Αυτό που στην ουσία έπαιξε καθοριστικό ρόλο ήταν η πίεση που ασκήθηκε στην κυβέρνηση μετά την ήττα των ευρωεκλογών. Όσοι ήταν στην εξουσία πήραν το μήνυμα. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί κάλλιστα να είναι η επόμενη κυβέρνηση. Το ΠΑΣΟΚ, ανταγωνιστικότερο πλέον, βρήκε γερή βάση για σφοδρό μέσα στην κενότητά του αντιπολιτευτικό λόγο : ερμήνευσε την ήττα της ΝΔ ως βαθιά κρίση και έβλεπε παντού την δυσφορία των πολιτών. Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές όλοι θυμήθηκαν πως στην χώρα αντιμετωπίζουμε προσφυγικό πρόβλημα. Αυτό οφείλεται κύριος στο ΛΑΟΣ, τον μεγάλο (και τυχαίο) κερδισμένο, που ξεκίνησε την κλασσική φασιστική ρητορική του εναντίον των προσφύγων, πάντα καλυμμένη κάτω από πολλές προβιές καλοσύνης και εθνισμού. Η αρχή βέβαια είχε γίνει από πριν, πολλοί μουρμούριζαν για τους «λαθρομετανάστες», το ΛΑΟΣ όμως είδε πως αν ασχοληθεί με τους «λαθρομετανάστες» θα αυξήσει τα νούμερά του στις επερχόμενες εθνικές εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ ακολούθησε τυφλά αυτό που ήταν διάχυτο στην ατμόσφαιρα: κανείς δεν θέλει τους πρόσφυγες, το ΛΑΟΣ κάνει πολλά κεφάλια να κουνιούνται θετικά, ας το μιμηθούμε λοιπόν. Έτσι η «αριστερή» παράταξη του ΠΑΣΟΚ κινήθηκε δεξιότατα, προς άγραν ψηφοφόρων (τι φαινόμενο δίχως προηγούμενο στην ανθρώπινη ιστορία!). Είδαμε λόγια του στυλ «ναι μεν καλοί άνθρωποι, έχουν δικαιώματα, ανάγκη για άσυλο, αλλά, πρόβλημα μεγάλο είναι, να φύγουν ή να μείνουν επιλεκτικά, να φρουρηθούν τα σύνορα της πατρίδος...» Και η δεξιά της ΝΔ με τη σειρά της, και όπως ήταν φυσικό, έγινε έτσι δεξιοτέρα, δεξιά το ΠΑΣΟΚ, δεξιότερα εμείς, σε σημείο που σε γελοιότητα η ΝΔ συναγωνίζεται πια το ΛΑΟΣ.
1. Φήμες για επαναπροωθήσεις: πράγματι προσπάθησαν να μεταφέρουν από γεμάτα κέντρα συγκέντρωσης διάφορους, ενήλικους και ανήλικους πρόσφυγες προς τη Β. Ελλάδα, υπήρξαν αντιδράσεις από αναρχικούς, πολίτες freelance και Συνασπισμό, πως τάχα αυτά γίνονται για επαναπροώθηση. Ο Έλληνας όμως είναι πολύ τεμπέλης και εξαιρετικά ασυντόνιστος για «παγκόσμιες συνωμοσίες» αυτού του είδους. Οι φήμες για μυστικές επαναπροωθήσεις κάπου είχαν αλήθεια, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. «Απλά υπήρχε πίεση από εδώ και από εκεί, νομαρχιακά και δημοτικά και κάτι έπρεπε να κάνουν για την έξτρα “σαβούρα”», είπε κάποιος σε ιστολόγιο από την Πάτρα. Επεισόδια στο Λιμάνι της Μυτιλήνης από πολίτες και αναρχικούς, που εμπόδισαν λεωφορείο να επιβιβάσει πρόσφυγες, το είδαμε και αυτό.
