Ανήμερα την επέτειο του Πολυτεχνείου το 1985, επί δημαρχίας Στρατή Πάλλη, και μετά από προκήρυξη της θέσης, ο Παναγιώτης Κλαδίτης ανέλαβε διευθυντής στην «καινούργια» τότε Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μυτιλήνης (ΔΕΥΑΜ).
Ο ίδιος, οικονομολόγος και με προϋπηρεσία σε συνολικά 19 δουλειές, έμελλε να συνδέσει την επαγγελματική του ζωή με την Επιχείρηση που είχε τότε μόλις ένα χρόνο ζωής.
Ξεκινώντας με ελάχιστους αποσπασμένους απ’ το Δήμο Μυτιλήνης υπαλλήλους, στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας της οδού Καβέτσου όπου στεγαζόταν το Δημαρχείο της πόλης, κυριολεκτικά «έγραψε» την ιστορία τής ΔΕΥΑΜ. Ιστορία που έχει παρακαταθήκη μεγάλα έργα περιβάλλοντος, σπουδαία για την ποιότητα ζωής της Μυτιλήνης και των χωριών της.
Δίνοντας έμφαση περισσότερο στο μέλλον παρά στο παρελθόν τής ΔΕΥΑΜ, ο Παναγιώτης Κλαδίτης στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, στηριζόμενος στην πολύχρονη εμπειρία του, υπογραμμίζει την ανάγκη να μην ιδιωτικοποιηθεί η Επιχείρηση, ώστε να μη θυσιαστεί στο βωμό του κέρδους η ανάγκη οι δημότες όλης της Λέσβου να εξακολουθήσουν να έχουν ποιοτικές υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.
Η ιδιωτικοποίηση θα ήταν ό,τι το χειρότερο, τονίζει ο Παναγιώτης Κλαδίτης, που, και ως ιδιώτης πλέον, βλέπει «εφιάλτες» που έχουν να κάνουν με το μέλλον τής ΔΕΥΑΜ.


Πριν λίγες μέρες συνταξιοδοτηθήκατε και αποχωρήσατε απ’ τη θέση του διευθυντή τής ΔΕΥΑΛ. Βιαστήκατε να φύγετε ή θεωρείτε πως αρκούν 26 χρόνια στο ίδιο πόστο;
«Η αναχώρησή μου από τη ΔΕΥΑΜ δεν έχει να κάνει με τον “κορεσμό” που μπορεί να νιώσει κανείς υπηρετώντας τόσα χρόνια στην ίδια θέση. Οι ευθύνες κι η συνεχής εναλλαγή του εργασιακού περιβάλλοντος είναι τόσες και τέτοιες, που σε διατηρούν πάντα σε εγρήγορση.
Όμως, ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που μου παρουσιάστηκε την περασμένη χρονιά σε συνδυασμό με τις συνθήκες που διαμορφώνονται σήμερα στη ΔΕΥΑΜ και κυρίως με τις αποφάσεις που παίρνονται ή δεν παίρνονται για την τύχη της από την πολιτική ηγεσία του Δήμου, με ανάγκασαν να επιδιώξω την πρόωρη συνταξιοδότησή μου.»

Άλλαξαν πολλά απ’ το 1985, που ξεκινήσατε στην καινούργια τότε ΔΕΥΑΜ, έως σήμερα; Ισχύει η άποψη ότι και τότε, όπως και τώρα, η Επιχείρηση δεν είχε και δεν έχει όσα λεφτά χρειάζεται για να ανταποκριθεί στο τεράστιο έργο που πρέπει να επιτελέσει;
«Όπως καταλαβαίνετε, ύστερα από τόσα χρόνια τίποτα δεν έχει μείνει ίδιο. Βέβαια, η παρούσα πολιτική-οικονομική κατάσταση της Ελλάδας βάζει ανεξίτηλα και καθοριστικά τη σφραγίδα της και πάνω στη ΔΕΥΑΜ.
Πράγματι, και τότε, στο ξεκίνημά της, δεν υπήρχαν χρήματα. Τότε μάλιστα, εκτός από την οικονομική δυσπραγία, υπήρχαν σοβαρά προβλήματα και στη λειτουργία της.
Δίκτυο ύδρευσης απαρχαιωμένο, υδροδότηση της πόλης κάποιες λίγες ώρες της ημέρας, αποχέτευση σε ανάλογη κατάσταση και προσωπικό αποσπασμένο από το Δήμο και μάλιστα στην πόρτα της εξόδου.
Από αυτή την άποψη σήμερα η ΔΕΥΑΜ είναι σε ασύγκριτα καλύτερη θέση. Μπορώ να πω, όχι χωρίς περηφάνεια, ότι τα περισσότερα από τα τέτοιου είδους προβλήματα που είχε η Μυτιλήνη αντιμετωπίστηκαν και τα υπόλοιπα είναι, ή μάλλον ήταν, σε πορεία επίλυσής τους.

