Τρέχεις σ’ ένα σκοτεινό δρομάκι για να ξεφύγεις από τον άνδρα που σε κυνηγά με το μαχαίρι. Το βάζεις στα πόδια όσο πιο γρήγορα μπορείς, όμως εκείνος καλύπτει την απόσταση ανάμεσά σας. Η κόψη του μαχαιριού αστράφτει απειλητικά μέσα στη νύχτα. Θέλεις απεγνωσμένα να ξεφύγεις, αλλά τα πόδια σου δε σε υπακούουν. Σε μερικά δευτερόλεπτα θα σε έχει φτάσει και θα σε σκοτώσει. Δεν μπορείς να αντιδράσεις. Ή μήπως μπορείς;   

Αν παίζεις συχνά ηλεκτρονικά παιχνίδια, έχεις μάθει να ανταποκρίνεσαι σε δύσκολες προκλήσεις. Έχεις εξοικειωθεί στον έλεγχο - σε εικονική πραγματικότητα - των κινήσεων των ανθρωποειδών. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο έχεις τη δυνατότητα να ελέγξεις και το ονειρικό σου περιβάλλον. Η Καναδή ψυχολόγος Jayne Gackenbach έχει μελετήσει διεξοδικά τις δυνατότητες χειραγώγησης των ονείρων που έχουν οι λάτρεις των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Τα αποτελέσματα των ερευνών της επιβεβαιώνουν ότι όσοι παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν με μεγαλύτερη ευκολία να ξεφύγουν από αυτόν που τους καταδιώκει ή να αμυνθούν εκτοξεύοντας εναντίον του ρουκέτες. «Στο κλασσικό παράδειγμα εφιάλτη καταδίωξης, ο παίκτης ηλεκτρονικών παιχνιδιών, όταν αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο, δεν επιλέγει τη φυγή. Αντίθετα, σταματά και επιτίθεται στον εχθρό. Κι αυτό καθώς η κατάσταση του κινδύνου τού είναι πολύ γνώριμη λόγω της εξοικείωσης που έχει επέλθει μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών», επισημαίνει η Jayne Gackenbach.

Εξασκούν στη συγκέντρωση
Η Jayne Gackenbach εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Grant MacEwan, του Καναδά. Εδώ και αρκετά χρόνια μελετά την επίδραση που ασκούν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στα συνειδητά όνειρα. Συνειδητά όνειρα αποκαλούνται τα όνειρα κατά τη διάρκεια των οποίων το άτομο που ονειρεύεται έχει συνείδηση του γεγονότος. Έτσι, ενώ το όνειρό του βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, μπορεί να παρέμβει προκειμένου να ελέγξει το ονειρικό περιβάλλον.
Παλαιότερες έρευνες καταδεικνύουν ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στους παίκτες ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των ατόμων που ονειρεύονται συνειδητά. Και οι δύο κατηγορίες διαθέτουν μεγαλύτερη ικανότητα συγκέντρωσης και καλύτερο προσανατολισμό στο χώρο, ενώ δεν παθαίνουν εύκολα ναυτία. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Neuroscience», οι παίκτες ηλεκτρονικών παιχνιδιών έχουν αυξημένη - σε σύγκριση με άλλα άτομα - κατά 58% την ικανότητα αντίληψης των αντιθέσεων. Τα κοινά χαρακτηριστικά αυτών των δυο κατηγοριών (παικτών ηλεκτρονικών παιχνιδιών και ατόμων με συνειδητά όνειρα) παρακίνησαν την Καναδή ψυχολόγο να πάρει το 2006 συνεντεύξεις από 27 παίκτες που της περιέγραψαν 56 όνειρά τους. Μετά την ανάλυση του περιεχομένου των ονείρων, η ειδικός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι παίκτες των ηλεκτρονικών παιχνιδιών έχουν αισθητά μεγαλύτερη δυνατότητα να ονειρεύονται συνειδητά όνειρα.
Το 2009 οι έρευνες της Jayne Gackenbach επικεντρώθηκαν στους εφιάλτες. 453 άτομα ρωτήθηκαν για τη σχέση τους με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ κλήθηκαν να περιγράψουν τα όνειρά τους. Όπως διαπιστώθηκε, οι παίκτες ηλεκτρονικών παιχνιδιών ονειρεύονταν ότι ήταν θύματα καταδίωξης με την ίδια συχνότητα όσο και οι άλλοι. Η διαφορά είναι ότι δεν εξελάμβαναν στον ίδιο βαθμό με τους άλλους ως επικίνδυνη την κατάσταση. Μάλιστα, ορισμένοι χαρακτήρισαν την κατάσταση μάλλον διασκεδαστική περιπέτεια. Κατά τη άποψη της Καναδής ψυχολόγου, αυτό θα πρέπει να αποδοθεί στη συνειδητότητα του ονείρου. Έτσι, όταν κάποιος αισθάνεται ότι μπορεί να ελέγξει τον εφιάλτη, αισθάνεται ότι δε διατρέχει μεγάλο κίνδυνο.

Επουλώνουν ψυχικά τραύματα
Η Jayne Gackenbach, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Athabasca του Καναδά, σκοπεύει να μελετήσει αν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν να παρέχουν κάποια προστασία από τους εφιάλτες. Η έρευνα θα διαρκέσει δύο χρόνια και, εφόσον προκύψουν θετικά συμπεράσματα, ίσως βρεθεί τρόπος να αντιμετωπιστούν στο μέλλον εφιάλτες που βασανίζουν άτομα με Mετατραυματική Διαταραχή. Κι αυτό καθώς άτομα που πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή, ταλαιπωρούνται από εφιάλτες σε ποσοστό έως και 96%. Το αντίστοιχο ποσοστό για τον υπόλοιπο πληθυσμό προσδιορίζεται στο 5%.

* ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ''SCIENCE ILLUSTRATED'''