Ο στόχος απλός και θεμιτός για κάθε σχολείο: η ανάπτυξη στενών σχέσεων της μαθητικής κοινότητας τόσο μεταξύ τους όσο και με τον πλέον άμεσο κρίκο της, τους γονείς-κηδεμόνες των μαθητών, ώστε να υπάρξουν τα οφέλη που πάντα επιφυλάσσουν τέτοιοι δεσμοί, ειδικά για τους μαθητές. Αυτή η ενδυνάμωση που προϋποθέτει την ενεργή συμμετοχή όλων στην κοινή προσπάθεια το σχολείο να γίνει καλύτερο, ξεκίνησε να βρίσκει εφαρμογή μέσω καινοτόμων προγραμμάτων στο πιο παλιό γυμνάσιο της Μυτιλήνης, το 1ο Γυμνάσιο, με τους 135 σήμερα μαθητές και τους 25 εκπαιδευτικούς. Σε αυτό το σχολείο, εδώ και λίγο καιρό, εκτός όλων των άλλων οι γονείς ενημερώνονται για τις απουσίες, τις επιδόσεις αλλά τη διαγωγή των παιδιών τους, και μάλιστα αναλυτικότατα, δίχως καν να τηλεφωνήσουν στο Σχολείο, απ’ την οθόνη του υπολογιστή τους στο σπίτι ή την εργασία τους.

Όχι ότι λείπουν οι δυσκολίες απ’ το όλο εγχείρημα, αλλά το Σχολείο έχει βοηθούς δυο πολύτιμα εργαλεία, το διαδίκτυο και εν γένει τις δυνατότητες της νέας τεχνολογίας, αλλά και - ποιος θα το περίμενε; - το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που προβλέπει και διευκολύνει/ενισχύει τέτοιες σχέσεις. Άλλωστε, όπως όλα δείχνουν, πολύτιμη «ομπρέλα» της πρωτοβουλίας αναμένεται να αποτελέσουν και οι αποφάσεις της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας και ειδικά της υπουργού Άννας Διαμαντοπούλου, αφού οι ανακοινωθέντες σχεδιασμοί της κινούνται σε ανάλογη κατεύθυνση. Κι όπως φαίνεται, το ιστορικό σχολείο της ακριτικής Λέσβου θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για την εισαγωγή νεωτερισμών στη δημόσια εκπαίδευση όλης της χώρας.

Για τους μαθητές…
«Δεν κάναμε τίποτε περισσότερο απ’ το να αξιοποιήσουμε τα πιλοτικά προγράμματα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που μέσω του πανελλήνιου σχολικού δικτύου έχουμε ηλεκτρονικά στη διάθεσή μας», είπε ο διευθυντής του 1ου Γυμνασίου Μυτιλήνης, Αλέξανδρος Κουτσαντώνης, μιλώντας στο «Ε» και εξηγώντας γιατί οι μαθητές του Σχολείου του έχουν στη διάθεσή τους ηλεκτρονικά πολλά απ’ τα μαθήματα που διδάσκονται στην τάξη. Το ηλεκτρονικό μάθημα είναι απ’ τις πρώτες καινοτόμες εφαρμογές του Σχολείου, που γίνεται προσπάθεια να διευρυνθεί, όπως είπε ο κ. Κουτσαντώνης, σε όσο το δυνατόν περισσότερα μαθήματα.
Στην ιστοσελίδα του σχολείου http://1gym-mytil.les.sch.gr φαίνεται πως δέκα σχολεία του νομού Λέσβου (τα 1ο Γυμνάσιο, 2ο Γενικό Λύκειο, 2ο ΕΠΑΛ, 3ο Γενικό Λύκειο και 5ο Γυμνάσιο Μυτιλήνης, το Γενικό Λύκειο Αγιάσου, το Γενικό Λύκειο Μούδρου, το Γενικό Λύκειο Μύρινας, το Γενικό Λύκειο Πολιχνίτου και το Γυμνάσιο - Λυκειακές Τάξεις Αγίου Ευστρατίου), αξιοποιούν άλλο λίγο, άλλο πολύ τη συγκεκριμένη δυνατότητα, έχοντας συνολικά 55 ηλεκτρονικά μαθήματα. Όπως ανέφερε ο καθηγητής του 1ου Γυμνασίου και πρόεδρος του παραρτήματος Λέσβου της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, κ. Στρατής Βαλάκος, ο οποίος πέραν της υποστήριξης της ιστοσελίδας έχει ως καθηγητής πολλά ηλεκτρονικά μαθήματα και στις τρεις τάξεις του γυμνασίου, «όλη η ύλη αλλά και επιπρόσθετες πληροφορίες, υλικό ασκήσεων, όπως και χρήσιμες ανακοινώσεις ή εργασίες που αφορούν το μάθημα, είναι ανά πάσα στιγμή στη διάθεση των μαθητών. Οπότε ο μαθητής κι εκτός σχολείου μπορεί να βρει τι διδάχθηκε στην τάξη αλλά και να πάρει πρόσθετη ενημέρωση για το μάθημα.».
Ομοίως το 1ο Γυμνάσιο έχει δώσει στους μαθητές του - δυνατότητα που ελάχιστα σχολεία έχουν αξιοποιήσει - ξεχωριστή ηλεκτρονική διεύθυνση (e-mail) για τον καθένα. «Απ’ το επόμενο σχολικό έτος», ανέφερε ο κ. Κουτσαντώνης, παρουσιάζοντας ακόμη μια πρωτοβουλία, «θα εφαρμόσουμε κι ένα πρόγραμμα ενισχυτικής διδασκαλίας στο σπίτι, μέσω διαδικτύου, για το οποίο έχουν ήδη εκδηλώσει συμμετοχή 10 μαθητές μας. Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί το πρόγραμμα, υπάρχουν σκέψεις να το επεκτείνουμε για όλους τους μαθητές ή για όποιον το επιθυμεί.»