«Υπήρχε όραμα»

»Τότε όμως, εκτός από προβλήματα, υπήρχε όραμα και διάθεση να πάει η ΔΕΥΑΜ μπροστά, πράγμα που αυτό σήμερα λείπει παντελώς. Σήμερα η προσπάθεια που γίνεται είναι πώς θα διασωθούμε, πώς θα επιβιώσουμε. Αυτό δίνει τον τόνο στην όλη ατμόσφαιρα.
Σαφώς τα οικονομικά προβλήματα επιδεινώνουν την κατάσταση και ο “Καλλικράτης” αναδεικνύεται σε ταφόπλακα, τόσο της ΔΕΥΑΜ όσο και γενικότερα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όμως, εάν το κλίμα που επικρατεί στη ΔΕΥΑΜ ήταν άλλο, με άλλους όρους και συνθήκες θα δίνονταν οι μάχες για τη διάσωσή της.»

Πριν καιρό σε ιδιωτική συζήτηση είχατε αναφέρει πως τα σοβαρά προβλήματα του προϋπολογισμού τα λύνατε στον ύπνο σας, απόδειξη μεταξύ άλλων πως τα κουβαλάγατε μαζί σας και εκτός γραφείου. Μήπως εκεί έγκειται, στο γεγονός ότι οι εργαζόμενοι της ΔΕΥΑΛ είναι παντός ωραρίου και σε 24ωρη διαθεσιμότητα, και το υψηλό συγκριτικά με άλλους υπαλλήλους μισθολόγιό τους;
«Έτσι ακριβώς. Το προσωπικό τής ΔΕΥΑΜ είναι όχι μόνο παντός ωραρίου, αλλά και παντός καιρού. Και ειλικρινά, εάν είχα μια δική μου επιχείρηση, θα ήμουν ευτυχής να μπορούσα και πάλι να συνεργαστώ με τους περισσότερους και περισσότερες από αυτούς, και μάλιστα, για να το πετύχω αυτό, θα τους χρυσοπλήρωνα.
Παρ’ όλα αυτά, αντί για ένα “μπράβο”, αντί για μία ηθική επιβράβευση για την ποιότητα και την ποσότητα της δουλειάς των ανθρώπων αυτών, κάποιοι μιλούν για “golden boys” και προσπαθούν να δημιουργήσουν πλασματικές εντυπώσεις και αρνητικά αντανακλαστικά στην κοινωνία της Μυτιλήνης. Γιατί άραγε;
Και λέω πλασματικές εντυπώσεις, γιατί στα ποσά που κυκλοφόρησαν δεν αναφέρεται ότι οι κρατήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες από άλλων εργαζομένων του Δημοσίου, ούτε ότι περιλαμβάνονται υπερωρίες, νυχτερινά, Κυριακές κ.λπ., ούτε ότι για τις θέσεις αυτές ακριβώς η ΔΕΥΑΜ είχε ξεκινήσει τη διαδικασία πρόσληψης και άλλου προσωπικού. Γιατί είναι ακριβώς αυτές που έχουν επιβαρυνθεί με το βιολογικό της πόλης, το βιολογικό των Λουτρών, την πληθώρα των αντλιοστασίων κ.λπ.. Με τις περικοπές, μάλιστα, των μισθών που ήδη έχουν γίνει, οι αμοιβές αυτές έχουν μειωθεί κατά πολύ και βέβαια έπεται συνέχεια.»

Ως οικονομολόγος θεωρείτε πως το διατυμπανισμένο χρέος των 840.000 ευρώ που έχει από πέρυσι η ΔΕΥΑΜ, είναι διαχειρήσιμο και πώς;
«Έχει γίνει μεγάλος σαματάς μ’ αυτό το περιβόητο “χρέος” τής ΔΕΥΑΜ. Κατ’ αρχήν η ΔΕΥΑΜ δε χρωστά πουθενά και σε κανένα.
Το ποσό αυτό είναι ένα “εσωτερικό” δάνειο της ΔΕΥΑΜ. Μία μεταφορά χρημάτων από έναν κωδικό σε κάποιον άλλον. Είναι εικονικό; Όχι. Είναι πραγματικό. Κάποια χρήματα με αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου τής ΔΕΥΑΜ χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη κάποιων άλλων δαπανών από αυτών που προορίζονταν, με σκοπό τα χρήματα αυτά να ξαναγυρίσουν στη θέση τους, πράγμα που επανειλημμένα είχε γίνει και στο παρελθόν. Το ύψος δε του ποσού αυτού αυξομειώνεται καθημερινά, ανάλογα με τις εισπράξεις της επιχείρησης.
Ήδη απ’ ό,τι γνωρίζω, παρ’ όλη τη γενική αλλά και ειδική (της ΔΕΥΑΜ) οικονομική κατάσταση, το ποσό αυτό έχει μειωθεί κατά πολύ. Εάν δε, η ΔΕΥΑΜ οργανωτικά και λειτουργικά δεν ήταν στην τωρινή κατάσταση, το ποσό αυτό στο τέλος του χρόνου θα ήταν αμελητέο.»

