Με επιστολή τους, 14 αρχαιολόγοι τής Κ΄ ΕΠΚΑ υπερασπίζονται το έργο της προϊσταμένης τους κ. Όλγας Φιλανιώτου και την πρακτική της στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης. Και μια οφειλόμενη απάντηση.
Με επιστολή τους, 14 αρχαιολόγοι τής Κ΄ ΕΠΚΑ υπερασπίζονται το έργο της προϊσταμένης τους κ. Όλγας Φιλανιώτου και την πρακτική της στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης
Με επιστολή τους στο «Ε», 14 αρχαιολόγοι της Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων απαντούν στα δημοσιεύματα του «Ε» σχετικά με την καταστροφή της μουσειολογικής παρουσίασης των μαρμάρινων εκθεμάτων σε τρεις αίθουσες του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης.
Στην επιστολή τους αυτή, που μας εστάλη από την ηλεκτρονική διεύθυνση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, οι 14 αρχαιολόγοι σημειώνουν:
«Ύστερα από τα δημοσιεύματα της Εφημερίδας “Εμπρός”, της Τρίτης 4 Οκτωβρίου με τίτλο “Κρίμας τα λεφτά” και Τετάρτης 5 Οκτωβρίου 2011 με τίτλο “Μπεζ… σιωπή”, που υπογράφονται από το δημοσιογράφο κ. Ευστράτιο Μπαλάσκα, ως μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και ως επιστημονικό προσωπικό της Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων θεωρούμε υποχρέωσή μας να τοποθετηθούμε πάνω σε ζητήματα που αναφέρονται και θίγουν το έργο μιας δημόσιας υπηρεσίας, που έχει αποδείξει εμπράκτως εδώ και πολλές δεκαετίες ότι παρά τα προβλήματα εργάζεται με ευσυνειδησία για τη διάσωση, καταγραφή και προβολή του πολιτιστικού αγαθού των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου.
Ο κ. Μπαλάσκας οχυρώνεται πίσω από την προσωπική του άποψη σχετικά με την αλλαγή του χρώματος στους τοίχους των αιθουσών ΙΙΙ, ΙV, V του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης, προκειμένου να διατυπώσει κακόβουλα σχόλια και κατηγορίες για δήθεν καταστροφή αρχαίων (είναι εντελώς ανυπόστατο ότι υπάρχουν σταγόνες λαδομπογιάς σε μαρμάρινα εκθέματα) και κατασπατάληση δημοσίου χρήματος. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι καταστροφή αρχαίων δε νοείται με την αλλαγή των χρωμάτων στους τοίχους μίας έκθεσης και την επιλογή ενός πιο ανοιχτόχρωμου φόντου και του φυσικού φωτισμού, όπως συνηθίζεται πλέον σε πολλά ξένα και ελληνικά αρχαιολογικά μουσεία, με προεξάρχον το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Άλλωστε, το χρώμα των τοίχων δεν είχε καθοριστεί στην αρχική μουσειολογική μελέτη του Νέου Κτηρίου του Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης.
Ο κ. Μπαλάσκας επανειλημμένα έχει αναφερθεί στην αρχαιολογική υπηρεσία με κακόβουλα και ανυπόστατα δημοσιεύματα, που ως μόνο στόχο είχαν και έχουν να δημιουργήσουν ψευδείς εντυπώσεις εναντίον προσώπων. Έτσι και τώρα, με μένος καταφέρεται εναντίον της κ. Φιλανιώτου. Τα τελευταία χρόνια, η Κ΄ ΕΠΚΑ υπό τη διεύθυνση της κ. Φιλανιώτου έχει πραγματοποιήσει σημαντικό έργο, με ελάχιστη χρηματοδότηση, όπως οργάνωση φωτογραφικού και σχεδιαστικού αρχείου και τακτοποίηση των αποθηκών και των ευρημάτων στα αρχαιολογικά μουσεία της Μυτιλήνης. Δυστυχώς ο κ. Μπαλάσκας δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να προβάλει στο ελάχιστο το έργο της αρχαιολογικής υπηρεσίας, είτε όσον αφορά τις αρχαιολογικές εκθέσεις, είτε την ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων, είτε εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Αντίθετα ο κ. Μπαλάσκας, χωρίς να γνωρίζει την προσωπική πορεία και προσφορά της κ. Φιλανιώτου, τη λοιδορεί και εξαπολύει εναντίον της αήθη επίθεση.
Όσον αφορά τη δαπάνη για την αλλαγή του χρώματος στις τρεις αίθουσες του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, είναι ευνόητο ότι το ποσό ελάχιστα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Σε μία περίοδο που όλοι βάλουν εναντίον των δημοσίων μουσείων ως μέρος ενός πολύπλευρου σχεδίου ισοπέδωσης του δημόσιου χαρακτήρα του Πολιτισμού, οι εργαζόμενοι της Κ΄ ΕΠΚΑ σε κάθε περίπτωση δέχονται την καλόπιστη κριτική αλλά σε καμμία περίπτωση δεν αποδέχονται ανυπόστατες κατηγορίες που θίγουν ανθρώπους που έχουν προσφέρει στον πολιτισμό της χώρας.
