σήμερα τεκμηριωμένη απάντηση.
- Επιπρόσθετα τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα έχουν εισβάλει στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων με απροσδιόριστες και ίσως ανυπολόγιστες, δυσμενείς συνέπειες.
Τα γεγονότα αυτά όμως φαίνεται να συνιστούν ευθεία σύγκρουση με τη Φύση και τους κανόνες της για τη διασφάλιση βιολογικής ισορροπίας και επομένως φυσικής αρμονίας.
Ανέφερα μερικά μόνο, ενδεικτικά παραδείγματα από τα πολλά σπουδαία ή και ανατριχιαστικά, ανάλογα με την οπτική που τα βλέπει ο καθένας, που συμβαίνουν ή μπορεί να συμβούν στην καθημερινή ζωή μας. Εκφράζω την προσωπική μου αγωνία, αλλά νομίζω και τους προβληματισμούς πολλών άλλων και πιστεύω πως η επιστημονική κοινότητα, αλλά και η οργανωμένη κοινωνία, δεν μπορεί και δεν πρέπει να μείνει αμέτοχη μπροστά σ’ ένα τόσο μεγάλο, σπουδαίο και δυνητικά επικίνδυνο γεγονός για την πορεία καθεαυτή του ανθρώπου. Γεννώνται πελώρια ζητήματα που άπτονται και πλευρών της ηθικής στην κληρονομικότητα, στη γονιμοποίηση, στην αναπαραγωγή και ασφαλώς και σε άλλους τομείς, που χρήζουν απαντήσεων. Αμέσων και πειστικών χωρίς ομφαλοσκοπήσεις.
Θεωρώ και προτείνω προς τούτο ως επιβεβλημένη τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τους Κανόνες της Βιοηθικής. Αντίστοιχη πρόταση έχει υποβληθεί και από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών, κ. Στ. Αλαχιώτη, σε ένα πραγματικά εμπνευσμένο άρθρο του στο περιοδικό «Ρεύματα». Στην Επιτροπή και στο Κέντρο αυτό θα πρέπει να ανατεθεί το δυσχερές και επίπονο έργο να συνεργασθούν με κάθε αρμόδιο κοινωνικό και επιστημονικό φορέα, ώστε να διαμορφωθεί μια νέα Χάρτα Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των επιστημόνων και της οργανωμένης κοινωνίας μας απέναντι στον άνθρωπο και στο ανθρώπινο μέλλον. Εάν αυτό καταστεί δυνατό, τότε εξοπλισμένη η χώρα μας με τις βασικές κατευθυντήριες επί των θεμάτων αυτών αρχές, θα απορέσει να διαμορφώσει ένα ριζοσπαστικό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό Εσωτερικό Δίκαιο για τα ζητήματα αυτά. Υπάρχουν, νομίζω, τομείς δράσης στους οποίους πρέπει και μπορούμε ως Χώρα, ιδιαίτερα μάλιστα σήμερα με τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και η Ευρώπη, να ανακτήσουμε την πρωτοπορία της Σκέψης και την πρωτοβουλία της Δράσης. Γιατί το κέντρο βάρους του φιλοσοφικού προβληματισμού των Ελλήνων ήταν πάντα και πρέπει να παραμείνει ο άνθρωπος, στην υπηρεσία του οποίου ασκούνται οι Πολιτισμικές κατακτήσεις του.

* Ο Φραγκλίνος Παπαδέλλης είναι επίκουρος καθηγητής Παιδιατρικής, διευθυντής Γ.Ν.Π. Πεντέλης, τ. βουλευτής-υφυπουργός Υγείας.