«Στον ενιαίο Δήμο»

Τώρα που η Επιχείρηση καλείται να ανταποκριθεί στην παροχή υπηρεσιών στον ενιαίο πλέον Δήμο της Λέσβου, πιστεύετε πως μπορεί να αντεπεξέλθει και μάλιστα με τη δεδομένη οικονομική κατάσταση, όταν δεν είναι εξίσου δεδομένα τα έσοδα απ’ τις υπηρεσίες της σ’ όλο το νησί, αλλά και η δυνατότητα πρόσληψης νέου προσωπικού;
«Σαφέστατα και κατηγορηματικά όχι. Πιστεύω δε ότι όποιος λέει το αντίθετο, ή είναι αφελής ή θέλει να εξυπηρετήσει άλλους σκοπούς. Όποιοι επιδιώκουν να φορτώσουν στις πλάτες τής ΔΕΥΑΜ και το υπόλοιπο νησί ζητούν από μία αποδεκατισμένη σε προσωπικό επιχείρηση και με οικονομικά προβλήματα, να αντεπεξέλθει σε πολλαπλάσια επιπλέον έξοδα με μηδενικά σχεδόν έσοδα.
Βέβαια, το αποτέλεσμα μιας τέτοιας προσπάθειας είναι γνωστό εκ των προτέρων.
Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι το ίδιο ακριβώς θα συμβεί και εάν κληθεί η ΔΕΥΑΜ να εφαρμόσει μια “λεόντειο” προγραμματική σύμβαση που έχει υπογραφεί μεταξύ Δήμου και ΔΕΥΑΜ (-Λ), εξάμηνης διάρκειας, ύψους 2.000.000 ευρώ. Με τη σύμβαση αυτή αναλαμβάνει την υποχρέωση η ΔΕΥΑΜ να παρέχει σε όλο το νησί τις ίδιες υπηρεσίες που παρέχει και στην πόλη της Μυτιλήνης, έναντι του παραπάνω τιμήματος... που θα φροντίσει να το εισπράξει η ίδια!
Άραγε πώς, πότε και από ποιον;»

Προγραμμένη…

Έχετε την εντύπωση ότι σταδιακά, όχι μόνο η ΔΕΥΑΛ αλλά και όλες οι παρεμφερείς επιχειρήσεις ανά την Ελλάδα, θα οδηγηθούν σε κλείσιμο;
«Από ό,τι φαίνεται, μια τέτοια απόφαση είναι ήδη ειλημμένη. Τόσο από τα μέτρα που παίρνονται για την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας των, όσο και από άλλες επιμέρους κινήσεις, γίνεται φανερό ότι οι ΔΕΥΑ είναι προγραμμένες.
Όταν ιδρύθηκαν (νόμος τού 1980) στόχος ήταν να δημιουργηθούν επιχειρήσεις ευέλικτες τόσο στη λήψη αποφάσεων όσο και στην εκτέλεσή των, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις των καιρών (βλ. ευρωπαϊκά προγράμματα για το περιβάλλον, ΜΟΠ, Ταμείο Συνοχής κ.λπ.).
Οι ΔΕΥΑ πράγματι έπαιξαν επάξια το ρόλο αυτό, και στους τομείς ύδρευσης και αποχέτευσης άλλαξαν εντελώς την εικόνα των πόλεών των.
Σήμερα όμως με τον “Καλλικράτη”, και όχι μόνο, άλλαξε εντελώς το προφίλ τους. Έγιναν επιχειρήσεις δυσκίνητες, μη λειτουργικές, δυσπροσάρμοστες με τις τρέχουσες ανάγκες, επιχειρήσεις που το μόνο κοινό που έχουν με τις παλιές ΔΕΥΑ είναι το χαράτσι-ειδικό τέλος ύψους 80% πάνω στην αξία του νερού που πληρώνουν οι καταναλωτές για την εκτέλεση των έργων. Είναι φανερό. λοιπόν. ότι οι ΔΕΥΑ βαδίζουν πια προς το τέλος τους, με άγνωστη (;) μέχρι στιγμής τη διάδοχη κατάσταση.»

