Τρεις φορές την εβδομάδα, οι κάτοικοι της Μυτιλήνης μπορούν να προμηθεύονται τα λαχανικά και τα φρούτα τους από ένα επιπλέον σημείο μέσα στην πόλη. Κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο, στις περιοχές της Επάνω Σκάλας, της Καλλιθέας και της Χρυσομαλλούσας αντίστοιχα, παραγωγοί και έμποροι της Λέσβου προσφέρουν τα προϊόντα τους στους πάγκους που στήνουν για τις λαϊκές αγορές. Θεσμός που, παρ’ όλο που έχει καθιερωθεί επίσημα στη Μυτιλήνη εδώ και εννέα χρόνια, εξακολουθεί να παραμένει άγνωστος για κάποιους συμπολίτες μας, που δεν είναι κάτοικοι ενός από τα τρία αυτά σημεία.

Οι λαϊκές αγορές της Μυτιλήνης ξεκίνησαν το 2001, με έγκριση του Τμήματος Εμπορίου της νομαρχίας Λέσβου και με άδεια που δόθηκε από το δήμο Μυτιλήνης, ως αποτέλεσμα της ανάγκης που υπήρχε να μπορέσουν τα ντόπια προϊόντα να ανταγωνιστούν όσα προέρχονταν από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Επιπλέον στοίχημα ήταν το να μπορούν να προμηθεύονται οι κάτοικοι της πόλης τα προϊόντα του τόπου τους απ’ ευθείας από τους παραγωγούς, κάτι που θα εξασφάλιζε, εκτός από την άμεση επαφή και τη γνωριμία μαζί τους, και την απουσία οποιουδήποτε μεσάζοντα, με ό,τι θετικό αυτό θα συνεπαγόταν για τις τιμές των προϊόντων.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο των Παραγωγών και Μικροπωλητών Λαϊκών Αγορών Λέσβου και παραγωγό από τις Νέες Κυδωνίες, Παναγιώτη Καλογνωμά, το στοίχημα αυτό πέτυχε, αφού η παρουσία των λαϊκών αγορών έχει συμβάλει στο να γίνουν γνωστά τα ντόπια προϊόντα στους κατοίκους της Μυτιλήνης. Καθώς, μάλιστα, οι τελευταίοι ζητούν πλέον να προμηθεύονται κυρίως ντόπια και φρέσκα φρούτα και λαχανικά, σύμφωνα με τον κ. Καλογνωμά η στάση τους αυτή έχει οδηγήσει το να προτιμώνται τα συγκεκριμένα προϊόντα και από τα μανάβικα της πόλης.
«Υπάρχει πλέον μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα του ντόπιου προϊόντος», υποστηρίζει ο ίδιος. «Οι μανάβηδες γνωρίζουν, πλέον, ότι εάν οι πελάτες δε βρουν στα μαγαζιά τους τα συγκεκριμένα του τόπου μας, θα τα προμηθευτούν από τις λαϊκές και έτσι τα φέρνουν κι εκείνοι.»


Από νωρίς το πρωί στήνουν τους πάγκους τους οι παραγωγοί και οι έμποροι των λαϊκών αγορών της Μυτιλήνης

Σταθερή πελατεία
Οι λαϊκές αγορές της Μυτιλήνης πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη στην Επάνω Σκάλα, κάθε Πέμπτη στην Καλλιθέα και κάθε Σάββατο στη Χρυσομαλλούσα, ενώ ξεχωριστή λαϊκή γίνεται και στον οικισμό του Πλωμαρίου, κάθε Τετάρτη.
Από τις 5 το πρωί, οι 15 περίπου παραγωγοί από όλη τη Λέσβο που συμμετέχουν με τα προϊόντα τους στις λαϊκές, ανάμεσα στους οποίους και τρεις έμποροι που φέρνουν προϊόντα από την Αθήνα ή και το εξωτερικό όταν υπάρχει έλλειψη, όπως λέει ο κ. Καλογνωμάς, ξεκινούν την προετοιμασία στήνοντας τους πάγκους τους στα σημεία πώλησης. Τα προϊόντα κυμαίνονται από ντόπια φρούτα και λαχανικά έως άγρια χόρτα και όσπρια, καθώς και εισαγόμενα φρούτα, ακόμη και λουλούδια.
Από νωρίς το πρωί ξεκινούν να καταφθάνουν και οι πρώτοι πελάτες, συνήθως κάτοικοι της περιοχής όπου γίνεται κάθε φορά η λαϊκή, που προσπαθούν να προμηθευτούν τα προϊόντα όσο πιο φρέσκα γίνεται. Εξάλλου, είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που κάτοικοι άλλων περιοχών θα πάνε μέχρι τη λαϊκή με το αυτοκίνητό τους για να ψωνίσουν από εκεί, ενώ υπάρχουν και αρκετοί που δε γνωρίζουν ακόμη την ύπαρξή τους. Ωστόσο, η… πελατεία των αγορών φαίνεται πως είναι σταθερή, παρ’ όλο που κάθε χειμώνα είναι εμφανώς μειωμένη.


