Την ανάγκη επανίδρυσης του υπουργείου Αιγαίου υπογραμμίζουν οι υπάλληλοι της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής που εν όψει των βουλευτικών εκλογών καλούν τα πολιτικά κόμματα και τους φορείς να τοποθετηθούν στο θέμα. Τονίζοντας πως χρόνιες ανεπάρκειες στην εφαρμογή νησιωτικών πολιτικών επιβάλλουν πλέον να υπάρξει πολιτική απόφαση εξάσκησης των αρμοδιοτήτων που είχε το υπουργείο Αιγαίου, υποστηρίζουν ότι το οποιοδήποτε εγχείρημα υπαγωγής αυτών των αρμοδιοτήτων σε άλλο φορέα-υπουργείο, θα αποτελέσει πείραμα δίχως αποτέλεσμα. Επιτέλους πρέπει η νησιωτική πολιτική να πάρει σάρκα και οστά, επιμένει ο Σύλλογος των Υπαλλήλων, που όχι για πρώτη φορά ζητά ο φορέας που εργάζονται να αποκτήσει ουσιαστικό ρόλο.
                              
Δυο χρόνια μετά τη συγχώνευση του υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής με το ΥΕΝ, κρίνουν - όπως αναφέρουν - κατάλληλο το χρόνο για να εκφράσουν τις θέσεις τους σχετικά με τα προβλήματα των νησιών και το ρόλο της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, καλώντας ταυτόχρονα όλους τους παραλήπτες της ανοιχτής επιστολής τους, δηλαδή τα κόμματα, τους μαζικούς φορείς και την αυτοδιοίκηση, να τοποθετηθούν στο καίριο ζήτημα της άσκησης νησιωτικής πολιτικής.

Όραμα… υπουργών
«Λίγο πριν τις εκλογές», είπε στο «Ε» ο πρόεδρος του Συλλόγου, κ. Κώστας Κελαϊδίτης, «έχουν ωριμάσει οι συνθήκες και νομίζουμε πως είναι η καταλληλότερη συγκυρία για να θέσουμε το ζήτημα της νησιωτικής πολιτικής και να ζητήσουμε δεσμεύσεις απ’ τα κόμματα για το τι σκοπεύουν να κάνουν.» Όπως επεσήμανε ο κ. Κελαϊδίτης, το υπουργείο έχει αρμοδιότητες που πρέπει να ασκούνται προς όφελος των νησιωτών, ενώ προσέθεσε ότι μέχρι σήμερα σε πολλές περιπτώσεις το τι έργο θα γίνει απ’ το υπουργείο επαφιόταν κυριολεκτικά στο όραμα του εκάστοτε υπουργού.
«Στην πράξη φάνηκαν», συνέχισε ο κ. Κελαϊδίτης, «οι επιπτώσεις απ’ την υποβάθμιση του υπουργείου σε γενική γραμματεία, όπως το ίδιο φάνηκε και στην περίπτωση της κατάργησης του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, για το οποίο όμως δεν υπήρξε καμμία αντίδραση. Δεν αρκεί λοιπόν να διαπιστώνεις τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από μία απόφαση, αλλά και να αποφασίζεις τι θα κάνεις για να τα αντιμετωπίσεις.»

