Ο Μανταμάδος , η κωμόπολη του ΒΔ νησιού, ζει και ανασαίνει κοντά στον Αστράτηγο Μανταμάδων! «Οικοδομήθη το παρόν αγίασμα εκ βάθρων του Ταξιάρχου δια εξόδων και κόπων παρά Γρηγορίου και Βενιαμίν των ιερομονάχων εν ετη ΧΟΥ 1662»! Τότε υπήρχε , ο «ακαλής και πάνυ σμικρός ναός» του μοναστηριού, πριν αντικατασταθεί από τους ναούς των ετών  1728, 1796 και του 1879! Μέσα σ’αυτό το περιτείχιστο μοναστήρι, υπήρχε η ανάγλυφη εικόνα του Αρχιστράτηγου! Πάλι το 1661, σε επιτροπικό έγγραφο, αναφέρονται επίτροποι «εις τον μέγαν ταξηάρχι μανταμάδων»! Το 1620, τον 17^ο αι.  ο Μανταμάδος στην σημερινή του θέση υπάρχει! Γιατί, ο Γαβριήλ ονομάζει «την πρότερον ετέρα κώμη, πλησίον αυτής ονομαζόμενη κακείνη  Μανταμάδον , διαχωρίζων αυτάς χείμαρρος, αλλ’ηρήμωται υπ’αγαρηνών , μένει δ’ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ μετά προαυλίου και μικράς περιοχής» Ο παλιός λοιπόν Μανταμάδος βρισκόταν γύρω από το Μοναστήρι, ερημώθηκε, δημιουργήθηκε ο σημερινός Μανταμάδος και το 1581, στην «μικρή περιοχή» γύρω από το Μοναστήρι, ιδρύεται το μικρό χωριουδάκι ο Λεσβάδος! Πού ήταν όμως το πρώτο χωριό Mandamado, του Ναχιγιέ του Κόρακα, του 1548; Με 114 χριστιανικά σπίτια, με φόρο για σιτάρι, αμπέλια, λινάρι, ελιές και λάδι, που πληρώνει και φόρο για ένα τσιφλίκι και ένα αγρό στην Αγιά Ποδιά!  Αν δούμε ότι στην άλλη αναφορά, του 1671, στα 107 Χριστιανικά σπίτια προστίθενται και 63 Μουσουλμανικά, τότε που μόνο το Μοναστήρι υπάρχει πια εκεί,  θα πρέπει να σκεφτούμε πως το 1548 έχουμε τον Παλιό Μανταμάδο, στην θέση του Μοναστηριού, που δεν αναφέρεται (μοναστήρι) στον 16^ο αι. και μετά στον 17^ο αι. υπάρχει το Μοναστήρι και ο σημερινός Μανταμάδος, με τους Μουσουλμάνους! Έπειτα φαίνεται, πως όλα αυτά, αντανακλούν την παράδοση του «Πρίναρου» σαν πρώτης θέσης του Προσκυνήματος!

Ο Ταξιάρχης των Μανταμάδων, όπως ο Ταξιάρχης των Παππάδων, υποδηλώνει κάποια ιδιότητα των ανθρώπων που έμεναν εδώ! Πιστεύω ότι η μία εκδοχή, των ανθρώπων που δούλευαν το  «μαντέμι» και μάλιστα απέναντι   στα νταμάρια της περιοχής του Αιβαλιού, δεν θα μπορούσε να στηρίξει το όνομα ενός τόσο μεγάλου οικισμού, από το 1548! Πιστεύω πιο πολύ, την εκδοχή του Σταυράκη Αναγνώστη (Λεσβιάς Ωδή σελ 171)), ότι έχει σχέση με τα Βόδια (Μαντάδες, γέρικα βόδια), αν και όχι αναγκαστικά με τους σταύλους!* Η κτηνοτροφία και κύρια η εκτροφή βοοειδών, είναι πολύ γνωστή σ’όλη την ευρύτερη περιοχή, μέχρι τις μέρες μας! Οι κάτοικοι της μεγάλης Κωμόπολης του Ταξιάρχη, οι Μανταμαδιώτες, με την εκτροφή των μαντάδων, έδωσαν το όνομα, ανέκαθεν στον οικισμό !

Βλέπε και Γιώργου Λευτ.Παραρασκευαίδη:Μανταμάδος Λέσβου, 1987,σελ.45)

και ο παλιός  στην θέσης του Ταξιάρχη 

το περιτείχιστο μοναστήρι του 17^ου αι

με το αγίασμα του 1662

Μανταμάδες από τα Βόδια

την κυρίαρχη κτηνοτροφία

σ’όλη την περιοχή

μαζί με την Αγγειοπλαστική (Δημητρός Κουβδής)