Μέσα σε μια αγχωτική καλοκαιρινή καθημερινότητα που διογκώνει τα μεγέθη, μεγιστοποιεί το πρόβλημα της κοινωνικο-οικονομικής ανεπάρκειας των μεσαίων και μικρών αστικών οικογενειών, διαπιστώνει κανείς πόσο η «μόδα» των διακοπών έχει καλύψει την ουσία αυτής της κατά τα άλλα ανθρώπινης ανάγκης.
Το φαινόμενο έχει εξελιχθεί σε μία άλλου είδους καταναλωτική μανία όπου οι άνθρωποι αναζητούν την κάλυψη της κυρίαρχης πραγματικότητας.
«Πρέπει να πάμε διακοπές». Όχι για να πλουτίσουμε τις εμπειρίες μας, όχι για να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα της καθημερινότητας, όχι γιατί στ’ αλήθεια πρέπει να ξεκουραστούμε. Απλά οι διακοπές γίνονται έμμονη ιδέα που θα φέρει ένταση, εκνευρισμό, κούραση, θα αποτελέσει φυγή και θα προκαλέσει ανεξάρτητα από το τίμημα που καταβάλλουμε, μια ακόμα τελετουργία, έναν ψυχαναγκασμό στο όνομα ενός κοινωνικού πλάνου που έχει σφηνωθεί μέσα μας και θεωρείται «ανάγκη διακοπών».
Στάθηκε στον καταπέλτη των καραβιών, στις καταϊδρωμένες ουρές ανθρώπων που φορτωμένοι τις πιο πολλές φορές με άχρηστα αντικείμενα αναζητούν τον παράδεισο λίγων ημερών, για να συναντήσουν ένα βρόμικο ξενοδοχείο, να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από ασυνείδητους επαγγελματίες, να υποστούν τα πάνδεινα για να ψάξουν να βρουν «το όνειρό» τους που συχνά είναι εφιάλτης.
Είδα ατελείωτες σειρές αυτοκινήτων να υπομένουν ώρες το μποτιλιάρισμα μιας ανέντιμης αδιάφορης πόλης για να φθάσουν μετά από ώρες σε μια θάλασσα που γεμάτη αχινούς, πέτρες και φύκια αδυνατεί να προσφέρει τη γαλήνη της «εξωτικής παραλίας» που φαντάστηκαν.
Είδα το πιο απίθανο κατασκεύασμα των διακοποδανείων να διαφημίζεται στην τηλεόραση σαν ένας ακόμα τρόπος «εξυπηρέτησης» των απερίσκεπτων, από τις τράπεζες που τα δίνουν όλα χωρίς να δηλώνουν τη σκληρότητά τους όταν βγάζουν στο σφυρί το υποθηκευμένο μοναδικό σπίτι των απερίσκεπτων.
Μια συγκατάβαση και μια εκλογίκευση στην πασιφανή εκμετάλλευση των «ρεντρούμιδων» των παρασιτικών επαγγελμάτων.
Όλη η Ελλάδα στο όνομα της εξοικονόμησης συναλλάγματος έχει μεταβληθεί σε «χώρο φιλοξενίας» που του λείπει το αληθινό πνεύμα της φιλοξενίας.
Δε γνωρίζονται πλέον οι ντόπιοι με τους ξένους στις διακοπές. Δεν ξεναγούνται καν στους χώρους της παράδοσης, τα λιγοστά μουσεία, και δεν τους εμφανίζεται η πραγματική κοινωνική ζωή και οι συνήθειες των τόπων.
Απλά υφίστανται το θεατρινισμό του κοινωνικού τουρισμού, των γιορτών της σαρδέλας, του γαύρου, της τσιπούρας, του ούζου, του τραχανά και όλων όσα έχουν σχέση με γαστριμαργικές ιδιαιτερότητες.
Στο προσκύνημα της Παναγίας στην Αγιάσο η κατάνυξη χάνεται μέσα σ’ ένα ακατάστατο θλιβερό συνονθύλευμα από πάγκους, στημένους κακότεχνα και πλουτισμένους με προϊόντα «Made in Taiwan».
Δρόμοι κατάμεστοι από τη ματαιοδοξία των διακοπών. Λίγες οι αυθεντικές φυσικές χαρές της καθαρής θάλασσας, του ειρηνικού τοπίου και μόνο για λίγους προνομιούχους.
Φωτιές δίπλα σε θέρετρα, πλαστικά και κουτιά αναψυκτικών να γεμίζουν τις «ειδυλλιακές αμμουδιές». Πρόχειρες, ακαλαίσθητες καντίνες και ενοικιαζόμενες ξαπλώστρες τόσο κοντά η μία στην άλλη, αλλά τόσο μακριά επικοινωνιακά.
Ξέρω ανθρώπους που άφησαν το νησί τους και φορτωμένοι επαχθώς τραβούν να βρουν ένα ξερονήσι για να κάνουν διακοπές. Και τουλάχιστον όχι σε μια σκηνή ή τροχόσπιτο, αλλά στο πλαστικό γκαζόν μιας πισίνας, παρ’ όλο που η θάλασσα είναι δίπλα τους, με το «φραπέ» καφεδάκι εκεί που θα ‘πρεπε να ευωδιάζει το κλασσικό ελληνικό φλιτζάνι.
Όλα έχουν μια θεατρική ψεύτικη κατασκευασμένη προχειρότητα και βιτρινίστικη έκφραση.
Οι άνθρωποι στις διακοπές δεν κυνηγούν από φυσική περιέργεια καινούργιους τόπους, καινούργιους τρόπους ζωής και καινούργιες φιλίες.
Απλά ψυχαναγκαστικά και ρηχά βλέπουν από τα φιμέ τζάμια των αυτοκινήτων τους το τοπίο. Δε ζητούν τις αυθεντικές διακοπές, μόνο θέλουν να είναι «in» γιατί έτσι εξομοιώνονται με τους άλλους, είναι ανίκανοι να βάλουν λίγη αλήθεια και αυθεντικότητα στη ζωή τους.

Ο Γιώργος Κωμαϊτης είναι ψυχίατρος