Την περασμένη Τετάρτη 19 Οκτωβρίου στο κτίριο της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας στο Μπίνειο, ο Δημήτρης Μάντζαρης υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή, σε μία -από όσο φάνηκε- μικρότερη του ενδιαφέροντος που προσέλκυσε η θεματολογία, αίθουσα. Και πώς αλλιώς θα γινόταν, εφόσον η μελέτη του Δ. Μάντζαρη στόχευε να φωτίσει ένα κομμάτι της τοπικής ιστορίας, που για δεκαετίες αποτελεί μία «καυτή πατάτα» της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. 

Αξιοποιώντας τα εργαλεία της επιστήμης της Ιστορίας, ξεκινώντας ήδη από την περίοδο της Κατοχής μέχρι και τον Εμφύλιο, η διατριβή επικεντρώνεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Λέσβου, όπου συνέβαλαν στο να γνωρίσει η Λέσβος τη μακροβιότερη (μεταξύ των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου) ΕΑΜική διακυβέρνηση, που κράτησε οχτώ ολόκληρους μήνες. Τι χαρακτηριστικά είχε αυτή για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, στις γιορτές, στα πένθη, στο χωράφι, στο καφενείο, στη φυλακή, στις σχέσεις μεταξύ των κατοίκων, αλλά και στις σχέσεις τους με την Εκκλησία; Ποιοι ήταν οι λόγοι, που όλοι οι Μυτιληνιοί της εποχής γνώριζαν το Ε.Α.Μ. ως την «Οργάνωση»; Για ποιους λόγους, στη Λέσβο οι δυνάμεις του Ε.Α.Μ. έφτασαν τους 30.000, λίγο μετά την απελευθέρωση; Γιατί, σε αναντιστοιχία με την υπόλοιπη Ελλάδα, έζησε πολύ μικρότερης κλίμακας βιαιότητες και εχθροπραξίες, τόσο από του Γερμανούς, όσο και απέναντι στους ηττημένους του Εμφυλίου, και γιατί οι οργανώσεις του Ε.Α.Μ. Λέσβου είχαν περισσότερη επικοινωνία με τις συμμαχικές δυνάμεις των Άγγλων, παρά με την κεντρική διοίκηση του Ε.Α.Μ.; 

Με τη χρήση αταξινόμητου ιστορικού υλικού των Κοινοτήτων του νησιού και της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, τα αρχεία του στρατού, καθώς και τις σημαντικές συλλογές αρχείων και ημερολογίων από ιδιώτες, ο Δημ. Μάντζαρης προσπάθησε να συνθέσει το σύνολο των διαθέσιμων πληροφοριών για να αναδείξει τα γεγονότα της εποχής και τη στάση των ανθρώπων απέναντι σε αυτά. Γι’ αυτόν το λόγο, σημαντικό αν και περιορισμένο κομμάτι της διατριβής, αποτελούν οι προσωπικές μαρτυρίες πρωταγωνιστών της περιόδου, όπως αυτές των εκλιπόντων Φρίξου Πρωτογερέλλη και Απόστολου Γιαγκλή. Με τις γενιές αυτών των ανθρώπων, σιγά σιγά να χάνονται από κοντά μας, η αξιοποίησή τους ως η «ζώσα» ιστορία του τόπου θα πρέπει να αποτελεί μέλημα για τις σύγχρονές γενιές, που μαθαίνοντας από το παρελθόν θα μπορούν να αναλύσουν τις συνθήκες του σήμερα. Ιδιαίτερη ήταν και η μνεία του στον πρόσφατα εκλιπόντα ιερολοχίτη Σπύρο Παυλή, ως μία συνέντευξη που διαρκώς προγραμμάτιζε, αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβε να υλοποιήσει. 

Η εργασία του Δημ. Μάντζαρη ευελπιστεί να επαναφέρει στη δημόσια σφαίρα, τις κουβέντες που δύσκολα έκαναν οι οικογένειες του νησιού μεταξύ τους. Να φύγει το πέπλο της σιωπής που ενίοτε κάλυπτε πολλές από αυτές τις ιστορίες ώστε να αποτελέσουν αυτό που πραγματικά είναι. Την πολιτική και κοινωνική παρακαταθήκη του τόπου.