Για τους καθηγητές…
Εργαλείο όμως αποτελεί η ιστοσελίδα του Σχολείου και για τους εκπαιδευτικούς, που, όπως και οι μαθητές, έχουν ηλεκτρονικές διευθύνσεις - ή όσοι το επιθυμούν - αλλά και κωδικούς πρόσβασης. Κωδικοί έχουν δοθεί και στους μαθητές, προκειμένου σε κατηγορία δεδομένων να υπάρχει ασφαλής προστασία προσωπικών στοιχείων. Ή για να γίνει πιο κατανοητό, ένας καθηγητής ή ένας μαθητής δεν μπορούν να δουν προσωπικά στοιχεία άλλων συναδέλφων τους. Ομοίως και οι γονείς, χρησιμοποιώντας τους κωδικούς που το Σχολείο έχει δώσει στα παιδιά - και οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να αλλάζουν απ’ το χρήστη - μπορούν να δουν τα προσωπικά δεδομένα μόνο του δικού τους παιδιού κι όχι των υπολοίπων.
Το Σχολείο καθημερινά ενημερώνει ηλεκτρονικά, όπως τόνισε ο κ. Βαλάκος, είτε για τις εγκυκλίους του υπουργείου και της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Λέσβου, είτε για θέματα του Σχολείου, όλους τους καθηγητές. Έτσι δε χρειάζεται να εκτυπώνονται οι αποφάσεις, αλλά ούτε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν ενημερώθηκε για ένα θέμα.


Μαζί με τους βαθμούς σήμερα ο διευθυντής του 1ου Γυμνασίου θα δώσει στους γονείς και ερωτηματολόγιο για την αξιολόγησή του. Κι αυτή η προσπάθεια εντάσσεται στις πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί απ’ τον Αλέξανδρο Κουτσαντώνη, για να αναπτυχθούν δεσμοί συνεργασίας των γονιών με το Σχολείο

