Η οθωμανική αυτοκρατορία στον 18ο αιώνα, τον αιώνα που προηγήθηκε της ελληνικής επανάστασης, βρίσκεται σε καμπή της ιστορίας της. H οθωμανική αυτοκρατορία έζησε περιόδους ακμής στους 14ο - 16ο αι., αλλά από τον 17ο αι. άρχισε να έχει σημεία κάμψης και παρότι η έκταση της αυτοκρατορίας είναι τεράστια. Ξεκινά από το κέντρο της Ευρώπης, περιλαμβάνει ολόκληρη τη Βαλκανική, τη νότια Ρωσία, τη νότια Ουκρανία, τη Μαύρη Θάλασσα, την Εγγύς και Μέση Ανατολή, τη βόρεια Αφρική, την Αίγυπτο. Όμως, από τον 17ο αι., το αίσθημα της ανίκητης αυτοκρατορίας αρχίζει να υποχωρεί, καθώς νικιέται για δεύτερη φορά το 1683 στη Βιέννη και οι Οθωμανοί αναγκάζονται να υποχωρήσουν από το κέντρο της Ευρώπης. Σταδιακά χάνουν την περιοχή της Ουγγαρίας και στις αρχές του 18ου αι. θα αρχίσουν να αισθάνονται και τις απώλειες από τη ρωσική πλευρά στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Τα συμπτώματα της παρακμής της οθωμανικής αυτοκρατορίας, στον 18ο αι. θα είναι και εμφανέστερα!

Στον 18ο αι., οι Οθωμανοί έχουν προβλήματα στο εσωτερικό τους μέτωπο, καθώς το κράτος παρουσιάζει δυσλειτουργίες λόγω του γεγονότος, ότι ο έλεγχος των πραγμάτων από τον σουλτάνο, παρουσιάζεται να μειώνεται με το χρόνο. Ενισχύονται περιφερειακές δυνάμεις στην αυτοκρατορία, που φιλοδοξούν να δώσουν τις δικές τους λύσεις και συχνά να ανεξαρτητοποιηθούν. Στον 18ο αι. θα υπάρχουν αλλεπάλληλες εξεγέρσεις γενιτσάρων, τμημάτων της οθωμανικής κοινωνίας σε σχέση με επιλογές των σουλτάνων για την ανάγκη μεταρρυθμίσεων μέσα στην αυτοκρατορία. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιελάμβαναν αλλαγές στο στράτευμα και στη διοίκηση. Τα στρώματα όμως της κοινωνίας αυτής που ήταν προνομιούχα από την άσκηση διοικητικών ή στρατιωτικών καθηκόντων με το προηγούμενο σχήμα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αντιδρούν σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις των σουλτάνων...

Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, οι σουλτάνοι παρουσιάζονται ακόμα πιο αποφασισμένοι να επιτύχουν τις αλλαγές που κρίνουν απαραίτητες για την αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα αρκετοί από αυτούς να χάσουν τη ζωή τους λόγω της απόφασης τους αυτής. Το γεγονός αυτό εντείνει τις εντάσεις και τα κινήματα απόσχισης, μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία. Δεν είναι τυχαίο ότι στο δεύτερο μισό του 18ου αι., ο Ρήγας Βελεστινλής οραματίζεται πλέον την απομάκρυνση της οθωμανικής εξουσίας, την εξέγερση των λαών της Βαλκανικής και της Μικράς Ασίας εναντίον του σουλτάνου και τη δημιουργία ενός κράτους ελευθερίας, κατά τα πρότυπα της Γαλλικής επανάστασης, στο νότο της Βαλκανικής!

Την ίδια εποχή κινήματα παρουσιάζονται σε περιοχές της Βουλγαρίας, στα σύνορα με το Δούναβη. Ο Πασβάνογλου (Osman Pazvantoğlu), φίλος του Ρήγα, διεκδικεί την αυτόνομη πολιτική του δράση στις περιοχές αυτές με έδρα το Βίντιν (Видин). Το ίδιο και άλλα στελέχη της οθωμανικής διοίκησης στις περιφέρειες, Αγιάννηδες (Αyan), Ντερεμπέηδες (Derebey), πασάδες και διοικητικοί υψηλόβαθμοι παράγοντες, που οραματίζονται την απομάκρυνση της οθωμανικής εξουσίας και τη δημιουργία ανεξαρτήτων κρατιδίων...

Ο πιο γνωστός από αυτούς, που έπαιξε και ρόλο, τεράστιας σημασίας για την επανάσταση του 1821, είναι ο πασάς των Ιωαννίνων, ο Αλή πασάς (Tepedelenli Ali Paşa). Αλβανικής καταγωγής, με τεράστιες ικανότητες και πολιτική διορατικότητα, ακόρεστη φιλοδοξία, ισχυρότατη προσωπικότητα και αποφασιστικότητα, που με μεγάλη βία εξόντωσε άλλους εσωτερικούς αντιπάλους, δημιουργώντας μια μεγάλη δική του περιφέρεια, όχι μόνο στην περιοχή της Ηπείρου και της νότιας Αλβανίας, αλλά και στη Θεσσαλία, επηρεάζοντας με την διοίκησή του τμήματα της Στερεάς Ελλάδας και της Μακεδονίας. Η Φιλική Εταιρεία έδωσε εντολή στον Αλέξανδρο Υψηλάντη να διαβεί τον Προύθο, με τα στρατεύματά του, θεωρώντας πρόσφορη τη στιγμή, γιατί από το 1820 ο Αλή πασάς συγκρούστηκε με τις δυνάμεις της αυτοκρατορίας και οι αυτοκρατορικές στρατιές της νότιας Βαλκανικής ήταν απασχολημένες με τον πόλεμο ενάντια στον Αλή πασά!

Άλλωστε, η Βλαχία και η Μολδαβία, ήταν αυτόνομες περιοχές της αυτοκρατορίας, που είχαν δικιά τους εσωτερική διοίκηση, που στηρίζονταν σε μεγάλες οικογένειες Βογιάρων (боярин). Από το 1709 η διοίκηση τους, είναι στα χέρια ελληνόφωνων ή Ελλήνων πολιτικών παραγόντων. Επίσης, μετά τους αλλεπάλληλους ρωσοτουρκικούς πολέμους και κυρίως μετά τον πόλεμο του 1806 - 1812 που έληξε με νίκη των Ρώσων, και η Ρωσία έχει πλέον λόγο στα πράγματα αυτών των δύο περιοχών. Το 1821 δεν έχει μόνο αλλάξει η ισορροπία των πραγμάτων στην περιοχή, λόγω πλέον της καταλυτικής ρωσικής παρουσίας, αλλά έχει ήδη προηγηθεί η μία σπουδαία εξέγερση, που πήρε περίπλοκες διαστάσεις και τελικά εξελίχτηκε σε επανάσταση, η εξέγερση των Σέρβων το 1804... Μέσα από τον ιστορικό λάκκο των λεόντων,

...ο Δανιήλ.