Ανεπαρκείς δράσεις
Οι 125 συνολικά υπάλληλοι της Γενικής Γραμματείας (μαζί με τα περιφερειακά γραφεία Περιβάλλοντος στα υπόλοιπα νησιά), δηλώνουν πως οι πολιτικές διακηρύξεις για την ανάπτυξη εκ μέρους του ελληνικού κράτους μιας ολοκληρωμένης νησιωτικής πολιτικής παρέμειναν ως επί το πλείστον, τα τελευταία χρόνια, στο επίπεδο των διακηρύξεων. Ως εργαζόμενοι στο πρώην υπουργείο σημειώνουν ότι είναι σε θέση να γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι οι πρωτοβουλίες και οι δράσεις που αναλαμβάνονται με σκοπό όχι μόνο την ανακούφιση, αλλά και τη μακρόπνοη αντιμετώπιση των προβλημάτων των νησιωτών, είναι και ποσοτικά και ποιοτικά ανεπαρκείς. Η κατάσταση αυτή δε, επιδεινώθηκε - όπως είχαν προειδοποιήσει - μετά την υποβάθμιση σε γενική γραμματεία, αφού το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας δεν είχε απολύτως καμμιά σχέση και συνάφεια με τη νησιωτική πολιτική. «Το ΥΕΝ, λόγω της “στρατιωτικού τύπου” δομής και παράδοσής του, δεν μπορεί να έχει σχέση με ολοκληρωμένες πολιτικές για τα νησιά», υπογραμμίζει ο Σύλλογος των Υπαλλήλων, προσθέτοντας ότι ακόμη κι εκεί που υποτίθεται πως υπήρχε μια αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων (στις ακτοπλοϊκές γραμμές), η λογική του ΥΕΝ όσον αφορά στη διαχείριση της ακτοπλοΐας απέχει πολύ από το είδος της παρέμβασης που απαιτείται για την ενίσχυση των άγονων γραμμών προς όφελος των κατοίκων και της ανάπτυξης των νησιών, δηλαδή φτηνά εισιτήρια, γρήγορα και ασφαλή πλοία κ.τ.λ.. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τη συγχώνευση των δύο υπουργείων την απαιτούσαν δημοσίως οι εφοπλιστές που δραστηριοποιούνται στην ακτοπλοΐα και ειδικά στις επιδοτούμενες άγονες γραμμές.

Θέμα πολιτικής βούλησης
Ασκώντας κριτική για το τι έγινε τα δύο προηγούμενα χρόνια, οι υπάλληλοι τονίζουν πως εμφανίστηκαν δυσλειτουργίες, οι οποίες επιδείνωσαν τα μεγάλα κενά που ήδη εμφάνιζε η νησιωτική πολιτική, και τα οποία ο Σύλλογός τους επεσήμαινε πάντοτε, ανεξαρτήτως πολιτικών ηγεσιών. Αποδείχτηκε δε ότι η απουσία ενός αρμόδιου υπουργού για θέματα νησιωτικής πολιτικής είχε ως φυσικό αποτέλεσμα την έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού των δράσεων, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει, όπως αναφέρουν, ότι «η παρουσία υπουργού Αιγαίου αποτελεί πανάκεια, εφόσον τα πάντα είναι σε τελική ανάλυση θέμα πολιτικής βούλησης».
Εκφράζοντας την ανησυχία τους ότι η συνεχής υποβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου μπορεί να αποτελεί το προανάκρουσμα μιας ουσιαστικής εγκατάλειψης του αντικειμένου της νησιωτικής πολιτικής, αναφέρουν ότι το έργο που επιτελεί η υπηρεσία (και ακόμη περισσότερο το έργο που θα μπορούσε να επιτελέσει), είναι κρίσιμο και ουσιαστικό για όλες τις πλευρές της ζωής στα νησιά (μεταφορές, ανάπτυξη, χωροταξικός σχεδιασμός, πολιτισμός, πολιτική προστασία) και ότι κάθε αποδυνάμωσή της σημαίνει πως η Πολιτεία ουσιαστικά παραιτείται από την αναγκαιότητα να παρεμβαίνει ειδικά σε αυτούς τους τομείς έτσι ώστε να τονώνει τη νησιωτική κοινωνία. Για αυτό καλούν αφενός τα πολιτικά κόμματα να τοποθετηθούν πάνω στα επείγοντα ζητήματα της Νησιωτικής Πολιτικής, αφετέρου τους ΟΤΑ και τους μαζικούς φορείς των νησιών μας να πιέσουν ώστε το ζήτημα της νησιωτικότητας να βρει τη θέση του στο δημόσιο διάλογο και να απαιτήσουν η νέα πολιτική ηγεσία να αναλάβει την ευθύνη της απέναντι στους κατοίκους των νησιών, σχεδιάζοντας τις μακρόπνοες και εξειδικευμένες πολιτικές που έχουν ανάγκη.