Οι τιμές των προϊόντων διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος και την περιοχή, αλλά ακόμη κι αν είναι ανεβασμένες αυτό δικαιολογείται τόσο από παραγωγούς, όσο και από πελάτες, που δίνουν βάση στον τοπικό χαρακτήρα και τη φρεσκάδα των προϊόντων. Κάτι που δεν ισχύει, ωστόσο, και για εισαγόμενα προϊόντα

«Συνήθως, κάθε χρόνο αυτή την εποχή είναι πεσμένη η κίνηση, αφού είναι λιγοστά και τα προϊόντα», λέει ο παραγωγός του Μεσοτόπου Χρήστος Μοσχόβης, κάτι που επιβεβαιώνει και ο πρόεδρος των Παραγωγών και Μικροπωλητών, εξηγώντας πως από τον Απρίλιο ή το Μάιο που θα αρχίσει η παραγωγή των καλοκαιρινών κηπευτικών, η εικόνα αυτή θα αλλάξει.
Όπως υποστηρίζει, πάντως, ο πρώτος, που συμμετέχει στις λαϊκές από την έναρξη σχεδόν της λειτουργίας τους, τα τελευταία χρόνια η κίνηση του κόσμου έχει πέσει σε κάποιο βαθμό.

«Τσιμπημένες» συχνά οι τιμές
Οι τιμές καθορίζονται ξεχωριστά από κάθε παραγωγό ανάλογα με την εποχή, τα είδη και την ποιότητα των προϊόντων του. Για τους εμπόρους, φυσικά, τα πράγματα αλλάζουν, αφού η τιμή που θα διαθέσουν τα προϊόντα τους εξαρτάται από αυτήν στην οποία θα τα αγοράσουν από τους προμηθευτές τους.
Ωστόσο, οι τιμές αυτές συχνά είναι υψηλότερες από αυτές που συναντώνται στα καταστήματα και τα σούπερ μάρκετ. Πάνω σε αυτό, οι παραγωγοί προτάσσουν πάντα τον τοπικό χαρακτήρα και τη φρεσκάδα των προϊόντων τους, στοιχεία που σύμφωνα με τους ίδιους δικαιολογούν οποιαδήποτε διαφοροποίηση στην τιμή, τονίζοντας μάλιστα ότι ορισμένα από αυτά δεν πωλούνται σε κανένα άλλο σημείο της πόλης.
Το ίδιο φαίνεται πως πιστεύουν και οι πελάτες των λαϊκών αγορών που, παρ’ όλο που ορισμένοι από αυτούς υποστηρίζουν ότι οι τιμές είναι «τσιμπημένες», όταν οι λαϊκές γίνονται στη γειτονιά τους προτιμούν πάντα να ψωνίζουν από εκεί.
«Οι τιμές είναι ίδιες με τα μαγαζιά», λέει η κ. Παναγιώτα Πανσεληνά που ψωνίζει από τη λαϊκή της Επάνω Σκάλας, αφού είναι κάτοικος της περιοχής. «Ωστόσο, τα προϊόντα της λαϊκής είναι πάντα πιο φρέσκα και έτσι συμφέρει να τα αγοράζουμε όπως και να έχει.»


Πελάτες των λαϊκών αγορών κυρίως οι κάτοικοι της Επάνω Σκάλας, της Χρυσομαλλούσας και της Καλλιθέας, που βρίσκουν τα προϊόντα απ’ ευθείας από τους παραγωγούς, δίπλα στα σπίτια τους

«Μπορεί να είναι και πιο ακριβά ορισμένες φορές, αλλά το θέμα είναι ότι μπορούμε και τα βρίσκουμε φρέσκα. Παίζει μεγάλο ρόλο και η απευθείας επαφή με τους παραγωγούς, κάποιους από τους οποίους τους γνωρίζουμε και προσωπικά», συμπληρώνει η κ. Μαριάνθη Καλαντζόγλου.
Και με τα εισαγόμενα προϊόντα που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι και αρκετά ακριβότερα, τι γίνεται; Όπως υποστηρίζει ο έμπορος Παναγιώτης Κουτσουκέλλης, ο ένας από τους τρεις εμπόρους που συμμετέχουν στις λαϊκές αγορές, ο ίδιος τουλάχιστον φροντίζει να δουλεύει μόνο βάσει της ποιότητας των προϊόντων που εμπορεύεται.
«Φροντίζω να φέρνω πάντα τα πιο ακριβά προϊόντα, αφού είμαι υπέρ της ποιότητας. Αυτή εξάλλου, όπως και η τιμή του προϊόντος, διαφοροποιείται ανάλογα με την περιοχή», υποστηρίζει ο ίδιος. Εμείς θα προσθέσουμε μόνο ότι σε έρευνα αγοράς βρήκαμε σε σούπερ μάρκετ το ίδιο εισαγόμενο προϊόν έως και 10,6% πιο οικονομικό. Φυσικά, αλλάζει και η τιμή που πετυχαίνουν από τους προμηθευτές ο μεν και οι δε, αυτό ωστόσο δεν αναιρεί τη διαφορά που φαίνεται στην τσέπη των καταναλωτών.