Ο ρόλος του κοινωνιολόγου

Η αντιμετώπιση του εγκλήματος γενικά αποτελεί ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο το οποίο δεν αφορά μόνο στις διωκτικές αρχές της χώρας, αλλά και το σύνολο των πολιτών της κοινωνίας και απαιτεί συστράτευση στα πλαίσια πολυτομεακών σχεδιασμών και προσπαθειών.
Στα πλαίσια της τοπικής αυτοδιοίκησης ο ρόλος του κοινωνιολόγου μπορεί και θα πρέπει να είναι καθοριστικός. Άλλωστε, σύμφωνα με το Νόμο 3463/8.6.2006, στο άρθρο 75, εδάφιο ε΄, παρ. 4, αναφέρεται ξεκάθαρα ότι «στις αρμοδιότητες των δήμων και των κοινοτήτων είναι ο σχεδιασμός, η οργάνωση και η εφαρμογή προγραμμάτων και πρωτοβουλιών για την πρόληψη της παραβατικότητας σε κάθε περιφέρεια της Ελλάδας με τη δημιουργία Τοπικών Συμβουλίων Πρόληψης Παραβατικότητας».

Για την εκπλήρωση της προβλεπόμενης από το άρθρο 16 του Ν. 2713/1999 αποστολής τους τα Τ.Σ.Π.Ε. ασκούν τις ακόλουθες δραστηριότητες:
1. Καταγράφουν και μελετούν την εγκληματικότητα στα πλαίσια του συγκεκριμένου δήμου ή κοινότητας.
2. Σχεδιάζουν και προωθούν ειδικές δράσεις για την πρόληψη της εγκληματικότητας και την καταπολέμηση της κοινωνικής ανασφάλειας.
3. Αναλαμβάνουν το συντονισμό και την πλαισίωση πρωτοβουλιών άλλων κοινωνικών φορέων, όπως συλλόγων γονέων, εθελοντών, θεραπευτικών κοινοτήτων, που στοχεύουν στην πρόληψη της εγκληματικότητας.
4. Φροντίζουν για τη σύσταση δικτύων βοήθειας και πληροφόρησης των θυμάτων εγκληματικών πράξεων σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, ιδίως δικηγορικούς συλλόγους, ιατρικούς συλλόγους και συλλόγους κοινωνικού χαρακτήρα.
5. Ενισχύουν τα προγράμματα μέριμνας των εγκαταλελειμμένων παιδιών και των ατόμων που χρήζουν βοήθειας.
6. Βοηθούν τους αποφυλακιζόμενους για την εξεύρεση εργασίας ή δημιουργικής απασχόλησης και γενικώς για την ομαλή ένταξή τους στο κοινωνικό περιβάλλον.
7. Σχεδιάζουν την εφαρμογή μέτρων σε συνεργασία με τη Δ/νση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, για την πρόληψη της βίας, της διακίνησης και χρήσης ναρκωτικών μέσα στο σχολείο ή στις γύρω περιοχές, ειδικών επιμορφωτικών προγραμμάτων για γονείς, δασκάλους και καθηγητές.

8. Διοργανώνουν αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις για νέους, σε συνεργασία με φυσιολατρικούς, πολιτιστικούς, αθλητικούς και άλλους τοπικούς συλλόγους.
9. Συντάσσουν την ετήσια έκθεση για την κατάσταση της εγκληματικότητας στο χώρο δράσης τους και αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των ληφθέντων μέτρων πρόληψης.
10. Συνεργάζονται με οργανισμούς όπως ο ΟΚΑΝΑ, το ΚΕΘΕΑ, η Γενική Γραμματεία Ισότητας, ινστιτούτα Αντεγκληματικής Πολιτικής, πανεπιστήμια και άλλους μη κυβερνητικούς οργανισμούς και οργανώσεις για την προώθηση συμμετοχικών δράσεων αντεγκληματικής πολιτικής.
11. Επιπρόσθετα, μεριμνούν για:
- την ευαισθητοποίηση των πολιτών-δημοτών και την ενεργό συμμετοχή τους σε προγράμματα πρόληψης εγκληματικότητας,
- τη δημιουργία χώρων υποδοχής και ανάπτυξης πρωτοβουλιών νέων, ιδίως εργαστηρίων θεάτρου, ζωγραφικής, μουσικής, πίστας αγώνων κ.λπ.,
- την εκπαίδευση στελεχών πρόληψης τροχαίων ατυχημάτων, αντικοινωνικής συμπεριφοράς, σχολικής και εξωσχολικής βίας, χρήσης ναρκωτικών, κακομεταχείρισης και εκμετάλλευσης ανηλίκων,
- την καταχώρηση στην τοπική εφημερίδα οδηγιών για τον τρόπο προστασίας των πολιτών από την εγκληματικότητα,
- την καθιέρωση «Ημέρας Προβληματισμού» της τοπικής κοινωνίας για τα προβλήματα εγκληματικότητας της περιοχής τους, τη λήψη μέτρων πρόληψης της ενδοοικογενειακής βίας και για τον καλύτερο φωτισμό δημοσίων χώρων (οδών, πλατειών, πάρκων κ.λπ.),
- τη διαμόρφωση στελεχών πρόληψης μέσα στην τοπική κοινωνία, τη βράβευση αστυνομικών, άλλων δημόσιων λειτουργών και ιδιωτών που εκδηλώνουν ιδιαίτερο ζήλο και καταβάλλουν ιδιαίτερες προσπάθειες στην πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας στην περιφέρεια του δήμου,
- τη λήψη μέτρων με τις συναρμόδιες αρχές για την καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του κοινωνικού αποκλεισμού,
- τη μείωση των ευκαιριών διάπραξης εγκλημάτων σε τοπικό επίπεδο και προτείνουν μέτρα και προγράμματα αντεγκληματικής πολιτικής στην ομάδα συντονισμού και διευκόλυνσης της δράσης των συμβουλίων πρόληψης εγκληματικότητας, αλλά και
- υποβάλλουν εισηγήσεις στον αρμόδιο υπουργό για την υλοποίησή τους.

Κλείνοντας την εισήγησή μου θα ήθελα να τονίσω ότι, στον αγώνα κατά της εγκληματικότητας, είμαστε όλοι απαραίτητοι και στο μέτρο που αυτή εξακολουθεί να μεταλλάσσεται ποιοτικά και να αυξάνει ποσοτικά, είμαστε όλοι μας υπεύθυνοι. Πρωταρχικό χρέος όλων μας είναι να δώσουμε τα χέρια, να συνεργαστούμε ουσιαστικά, μακριά από λογικές αποκλεισμού, έξω από στρατόπεδα και απαλλαγμένοι από τα φαντάσματα άλλων εποχών.

* Ο Αναστάσιος Γ. Ρούσσης (Π.Ε. Κοινωνιολόγων Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου) είναι κοινωνιολόγος-εγκληματολόγος Μ.Α., Μ.Α., διδάκτορας Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου.