Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η τυραννία είναι το χειρότερο πολίτευμα που γνώρισε ο άνθρωπος. Ο Σοφοκλής έλεγε στις Ικέτιδές του «ουδέν τυράννου δυσμενέστερον πόλει», δηλαδή «τίποτε δεν υπάρχει πιο εχθρικό για μια πόλη από τον τύραννο» (στ. 29) και ο Πλάτων παρατηρούσε στην Πολιτεία του πως «τυραννουμένης πόλεως ούκ εστι αθλιωτέρα», δηλαδή «δεν υπάρχει πιο άθλια πόλη από αυτή που κυβερνιέται από τύραννο» (576 c). Και ο Πλούταρχος έλεγε πως «η τυραννίς αδικίας μήτηρ εστί», δηλαδή πως «η τυραννίδα είναι μητέρα της αδικίας».

Πράγματι, ενώ η δημοκρατία επιδιώκει να καταστήσει τους πολίτες ευτυχισμένους, η τυραννίδα επιδιώκει να τους κάνει δυστυχισμένους, για να μπορεί να τους κυβερνά πιο εύκολα. Είναι, λοιπόν, απόλυτα δικαιολογημένος ο ενθουσιασμός των κατοίκων της Συρίας για την κατάλυση του τυραννικού καθεστώτος που τους καταδίκασε σε δυστυχία και φτώχια για πολλές δεκαετίες. Είναι δικαιολογημένος ο ενθουσιασμός και η αγάπη με την οποία περιέβαλαν οι πολίτες τους απελευθερωτές τους. Και εδώ αξίζει να θυμηθεί κανείς το περίφημο «Ψήφισμα του Διόφαντου» της αρχαίας Αθήνας που έλεγε πως «αν κάποιος καταλύσει το δημοκρατικό πολίτευμα στην Αθήνα ή καταλάβει κάποια εξουσία, όταν καταλυθεί η δημοκρατία, να θεωρείται εχθρός των Αθηναίων και να πεθαίνει χωρίς να επιβάλλεται ποινή σε αυτόν που προκαλεί τον θάνατό του και να δημεύεται η περιουσία του, και αυτός που σκοτώνει αυτόν που έκανε αυτά και αυτόν που συμμετείχε στη διακυβέρνηση με τον τύραννο να είναι «όσιος και ευαγής».

Βέβαια, εμάς μας ενδιαφέρουν οι περιπτώσεις που ο λαός εξεγείρεται εναντίον του τυράννου και τον ανατρέπει, όπως για παράδειγμα έγινε στη περίπτωση της δικτατορίας των συνταγματαρχών του 1967 ή στη Γαλλική Επανάσταση του 1789. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, πρόκειται για τη δράση μιας ομάδας αμφίβολης ηθικής ποιότητας ισλαμιστών ανταρτών με αρχηγό ένα άτομο με «μαύρο», όπως αναφέρεται παρελθόν, χαρακτηρισμένο ως «τρομοκράτη» και επικηρυγμένο με δέκα εκατομμύρια δολάρια από την Αμερική που έκανε πραγματικά «περίπατο» και απελευθέρωσε τη χώρα από τον τύραννο Άσαντ, χωρίς να συναντήσει καμιά αντίσταση και χωρίς να χυθεί αίμα. Και διερωτάται κανείς αν όλα αυτά δεν ήταν σχεδιασμένα «από καιρό». Δικαιολογημένα, λοιπόν, ο κόσμος διατηρεί αμφιβολίες ως προς τη στάση που θα τηρήσουν αυτοί οι επαναστάτες απέναντι στη Δύση, την Ευρώπη και την Αμερική. Βέβαια, ο αρχηγός τους, ο λεγόμενος Τζολάνι, δείχνει φιλικές διαθέσεις απέναντι στους κηρυγμένους εχθρούς του που, όμως, είναι αρκετά ύποπτες. Η κατάσταση είναι πολύ περίπλοκη και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα που θα καταλήξει. Γιατί κανείς δεν μπορεί να πιστέψει πως ο «λύκος» ξαφνικά έγινε «αρνί» και διαπνέεται από ανθρωπιστικά αισθήματα! Εξάλλου, πολλές δυνάμεις εμπλέκονται στην περιοχή, δυνάμεις που θίγονται τα συμφέροντά τους, όπως η Ρωσία, η Τουρκία, η Αμερική, το Ισραήλ, το Ιράν και ασφαλώς η ίδια η Συρία και προσπαθούν να επωφεληθούν από την πτώση του Άσαντ, γιατί, όπως λέγεται, «δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται».