Πειράματα…
«Από την πλευρά μας δηλώνουμε», καταλήγει η ανακοίνωση, «ότι τόσο το σημερινό, όσο και τα όποια άλλα πειράματα υπαγωγής της Γενικής Γραμματείας σε άλλο υπουργείο προταθούν, αποτελούν και θα αποτελούν κατ’ ουσίαν προσπάθεια της Πολιτείας να αποποιηθεί τις ευθύνες της για το σχεδιασμό και την υλοποίηση νησιωτικών πολιτικών», αφού θεωρούν ότι μόνο με την επανίδρυση του υπουργείου Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (με αναβαθμισμένο ρόλο και αυξημένους πόρους) μπορεί η νησιωτική πολιτική να πάψει να είναι μια ωραία λέξη και να αποκτήσει σάρκα και οστά για τους νησιώτες.


Η θέση των κομμάτων…
«Θα εφαρμόσει τις αναγκαίες πολιτικές υπέρ της νησιωτικότητας» δεσμεύεται το ΠΑΣΟΚ στην προοπτική ανάληψης της διακυβέρνησης της χώρας, ενώ απ’ την πλευρά της η Ν.Δ. δηλώνει πως δε σκέφτεται να διαφοροποιήσει το σχήμα που έχει διαμορφωθεί.
Θυμίζουμε ότι στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου του 2007 και στο παρά πέντε της κάλπης, υπήρξε ανακοίνωση απ’ το ΠΑΣΟΚ το οποίο, στο πλαίσιο ενός ευέλικτου κυβερνητικού σχήματος, επρόκειτο τότε να προχωρήσει σε συγχώνευση των υπουργείων Αιγαίου, Πολιτισμού και Τουρισμού σε ένα.
Υπήρξε έντονη αντιπαράθεση, αλλά και στηλίτευση απ’ την πλευρά της Ν.Δ. της «υποκριτικής στάσης του ΠΑΣΟΚ», το οποίο και κατηγορούσε για την προοπτική υποβάθμισης του υπουργείου. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου, με δήλωσή του την Παρασκευή πριν την Κυριακή των εκλογών του 2007, ξεκαθάρισε ότι «το υπουργείο Αιγαίου δεν καταργείται αλλά ενσωματώνεται στο νέο υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού με έδρα νησιωτικής πολιτικής τη Λέσβο, που θα περιλαμβάνει όλο το νησιωτικό χώρο της χώρας και όχι μόνο το Αιγαίο».
Η Ν.Δ. την επαύριον των εκλογών, που την ανέδειξαν κυβέρνηση, έκανε ό,τι ακριβώς κατηγορούσε το ΠΑΣΟΚ πως σκοπεύει να κάνει, υποβαθμίζοντας το υπουργείο σε γενική γραμματεία. Έκτοτε και με δεδομένο, όπως έχουμε κατ’ επανάληψη σχολιάσει, την ατυχή επιλογή κυβερνητικών στελεχών που δεν ασχολήθηκαν ουδόλως με τη νησιωτική πολιτική, το τέως υπουργείο συρρικνώθηκε σε ένα γραφειοκρατικό μηχανισμό, με λειψή εξάσκηση των αρμοδιοτήτων του.

