Ένα τέταρτο του αιώνα και κάτι ψιλά προσπαθώ να καταλάβω τα «τι» και τα «πώς» στην παιδεία μας, χωρίς αποτέλεσμα. Τώρα, μεταξύ μας, δε φημίζομαι και τόσο για την εξυπνάδα μου. Ευτυχώς που δεν υπήρχε ο ΑΣΕΠ τότε - πριν 25 χρόνια, τα ‘παμε αυτά - κι έτσι κατάφερα και διορίστηκα δάσκαλος.
Πολλές αλλαγές όμως, ρε φίλε. Πολλές ανατροπές. Μια ζωή «ράβε - ξήλωνε». Αυτό δεν έπρεπε να λέγεται «Υπουργείο Παιδείας», παρά «Υπουργείο Ραπτικής και Επιδιορθώσεων».
Τη μια μου λέγανε «μη διορθώνεις τα λάθη, θα πληγωθούν οι μαθητές» και την άλλη «πώς θα μάθουν αν δεν τα διορθώσεις;». Τη μία «μη βαθμολογείς, στιγματίζονται οι αδύναμοι», την άλλη «μα πώς; Είναι απαραίτητη η βαθμολογία».
Άντε τώρα, κάποιος, που δεν τον βοηθά και πολύ το μυαλό του - εγώ, ας πούμε - να καταλάβει τι γίνεται.
Σειρά είχε η σπειροειδής μάθηση. Τι είναι αυτό, θα μου πεις. Αυτό είναι που κάνει τους γονείς ν’ αναρωτιούνται: «μα κλάσματα στην πρώτη;». Ναι, θα απαντήσουν οι ειδήμονες που έφτιαξαν τα βιβλία - παλιά και καινούργια. Μια έννοια που ‘ναι ικανός ο μαθητής να την κατανοήσει στην Ε΄, εμείς τη διδάσκουμε απ’ την Α΄. Λίγο όμως. Όσο πατά η γάτα ή όσο ν’ απογοητεύσουμε το μαθητή και να τον κάνουμε να σιχαθεί το σχολείο. Στις επόμενες τάξεις την ξαναδιδάσκουμε και λέγε-λέγε, όταν πια θα είναι στην Ε΄, θα την εμπεδώσει - που λέμε και εμείς οι δάσκαλοι.
Έρχεται όμως τώρα η κ. Υπουργός και μας λέει: «Περικοπή της ύλης που διδάσκεται και επαναλαμβάνεται σε άλλες τάξεις». Ναι, μα τα βιβλία είναι στηριγμένα σ’ αυτό το μοντέλο μάθησης. Και η περικοπή της ύλης αρχίζει από την Ε΄. Ν’ άρχιζε τουλάχιστον απ’ τις πιο μικρές τάξεις, το καταλαβαίνω. Δεν ξέρω. Μπερδεύτηκα πάλι. Η σπειροειδής μάθηση πάντως, πάει.
Μετά ήρθε η διαθεματικότητα. Τούτο είναι άλλο φρούτο, τελευταίας εσοδείας. Ήρθε με τα καινούργια βιβλία. Στη διαθεματικότητα μπλέκεται το ‘να μάθημα με τ’ άλλο. Πώς λέμε μπλέξαμε τα μπούτια μας; Κάπως έτσι. Κάνεις, ας πούμε, στη Γεωγραφία για τη Μυτιλήνη, ευκαιρία να πεις και μια συνταγή για κολοκυθοκορφάδες γεμιστούς - με τυρί ή ρύζι. Παρεμπιπτόντως, πολλή συνταγή τα καινούργια βιβλία, ρε παιδάκι μου! Κάνεις στη γραμματική για τα ανώμαλα ρήματα, ευκαιρία να μιλήσεις για τη διαφορετικότητα. Τώρα όμως κι αυτό καταργείται, γιατί έχουμε «περικοπή της ύλης που επαναλαμβάνεται σε άλλα μαθήματα». Με δυο λόγια, πάει κι η διαθεματικότητα.
Με την ομαδική συνεργατική έχω κάποια προβλήματα. Τα ‘βαλα τα παιδιά σε ομάδες τέσσερα - τέσσερα και εξ - εξ. Η αλήθεια, στραβολαιμιάζουν τα καημένα να δουν τον πίνακα, αλλά αφού όπως λεν είναι για το καλό τους… Μόνο που προβληματίζομαι λίγο μ’ αυτή την ομαδοσυνεργατική.
Καλή η συνεργασία της ομάδας. Αλλά παντού; Πως θα μάθουν την προπαίδεια; Άλλος απ’ την ομάδα θα μάθει το 2 και το 3, άλλος το 4 και το 5 και πάει λέγοντας; Ή όταν λύνουν ένα πρόβλημα, ο ένας θα το διαβάζει, ο άλλος θα λέει τι πράξεις να γίνουν, ο τρίτος θα κάνει τις πράξεις και ο τέταρτος θα γράφει την απάντηση; Μήπως, λέω μήπως, δεν ενδείκνυται η ομαδοσυνεργατική για όλα τα μαθήματα;
Τέλος, οι διαδραστικοί πίνακες και οι νέες τεχνολογίες. Πανάκεια και τούτες διά πάσαν νόσον και μαλακίαν. Δεν εκπαιδεύτηκες με τους διαδραστικούς πίνακες; Πού πάς; Πώς θα βγεις στην αγορά να διεκδικήσεις τα 500 ευρώ; Δεν ξέρω, αλλά έτσι όπως παρουσιάζονται, μήπως η παρουσία του δασκάλου δεν είναι απαραίτητη; Μήπως με την υπάρχουσα κρίση, να έκλειναν τα σχολεία για λίγα χρόνια - τα μισά έστω, «πιλοτικά» - και οι μαθητές συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο να έπαιρναν τις γνώσεις του αναλυτικού προγράμματος στο σπίτι τους, απ’ ευθείας απ’ το υπουργείο; Ξέρετε τι οικονομία θα κάναμε; Σας πέρασε αυτό απ’ το μυαλό;

* Ο Σωτήρης Μωραΐτης είναι δάσκαλος του 3ου Δ.Σ. Συκεών.