Δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από λίγες ημέρες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (European Commission against Racism and Intolerance - ECRI) η τέταρτη έκθεση για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα εις ό,τι αφορά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την εκδήλωση ρατσιστικών κρουσμάτων, τη μεταχείριση των μεταναστών, των Ρομά και άλλων κοινωνικών μειοψηφιών. Η ECRI ιδρύθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Αποτελεί ανεξάρτητο όργανο επιτήρησης στο πεδίο των δικαιωμάτων του ανθρώπου που ειδικεύεται σε ζητήματα σχετικά με το ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία. Απαρτίζεται από ανεξάρτητα και αμερόληπτα μέλη, που διορίζονται με γνώμονα το ηθικό τους κύρος και την εγνωσμένη τους εμπειρογνωμοσύνη στην αντιμετώπιση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, του αντισημιτισμού και της μισαλλοδοξίας. Στο πλαίσιο των θεσμοθετημένων δραστηριοτήτων της, η ECRI διενεργεί εργασία επιτήρησης ανά χώρα, που αναλύει την κατάσταση σε καθένα από τα κράτη-μέλη όσον αφορά στο ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία και καταρτίζει υποδείξεις και προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που εντοπίζονται.

Πρόοδος σε αρκετούς τομείς
Από τη δημοσίευση της τρίτης έκθεσης της ECRI για την Ελλάδα στις 8 Ιουνίου 2004 μέχρι σήμερα, παρουσιάστηκε πρόοδος σε αρκετούς τομείς που καλύφθηκαν από την έκθεση αυτή. Η ψήφιση του Νόμου 3304/2005 για την «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού», αποτελεί, μεταξύ άλλων, μια θετική εξέλιξη στον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων στην Ελλάδα.
Επιπλέον, κάποια άτομα, σημειώνεται στην έκθεση, διώχθηκαν επιτυχώς τα τελευταία χρόνια για αντισημιτικές δημοσιεύσεις ή δημοσιεύσεις κατά των Ρομά σύμφωνα, μεταξύ άλλων, με το Νόμο 927/1979 που απαγορεύει την υποκίνηση φυλετικού μίσους.
Στον τομέα της υγείας, δημιουργήθηκαν κοινωνικο-ιατρικά κέντρα που παρέχουν βασικές υπηρεσίες υγείας, όπως πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας και εμβολιασμό σε καταυλισμούς των Ρομά. Όσον αφορά στα βακούφια (φιλανθρωπικά ιδρύματα), ένα θέμα που αφορά τη μουσουλμανική μειονότητα της δυτικής Θράκης, ο Νόμος 3647/08 που επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την εκλογή των διοικητικών επιτροπών τους από την ίδια τη μειονότητα, θεσπίστηκε στις 29 Φεβρουαρίου 2008. Επιπλέον, κάποια μέτρα ελήφθησαν από τις ελληνικές Αρχές για να βελτιώσουν την κατάσταση της μουσουλμανικής μειονότητας στον τομέα της παιδείας.

Ωφέλεια για τους μετανάστες
Όσον αφορά στους μετανάστες, οι ελληνικές Αρχές έχουν επίσης εφαρμόσει ένα πρόγραμμα για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στην αγορά εργασίας. Περίπου 11.300 μετανάστες ωφελήθηκαν από το πρόγραμμα αυτό και δημιουργήθηκαν 87 υποστηρικτικές δομές που παρείχαν, μεταξύ άλλων, πληροφορίες και συμβουλές για τη νομιμοποίηση. Επιπλέον, το 2006 και το 2007 η κατάσταση χιλιάδων παράνομων μεταναστών νομιμοποιήθηκε. Το 2004, η 27η Ιανουαρίου καθορίστηκε ως Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος και οι εκπρόσωποι της εβραϊκής κοινότητας ενημέρωσαν επίσης την ECRI για την καλή συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, που γίνεται και μέσω σχολικών βιβλίων. Θα πρέπει να τονιστεί ότι από το νόμο, ένα ποσοστό 0,5% για τις κρατικές εξετάσεις εισήχθη για να ενισχύσει τη συμμετοχή της μουσουλμανικής μειονότητας στο δημόσιο τομέα της δυτικής Θράκης.

Άσυλο και ένταξη προσφύγων
Προβλήματα που τονίζονται στην έκθεση αυτή περιλαμβάνουν την ανάγκη οι ελληνικές Αρχές να επιβάλουν κυρώσεις για την υποκίνηση φυλετικού μίσους από δημόσια και πολιτικά πρόσωπα και να καταπολεμήσουν σθεναρά εγκλήματα με ρατσιστικά κίνητρα. Η απάντηση που δίδεται σε αιτήσεις ασύλου είναι επίσης ένας τομέας όπου οι βελτιώσεις είναι απαραίτητες, καθώς τα άτομα που ζητούν άσυλο δεν έχουν κατάλληλη πρόσβαση σε υπηρεσίες διερμηνείας και νομικών συμβουλών. Οι ελληνικές Αρχές θα πρέπει επίσης να βελτιώσουν την ένταξη των προσφύγων, παρέχοντάς τους μαθήματα ελληνικής γλώσσας, πρόσβαση σε παιδεία και απασχόληση.
Στην έκθεση, η ECRI συστήνει στις ελληνικές Αρχές να λάβουν συμπληρωματικά μέτρα σε ορισμένους τομείς. Στο πλαίσιο αυτά, διατυπώνει μια σειρά συστάσεων, περιλαμβανομένων και των παρακάτω.
Η ECRI τονίζει επίσης ότι ο ρόλος του Συνηγόρου του Πολίτη είναι γενικά συμβατός με τις βασικές αρχές που παρουσιάζονται στην υπ’ αριθμόν 2 σύσταση γενικής πολιτικής της, σχετικά με ειδικευμένα όργανα για την καταπολέμηση του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, του αντισημιτισμού και της μισαλλοδοξίας σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, συνιστά στις ελληνικές Αρχές να διασφαλίσουν να εξουσιοδοτηθεί ο Συνήγορος του Πολίτη να παρέχει βοήθεια και υποστήριξη σε θύματα, περιλαμβανομένης και νομικής συνδρομής.
Όσον αφορά στους μετανάστες, η ECRI υποδεικνύει στις ελληνικές Αρχές να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε διαρθρωτικά προβλήματα εντός της διοίκησης, που εξακολουθούν να καθυστερούν τη διαδικασία για την έκδοση και την ανανέωση των αδειών παραμονής και να διαχωρίσουν αυτό το θέμα από την απαίτηση των ενσήμων.
Τέλος, κάνει κάποιες συστάσεις που αφορούν την Αστυνομία, που προκύπτουν από την υπ’ αριθμόν 11 σύσταση γενικής πολιτικής της για την καταπολέμηση του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων στην αστυνόμευση, ιδιαίτερα τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου μηχανισμού παραπόνων.