Νησιωτικά ΘΑ
Τα κόμματα δεν έχουν ακόμη απαντήσει στην ανοιχτή επιστολή των Υπαλλήλων του υπουργείου. Είναι όμως χαρακτηριστικά της στάσης που θα κρατήσουν όλα όσα μας δήλωσαν ο πρόεδρος της ΝΟΔΕ Λέσβου της Ν.Δ., Στρατής Κυρατζής, και η γραμματέας της Ν.Ε. Λέσβου του ΠΑΣΟΚ, Μαρία Ψήμμα. «Η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής», ανέφερε ο κ. Κυρατζής, «άσκησε στο ακέραιο τις αρμοδιότητές της, δίνοντας έμφαση στα θέματα της ακτοπλοϊκής εξυπηρέτησης των νησιωτών. Και ξεκίνησε όλο το προηγούμενο διάστημα μια σοβαρή προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα της ακτοπλοΐας, την οποία και θα συνεχίσουμε και μετά τις εκλογές, όπως θα συνεχίσουμε κάθε προσπάθεια που αφορά στη βελτίωση της ζωής των νησιωτών.»
«Το ΠΑΣΟΚ», είπε η κ. Ψήμμα, «γνωρίζει πολύ καλά τα προβλήματα που απορρέουν απ’ τη νησιωτικότητα. Είναι άλλωστε το κόμμα που ίδρυσε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου αλλά και το υπουργείο Αιγαίου, που έδωσαν ζωή στα νησιά μας. Η Ν.Δ. είναι εκείνη που παρά τις εξαγγελίες του 2007 πως θα διατηρήσει το υπουργείο Αιγαίου, το διέλυσε αμέσως μετά τις εκλογές. Πλέον δεν πιστεύει κανείς τα όσα εξαγγέλλουν και ο κόσμος στα νησιά θα δώσει με την ψήφο του την κυβέρνηση στο ΠΑΣΟΚ, έτσι ώστε όπως και στο παρελθόν επέλυσε προβλήματα, έτσι και απ’ την 5η Οκτωβρίου θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να εφαρμόσει τις αναγκαίες πολιτικές υπέρ των νησιών.»


Θέση Γ. Γιαννέλλη - Πρόταση Ν. Σηφουνάκη



Οι απερχόμενοι βουλευτές της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Γιαννέλλης και Νίκος Σηφουνάκης αντίστοιχα, ήταν απ’ τους πρώτους παραλήπτες της ανοιχτής επιστολής του Συλλόγου.
«Σαφώς», υποστήριξε ο κ. Γιαννέλλης, «ένα ανεξάρτητο υπουργείο θα ήταν σε θέση να παραγάγει νησιωτική πολιτική και θα πρέπει να εξεταστεί μία τέτοια προοπτική επανίδρυσης, όπως τη θέτουν και οι υπάλληλοι, αξιολογώντας τι έγινε τα δύο προηγούμενα χρόνια. Όμως θεωρώ ότι και όπως είναι τώρα το σχήμα του υπουργείου, ενοποιημένο με το Εμπορικής Ναυτιλίας, υπάρχει δυνατότητα να λειτουργήσει σωστά και να υλοποιήσει τις πολιτικές που χρειάζονται τα νησιά μας. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να σημειώσουμε ότι ο τρόπος λειτουργίας εξαρτάται περισσότερο, είναι σε συνάρτηση, με τις προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας και τις κατευθύνσεις που θα δώσει.»
Ως διατελέσας υπουργός Αιγαίου για μία τετραετία, ο κ. Σηφουνάκης έχει επεξεργαστεί εξειδικευμένη πρόταση με τρεις εναλλακτικές επιλογές για το καταλληλότερο σχήμα που θα μπορούσε να εφαρμόσει νησιωτική πολιτική: «Κατ’ αρχάς», ανέφερε ο κ. Σηφουνάκης, «υπάρχει η προηγούμενη πρόταση του ΠΑΣΟΚ για συγχώνευση των υπουργείων Αιγαίου, Πολιτισμού και Τουρισμού. Προσωπικά πιστεύω ότι τα θέματα του Αιγαίου και της νησιωτικής πολιτικής θα μπορούσε άριστα να διαχειριστεί ένα υπουργείο “Περιβάλλοντος και Νήσων”. Τέλος, μια ακόμη πρόταση θα ήταν να υπάρξει ένα υπουργείο “Ανάπτυξης και Ναυτιλιακής Οικονομίας” και ταυτόχρονα ένα υπουργείο “Νήσων και Ακτοπλοΐας”. Είναι ξεκάθαρο πως σε κάθε περίπτωση θα υπάρχει μόνιμη έδρα υφυπουργού στη Μυτιλήνη.»