2. Επιχειρήσεις σκούπα. Η ΕΛΑΣ έκαψε τον καταυλισμό στην Πάτρα, (τελοσπάντων κάηκε μετά από την επιχείρηση), νίπτει τας χείρας η ΕΛΑΣ. Στην Ομόνοια, στον Άγιο Παντελεήμονα χρυσαυγίτες, αντάμα με τα MAT, κυνηγούσαν πρόσφυγες. Τους κυνηγούν και από τα «ξενοδοχεία των 3ευρώ». Το παράξενο είναι πως για να δικαιολογηθούν προβάλλουν την «απάνθρωπη κατάντια» των προσφύγων. Με λίγα λόγια είναι σαν να πράττουν: «Βρε τους κακόμοιρους σε τι άσχημο σπίτι μένουν! Πετάξτε τους έξω στον δρόμο λοιπόν». Τυπική φασιστική λογική, κρυβόμαστε πίσω από την «μεγαλοψυχία» μας.
3. Η FRONTEX στη Λέσβο ενισχύεται, μα την ίδια εποχή δεχόμαστε στην Καλλονή το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων, το οποίο συνεχίστηκε μέχρι και πριν από τον Δεκαπενταύγουστο. Ο παπά-Στρατής δεν προλαβαίνει να βρίσκει χρήματα ούτε καν για τρόφιμα. Ευτυχώς που υπάρχει ο απλός κόσμος και η γενναιοψυχία του. Ευτυχώς που έστειλε η «Αλληλεγγύη» στον παπά-Στρατή τα βασικά εφόδια για ένα γεύμα. Η Ευρώπη δεν θέλει να βοηθήσει, γιατί δεν μπορεί να δεχτεί περισσότερους πρόσφυγες (ποιος; η Γερμανία θα θελήσει; η Γαλλία; που ήδη είναι γεμάτες;). Η Ελλάδα θέλει να κάνει το πρόβλημα ευρωπαϊκό, ο Μπαρό κάνει βόλτα στα νησιά και η καρδιά του καίγεται, έτσι λέει. Τον πιστεύω τον Μπαρό, δεν έχει πει ψέματα μέχρι τώρα. Δεν πιστεύω όμως ότι μπορεί να κάνει κάτι απλά και μόνο λέγοντας την αλήθεια. Ήρθε και μας βρήκε ένας από το Γερμανικό κρατικό ραδιόφωνο. Έτρεμαν τα χέρια του και είχε ξεχάσει να κοιτάξει αν είχε αρκετές μπαταρίες μαζί του για να μαγνητοφωνήσει την συζήτηση. Ρωτούσε τα δακρύβρεχτα και ανούσια κι όμως είχε πρώτα μιλήσει με την Σαλίνια, αυτήν που ξέρει το προσφυγικό καλύτερα από όλους στη Λέσβο. Η Ευρώπη ξέρει και αυτή, δεν είναι χαζή, μας παρακολουθεί πάντα με βλέμμα μεγάλου και γνωστικού αδελφού. Έχει όμως τα δικά της. Και βέβαια έτσι απέδειξε πως η Ελλάδα είναι ακόμα πολύ ανατολικά.
4. Τον Αύγουστο κάνει πολύ ζέστη για να ασχοληθεί ο Έλληνας με τους πρόσφυγες. Αρνητικό έως εχθρικό το κλίμα, μα υποτονικότητα παντού. Από φθινόπωρο θα αρχίσουν πάλι τα όργανα, ειδικά αν είναι να γίνουν εκλογές. Οι πρόσφυγες φεύγουν από την Ελλάδα, μέσω κυκλωμάτων, σε Βουλγαρία, Αλβανία και Σκόπια. Ένας μικρός μας φίλος, ο Αλί, τα καταφέρνει. Και παράνομα, μέσα σε «καμιόν», φτάνει στην Αυστρία. Καλή του τύχη!
5. Οργανώνεται στη Λέσβο το no-Borders camp. Το χαιρετίζουμε και ελπίζουμε να γίνει αφορμή για κάτι καλύτερο. Κάτι όμως που πρέπει να πει κανείς: Αυτό το «καλύτερο» δεν έρχεται με γκράφιτι του στυλ: «Ούτε Θεοί ούτε Αφέντες, ΟΣΦΠ gate 7».
*Ο Τυρίκος Εργάς Γιώργος είναι φιλόλογος με D.E.A. στη Συγκριτική Λογοτεχνία, υποψήφιος διδάκτορας Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.