Οι αρχαιολόγοι τής Κ΄ ΕΠΚΑ
Μαρία Γιαννίκου, Γεωργία Δεληγιώργη, Ιωάννης Κουρτζέλλης, Θάλεια Κυριακοπούλου, Ευαγγελία Λημναίου, Μάλαμα Μαρή, Μαρία Παππά, Στυλιανή Ποιμενίδου, Παναγιώτης Πόλης, Κοκώνα Ρούγγου, Μυρσίνη Τακτικού, Δέσποινα Τσαρδάκα, Δέσποινα Τσολάκη, Ανθή Φρατζόγλου
Μια οφειλόμενη απάντηση
Όταν η συντεχνία αντεπιτίθεται…
Οι 14 αρχαιολόγοι τής Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων για πρώτη φορά (απ’ ό,τι είμαι σε θέση να ξέρω) τοποθετούνται σε θέματα που αφορούν στην υπηρεσία τους και κατ’ επέκταση σε θέματα που αφορούν στον πολιτισμό στον τόπο μας. Αυτό το γεγονός από μόνο του είναι θετικό υπό την αίρεση ότι αυτή η πρώτη φορά δε θα είναι και η… τελευταία. Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση δεν είναι παρέμβαση για ένα θέμα πολιτισμού, αλλά συντεχνιακή υπεράσπιση του συναδέλφου τους, ο οποίος όλως τυχαίως είναι και η προϊσταμένη τους, δηλαδή άτομο από το οποίο και κρίνονται.
Όταν λοιπόν μαινόταν το σκάνδαλο Ζαχόπουλου (που υπήρχε και η Μυτιληνιά πλευρά του), δε μίλησαν οι 14 αρχαιολόγοι. Ούτε όταν μπαζώνονταν αρχαιολογικοί χώροι στην υπεράσπιση των οποίων ο υπογράφων βρέθηκε μέχρι και στις αίθουσες δικαστηρίων (οικόπεδο Λημναίου, οικόπεδο Τραταρού στη Λήμνο), είδαμε κάποια παρέμβασή τους. Κουβέντα δεν ακούσαμε όταν τα μουσεία έκλειναν επί μήνες ελλείψει προσωπικού. Κουβέντα όταν αρχαιολογικοί χώροι είναι θαμμένοι μέσα σε σκουπίδια. Κουβέντα και για το ότι οι πολίτες της Λέσβου πληρώνουν από την τσέπη τους αρχαιολογικές ανασκαφές λόγω ελλιπών χρηματοδοτήσεων από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μόνο για την κριτική που υπέστη η προϊσταμένη τους έχουν άποψη και σπεύδουν να την υπερασπιστούν. Καλά κάνουν. Αλλά για αυτό, κρίνονται.
Κρίνονται και για το ότι στα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας δεν απάντησε η ίδια η κ. Φιλανιώτου. Ούτε οι εν Αθήναις προϊστάμενοί της. Έχουμε το πανελλαδικό παράδοξο σε δημοσιεύματα που αφορούν υπηρεσία να μην απαντά η προϊσταμένη εν προκειμένω της Υπηρεσίας, η οποία πέντε μέρες τώρα σιωπά, αλλά οι… 14 υφιστάμενοί της! Φαντάζεστε μια κριτική στον Α ή στο Β φορέα, στη δημοτική αρχή ή στην περιφερειακή αρχή, ή στην πολιτική ηγεσία της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου για παράδειγμα, στην οποία αντί των κ.κ. Βουνάτσου, Γιακαλή και Χαλκιώτη θα έσπευδαν να απαντήσουν τα εργασιακά σωματεία ή οι υπηρεσιακοί παράγοντες; Ξέρετε, αλήθεια, πώς θα αποκαλούσαν τους εν λόγω υφισταμένους των καταγγελλομένων τόσο η κοινωνία όσο και το συνδικαλιστικό κίνημα;
Κρίνονται όμως και για κάτι ακόμα. Για το ότι ΨΕΥΔΩΣ και με αποκλειστικά ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ αναφέρουν πως «ο κ. Μπαλάσκας επανειλημμένα έχει αναφερθεί στην αρχαιολογική υπηρεσία με κακόβουλα και ανυπόστατα δημοσιεύματα, που ως μόνο στόχο είχαν και έχουν να δημιουργήσουν ψευδείς εντυπώσεις εναντίον προσώπων». Αφού, το λοιπόν, προκαλούν, ας προκληθούν δημοσίως και οι 14. Ας προσκομίσουν «τα κακόβουλα και ανυπόστατα δημοσιεύματα». Γιατί αν δεν το κάνουν, είναι απλά κοινοί ψεύτες και αισχροί συκοφάντες.