Απ’ την εμπειρία σας, ποια θεωρείτε ως την καλύτερη λύση για το «αύριο» της ΔΕΥΑΛ, ώστε και τα δικαιώματα των εργαζόμενων σε αυτήν να μη θιγούν, αλλά και οι δημότες της Λέσβου να έχουν εξασφαλισμένα τα αγαθά της ποιοτικής ύδρευσης και αποχέτευσης;
«Το ζητούμενο, τη στιγμή αυτή, είναι πώς η ΔΕΥΑΜ θα ξεπεράσει τα δύσκολα με τις μικρότερες δυνατόν απώλειες. Αφενός, όπως λέτε κι εσείς, να μη θιγούν εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και οι δημότες να συνεχίσουν, τουλάχιστον, να απολαμβάνουν υπηρεσίες ανάλογες με τις σημερινές.
Πιστεύω ότι ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί αυτό, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, είναι να απορροφήσει ο Δήμος τη ΔΕΥΑΜ και να εξασφαλίσει στους ανθρώπους, που ξέρουν και μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους πολίτες, να συνεχίσουν να το κάνουν. Υπάρχει και το νομικό πλαίσιο για κάτι τέτοιο, αλλά και οι πόροι για να αντεπεξέλθει ο Δήμος στη μισθοδοσία τους. Επιπλέον παρέχεται η δυνατότητα να “διαχειριστεί” το ήδη καταβαλλόμενο ειδικό τέλος από την ολική αφαίρεσή του έως την όποια μείωση μπορεί να κριθεί δυνατή.
Δηλαδή μπορεί, στις δύσκολες μέρες που περνάμε, να προχωρήσει και σε μια οικονομική ελάφρυνση των καταναλωτών.»

Ποιοτικές υπηρεσίες

Αλήθεια, θα βλέπατε ως λύση την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών τής ΔΕΥΑΛ;
«Η λύση της ιδιωτικοποίησης, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Γιατί αφενός μεν ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων θα χάσει τη δουλειά του και αφετέρου είναι απόλυτα βέβαιο ότι η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σταδιακά, θα πέσει στο “μη παρέκει”.
Είναι φυσικό, όποιος ιδιώτης αναλάβει να παρέχει τις υπηρεσίες τής ΔΕΥΑ πρώτα θα φροντίσει να εξασφαλίσει τα δικά του κέρδη κι ύστερα οτιδήποτε άλλο. Και, πιστέψτε με, το κόστος ύδρευσης - αποχέτευσης μόνο σε βάρος της ποιότητας μπορεί να συμπιεστεί.
Επιτρέψτε μου να επιμείνω στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σήμερα είναι βέβαιο πως το υγιεινότερο και ασφαλέστερο νερό είναι αυτό που τρέχει απ’ ευθείας από το δίκτυο της ΔΕΥΑΜ. Οι έλεγχοι που γίνονται είναι διαρκείς και η 24ωρη υδροδότηση της πόλης εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια. Αντίστοιχης ποιότητας είναι κι οι παρεχόμενες υπηρεσίες στην αποχέτευση.
Εάν όμως περάσει η ΔΕΥΑΜ στα χέρια ιδιωτών, είναι βέβαιο πως όλα τα παραπάνω θα θυσιαστούν στο βωμό του κέρδους.»

Συνεχίζετε ακόμη να βλέπετε στον ύπνο σας τα συγκεκριμένα ζητήματα και τι θα ήταν εκείνο που θα σας έκανε να απαλλαγείτε απ’ την έγνοια; Τι κάνετε ως συνταξιούχος πλέον, ή δε σας αφήνουν οι υποχρεώσεις να νιώσετε συνταξιούχος;
«Αν είναι δυνατόν να μη νοιάζομαι για αυτά! Αν είναι δυνατόν να έχουν πάψει να με απασχολούν και στα όνειρά μου. Μόνο που τώρα τα βλέπω σαν εφιάλτες. Ο μόνος τρόπος να απαλλαγώ είναι να δοθούν λύσεις. Λύσεις στα παραπάνω προβλήματα, λύσεις που θα απαλλάξουν και τους παλιούς μου συναδέλφους από τους εφιάλτες αυτούς.
Όσο για μένα τώρα που συνταξιοδοτήθηκα... θα κάαααθομαι!!!
Μόνο που ήδη έχω φροντίσει εδώ και καιρό να βρω τη διάδοχη κατάσταση. Ο “Πολίτης”, μια εφημερίδα στην έκδοση της οποίας συμμετέχω, αν και 15θήμερος, ήδη έχει αρχίσει να μου τρώει και πάλι μεγάλο μέρος του χρόνου μου και παράλληλα προσπαθώ να βοηθήσω τους δύο μου γιους στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες.»