Η Ιστορία έχει χαρακτηριστεί από τους Λατίνους «δασκάλα της ζωής» (magistra vitae). Ο Ευριπίδης, πάλι, αναγνωρίζοντας τον σημαντικό καθοδηγητικό της ρόλο είπε πως είναι «Όλβιος όστις της Ιστορίης έσχε μάθησιν», πως είναι, δηλαδή, ευτυχής όποιος γνωρίζει Ιστορία. Κάποιος άλλος είπε «εκ των προγεγενημένων μανθάνετε, αύτη γαρ μεγίστη διδασκαλία» και ο Θουκυδίδης χαρακτήρισε την Ιστορία του «Κτήμα ες αεί», δηλαδή παντοτινό απόκτημα του ανθρώπου, κάτι που μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο σε όλα τα στάδια της ζωής του. Και από αυτή την άποψη είναι χρήσιμο να ξέρει κανείς πώς συμπεριφέρονται οι τύραννοι, όταν καταλάβουν την εξουσία.

Ο Ξενοφών περιγράφει στα Ελληνικά του (2.3. 11-16) τη πολιτική που ακολούθησαν οι Τριάκοντα Τύραννοι, όταν πήραν την εξουσία στα χέρια τους μετά τη λήξη του Πελοποννησιακού πολέμου και κυβέρνησαν την Αθήνα για τρεις μήνες, από τον Απρίλιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 404 π.Χ. Ο Ξενοφών αναφέρει πως αυτοί ανέβαλλαν συνέχεια να συντάξουν νόμους με βάση τους οποίους θα κυβερνούσαν και συγκρότησαν τη Βουλή και τις άλλες εξουσίες, όπως φαινόταν συμφέρον στους ίδιους. Προχώρησαν, όμως, και σε κάτι άλλο: όλους όσοι γνώριζαν πως στη διάρκεια της δημοκρατίας ζούσαν από τη συκοφαντία και ήταν πλεγμένοι σε σκάνδαλα και ήταν ενοχλητικοί στους καλούς και ενάρετους πολίτες, αυτούς τους συλλάμβαναν και τους καταδίκαζαν σε θάνατο. Και η Βουλή με ευχαρίστηση καταδίκαζε αυτούς και οι πολλοί πολίτες που είχαν τη συναίσθηση πως δε είναι τέτοιοι δεν αγανακτούσαν καθόλου, αλλά πίστευαν στην ηθική ακεραιότητα των τυράννων.

Ο Ξενοφών συνεχίζοντας την περιγραφή της στάσης που τήρησαν οι Τριάκοντα Τύραννοι λέει πως, όταν αυτοί άρχισαν να σκέφτονται με ποιο τρόπο θα ήταν δυνατό να κυβερνήσουν την πόλη, όπως ήθελαν, προσπάθησαν να εξασφαλίσουν συμμάχους και ζήτησαν μάλιστα φρουρά από τη Σπάρτη με την υπόσχεση ότι θα αναλάβουν οι ίδιοι τη δαπάνη της συντήρησής τους και με το πρόσχημα πως θέλουν να αποκαταστήσουν το πολίτευμα, αφού βγάλουν από τη μέση τους κακούς και άδικους. Και όταν το πέτυχαν αυτό, τότε έδειξαν τον πραγματικό τους εαυτό και άρχισαν να συλλαμβάνουν όχι πια τους κακούς και ασήμαντους, αλλά όποιον ήθελαν ή αυτούς που θεωρούσαν επικίνδυνους και πίστευαν πως δε θα ανέχονταν να παραμερίζονται και θα μπορούσαν να επηρεάσουν και άλλους και να πάρουν με το μέρος τους τους πιο πολλούς που επιθυμούσαν το ίδιο με αυτούς, αν επιχειρούσαν να προβάλουν κάποια αντίσταση, δηλαδή τους δημοκράτες που είχαν κοινό στόχο την ανατροπή της τυραννίας. Ας ληφθεί ακόμη υπόψη πως γρήγορα εκδηλώθηκε κάποια διάσταση στους κόλπους των Τυράννων και ιδιαίτερα ανάμεσα στον φανατικό Κριτία και τον διαλλακτικό Θηραμένη που κατέληξε στην εκτέλεση του δεύτερου από τον πρώτο. Αλήθεια, η σύγκρουση αυτή δε θυμίζει τον αλληλοσπαραγμό ανάμεσα στους τρεις πρωταγωνιστές της Γαλλικής Επανάστασης, τον Δαντών, τον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο και την τρομοκρατία που εξαπέλυσε ο τελευταίος πέφτοντας και ο ίδιος θύμα της;

Τα λέω αυτά, γιατί ο αμφιλεγόμενος αρχηγός της επανάστασης διακηρύσσει πως η επανάσταση έγινε για τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια του λαού της Συρίας, τείνει «χείρα φιλίας» στους μέχρι τώρα εχθρούς του και από την άλλη χτίζει μεθοδικά και αθόρυβα τις φιλίες του. Ο καιρός θα δείξει αν τη μια τυραννία θα διαδεχτεί μια άλλη, ίσως χειρότερη από την πρώτη, προς απογοήτευση του συριακού λαού και της ανθρωπότητας.