Επί της ουσίας, το λοιπόν. Ή οι 14 αρχαιολόγοι δεν μπορούν να καταλάβουν τα ερωτήματα που τίθενται ή απλά δε θέλουν να τα καταλάβουν.
Πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς τα όσα αναφέρουν και τα οποία δεν έχουν να κάνουν με τα δημοσιεύματα;
Λένε πως καταστροφή αρχαίων δε νοείται με την αλλαγή των χρωμάτων στους τοίχους μίας έκθεσης και την επιλογή ενός πιο ανοιχτόχρωμου φόντου και του φυσικού φωτισμού, όπως συνηθίζεται πλέον σε πολλά ξένα και ελληνικά αρχαιολογικά μουσεία, με προεξάρχον το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Στο δημοσίευμα δεν υπάρχει αναφορά σε καταστροφή αρχαίων. Σε καταστροφή της ακριβοπληρωμένης έκθεσης αναφέρονται τα δημοσιεύματα. Αναφερόμαστε στην πλήρη ανατροπή της μουσειολογικής μελέτης της έκθεσης του 1999 και των υλικών που ακριβοπληρώθηκαν και όχι σε… πιο ανοιχτόχρωμο φόντο. Για αλλαγή της συνολικής αντίληψης που διέπει τις εκθέσεις στις αίθουσες με τα μάρμαρα λέμε. Εκτός κι αν ένα μπλε σαξ χρώμα αν το κάνεις μπεζ είναι αλλαγή προς το… ανοιχτόχρωμο!
Αλλαγή προς το ανοιχτόχρωμο είναι κατά τους αρχαιολόγους αν βάψεις με λαδομπογιές τα μεταλλικά πλαίσια από τιτάνιο. Ξέρετε, αλήθεια, πόσο πληρώθηκαν αυτά; Προπάντων αλλαγή προς το ανοιχτόχρωμο είναι αν τα μεταλλικά δάπεδα από σκούρο γκρι σχεδόν μαύρο τα βάψει κανείς ανοιχτό μπεζ…
Κι όλα αυτά, η κ. Φιλανιώτου, η καλή επιστήμονας κ. Φιλανιώτου - και ουδείς ποτέ το αμφισβήτησε αυτό, μήδε το έργο της, το οποίο όμως ουδέποτε δημοσιοποίησε (πού να ξέρει κανείς ότι έφτιαξε αρχείο φωτογραφιών και αποθήκη;) - μπορεί κατά τους 14 αρχαιολόγους υφισταμένους της να τα κάνει χωρίς καμμιά άδεια. Μπορεί όμως η πλήρης ανατροπή μιας μουσειολογικής μελέτης να μη γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν κάτι τέτοιο και έχουν να κάνουν με απαραίτητη άδεια από το Συμβούλιο Μουσείων, αλλά επειδή το αποφάσισε η προϊσταμένη μιας εφορείας έτσι γιατί της άρεσε; Είναι ή δεν είναι παράτυπη, τουλάχιστον, η πρακτική της κ. Φιλανιώτου; Ας απαντήσουν σε αυτό οι 14. Επαναλαμβάνουμε το ερώτημα. Η πρακτική της κ. Φιλανιώτου είναι παράτυπη. Ναι ή όχι; Μόνο που να ξέρουν πως η όποια απάντησή τους έχει να κάνει με το δημόσιο χαρακτήρα των μουσείων και το πώς αυτός κατοχυρώνεται. Στα δημόσια μουσεία, απ’ ό,τι γνωρίζουμε, υπάρχουν κανόνες λειτουργίας. Στα ιδιωτικά όντως ο καθένας θα μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και προπάντων όπως το θέλει. Μια μπεζ αίθουσα, για παράδειγμα, μπορεί πολύ πιο εύκολα να χρησιμοποιηθεί σε μια δεξίωση, αφού να μη τι άλλο τα μπεζ ντουβάρια ταιριάζουν με λευκά σερβίτσια τσαγιού. Έτσι δεν είναι, αγαπητοί μου (για μερικούς από εσάς πραγματικά τον εννοώ τον όρο), 14 αρχαιολόγοι τής Κ΄ ΕΠΚΑ;
Και ένα τελευταίο.
Πολύ θα ήθελα η υπογράφουσα την επιστολή κ. Θάλεια Κυριακοπούλου να μου πει πώς νιώθει ως υπογράφουσα την παραπάνω επιστολή αλλά και την περιγραφή του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Τι από τα δύο ισχύει, κ. Κυριακοπούλου; Η περιγραφή σας στην ιστοσελίδα ή η νέα πραγματικότητα που υπερασπίζεστε;
Αυτά και τέλος.
Στρατής Μπαλάσκας
Υ.Γ. Όσον αφορά στις σταγόνες από λαδομπογιά, σιγά μην υπήρχαν ακόμα… Μην είστε σίγουροι ότι δεν υπάρχουν σε κανένα κινητό, γιατί πλέον φωτογραφίες λαμβάνονται και χωρίς φωτογραφικές μηχανές.