Για τους γονείς…
Εκεί όμως που πραγματικά το 1ο Γυμνάσιο πρωτοπορεί, και πιθανόν να μην έχει ανάλογο παράδειγμα σε άλλο ελληνικό σχολείο, είναι η προσπάθεια να φέρει πιο κοντά του τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών του, ώστε να μεγαλώσει τη σχολική κοινότητα, να κάνει τους γονείς συμμέτοχους στις σχολικές διεργασίες. «Θέλω να πάψουν οι γονείς να βλέπουν το σχολείο σα δημόσια υπηρεσία, σα μια στατική μονάδα παροχής γνώσεων στα παιδιά τους. Το σχολείο είναι ένα ζωντανό κύτταρο στο οποίο πρέπει να ενταχθούν και οι γονείς», ανέφερε ο κ. Κουτσαντώνης. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, τον Ιούνιο του 2009, το 1ο Γυμνάσιο, μετά από διαβούλευση με τους εκπαιδευτικούς, ενέκρινε νέο εσωτερικό κανονισμό. Ταυτόχρονα, σε ό,τι αφορά στο θεσμικό υπόβαθρο, ενεργοποίησε το θεσμό του Συμβουλίου Σχολείου που προβλέπει την «εμπλοκή» των γονιών.
Έτσι τώρα με τη βοήθεια του διαδικτύου, των ηλεκτρονικών διευθύνσεων και των κωδικών που έχει δώσει το Σχολείο σε μαθητές και στους γονείς τους, οι δεύτεροι, που σημειωτέον - σύμφωνα με τον κ. Κουτσαντώνη - επιδεικνύουν πολύ μεγάλη ανταπόκριση στο πρόγραμμα, ενημερώνονται ανά πάσα στιγμή απ’ τη βάση δεδομένων του Σχολείου για τα παιδιά τους.
Κατ’ αρχάς ενημερώνονται για τις απουσίες, όπου εμφανίζονται στη βάση δεδομένων που τηρείται και ενημερώνεται κάθε μέρα με νέα στοιχεία, πόσες απουσίες έχει ο κάθε μαθητής, πότε τις έκανε, αν είναι δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες.
Ο δεύτερος «καθρέφτης» για κάθε μαθητή αφορά στις επιδόσεις του. Οι εκπαιδευτικοί αναλυτικά για κάθε μαθητή καταχωρούν στη βάση δεδομένων τι έγραψε σε κάθε τεστ ή διαγώνισμα που έγινε, οπότε οι γονείς δε θα βρεθούν προ εκπλήξεων όταν θα πάρουν τον τριμηνιαίο έλεγχο, καθώς θα γνωρίζουν όλη την πορεία των γραπτών του παιδιού τους.


Η ύλη πολλών μαθημάτων, όπως εξήγησε ο φυσικός Στρατής Βαλάκος, εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του 1ου Γυμνασίου

Ποινές και διακρίσεις
Ένας ακόμη τομέας ενημέρωσης μέσω της ιστοσελίδας είναι αυτός της διαγωγής των μαθητών, που στο συγκεκριμένο σχολείο γίνεται με ξεχωριστό τρόπο. Για παράδειγμα, στον εσωτερικό κανονισμό του Σχολείου υπάρχει ένας διαφορετικός κώδικας ποινών και διακρίσεων που αποσκοπεί στο να εμπεδώσει στα παιδιά το αίσθημα δικαίου. Έτσι, δεν προβλέπεται αποβολή παρά μόνο όταν υπάρχει κατ’ εξακολούθηση παραβατική συμπεριφορά. Αν η συμπεριφορά αυτή αντισταθμιστεί με θετικές πράξεις-διακρίσεις (π.χ. πρωτοβουλία καθαρισμού της αυλής, ή διοργάνωση πετυχημένης εκδήλωσης), ακυρώνεται η ποινή, αφού εξισορροπούνται οι αρνητικοί βαθμοί των ποινών. Όπως τόνισε ο εδώ και δυόμισι χρόνια διευθυντής του 1ου Γυμνασίου, Αλέξανδρος Κουτσαντώνης, «όπως λέμε και στον εσωτερικό κανονισμό, για να λειτουργήσει το σχολείο μας αποδοτικά, πρέπει ο καθένας μας να ξέρει τις υποχρεώσεις του αλλά και τα δικαιώματά του. Με τον κανονισμό λειτουργίας που συντάξαμε μαζί, πιστεύουμε ότι οι σχέσεις μας θα είναι πλέον πιο ξεκάθαρες, θα μειώσουν τις εντάσεις στο Σχολείο και οι στόχοι που θα θέτουμε θα μπορούν σε μεγάλο βαθμό να πραγματοποιούνται. Ο κανονισμός μας - που θα τηρείται από όλους - θα είναι το όπλο για την κατάκτηση της γνώσης και της πραγματικής ελευθερίας. Η νεανική ορμή και επαναστατικότητα, που είναι τα χαρακτηριστικά της νεαρής ηλικίας των μαθητών, αν συνοδεύονται από ευγένεια και πολιτισμό, σίγουρα θα μας οδηγήσουν σε έναν καλύτερο κόσμο.».
Σήμερα, που μετά τον εκκλησιασμό το 1ο Γυμνάσιο θα δώσει τους βαθμούς του 1ου τριμήνου, ο διευθυντής, σε συνέχεια των ίδιων πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει για να βελτιώσει το Σχολείο, θα διανείμει στους γονείς φυλλάδιο ερωτηματολογίου, με το οποίο και θα ζητήσει να αξιολογήσουν τη δουλειά του. Πάντως με τέτοια δραστηριότητα, είναι μάλλον δύσκολο να βαθμολογηθεί με αρνητικό πρόσημο.