Κοστάντσο Πρέβε
Από τη γέννηση του Κ. Μαρξ μέχρι την κατάρρευση του ιστορικού κομμουνισμού του 20ού αιώνα
Μετάφραση: Διονύσης Κουνάδης
Εκδόσεις ΚΨΜ
Αθήνα 2010, σελ. 240

Αυτό το δοκίμιο συγκεντρώνει σε μια ενιαία συζήτηση τρεις διαστάσεις που συνήθως παρουσιάζονται χωριστά, δηλαδή μια αυθεντική φιλοσοφική ερμηνεία του Μαρξ, μια πρόταση περιοδολόγησης της ιστορίας του μαρξισμού από τον Ένγκελς μέχρι σήμερα και, τέλος, μια ιστορική και φιλοσοφική κριτική του ωφελιμιστικού αρχετύπου στη φιλοσοφία και στις κοινωνικές επιστήμες.
Η φιλοσοφία του Μαρξ παρουσιάζεται ως μια μορφή νατουραλιστικού, ιστορικού και διαλεκτικού ιδεαλισμού, ενώ η κριτική του στην οικονομία διαχωρίζεται από κάθε «αριστερή» παραλλαγή της πολιτικής οικονομίας.
Η ιστορία του μαρξισμού περιοδολογείται σε τρεις διαδοχικές εποχές, δηλαδή στην εποχή της ίδρυσης ή πρωτομαρξισμό (1875 - 1914), στην εποχή της οικοδόμησης ή μεσομαρξισμό (1914 - 1956) και τέλος στην εποχή της διάλυσης ή υστερομαρξισμό (1956 - 1991). Για τη σημερινή εποχή τίθεται ανοιχτά το πρόβλημα: θα είναι μια εποχή ενός δηλωμένου μεταμαρξισμού ή εποχή μιας δυνατής, και καθόλου εγγυημένης, νέας ανασυγκρότησης του ίδιου του μαρξισμού, σε βάσεις όμως ριζικά διαφορετικές από τις τρεις προηγούμενες.
Το ωφελιμιστικό μοντέλο στη φιλοσοφία και στις κοινωνικές επιστήμες, που σήμερα είναι κυρίαρχο και ασφυκτικό, ερευνάται πρώτα στην περίοδο της επιβεβαίωσής του, σε ανταγωνισμό με τα αντίπαλα μοντέλα του φυσικού δικαίου και του κοινωνικού συμβολαίου, κατόπιν στην εποχή της αμφισβήτησής του εκ μέρους κυρίως του Χέγκελ και του Μαρξ και, τέλος, στους τρόπους της σημερινής ηγεμονίας του, που συνδέεται στενά με τις απαιτήσεις απόλυτης κυριαρχίας της οικονομίας πάνω σε κάθε άλλη φιλοσοφική, πολιτική και κοινωνική λογική, ξένη προς αυτό.
Το δοκίμιο αντιπροσωπεύει μια πρώτη, αναγκαστικά ακόμη ατελή και επιδεχόμενη βελτίωσης, συνεπή διατύπωση μιας συνολικής ανασυγκρότησης όχι μονό του μαρξισμού, αλλά της νεώτερης και σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας.