Προ δεκαημέρου τέλειωσε στη Ρωσία, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Συμμετείχαν 32 εθνικές ομάδες. Μετά αγώνες που κράτησαν ένα μήνα, πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η εθνική Γαλλίας. Θρίαμβος της πραγματικός. Θρίαμβος παράλληλα του ποδοσφαίρου από κάθε άποψη.

Οι ειδικοί και η FIFA συγχάρηκαν, τους Ρώσους διοργανωτές, (δαπάνησαν περί τα 10 δις Ευρώ στα απαιτούμενα έργα), για την αρτιότητα της οργάνωσης, την ασφάλεια, την πληρότητα των γηπέδων, την κοσμιότητα και fair play στους αγωνιστικούς χώρους, τη μη δημιουργία εκτρόπων μέσα κι έξω απ’ αυτά και γενικά την όλη διοργάνωση.

Σ’ όλη τη διάρκεια των αγώνων, ο Κόσμος άπας ήταν κυριολεκτικά «καρφωμένος» στην οθόνη των τηλεοράσεων. Κατά τα ΜΜΕ, ~3,40 δισεκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν απ’ την τηλεόραση τους αγώνες. Δηλ. περίπου το μισό της ανθρωπότητας! Πράγματι βιώσαμε την παγκόσμια γιορτή του ποδοσφαίρου.

Στην «ηλεκτρονική» εποχή μας και μόνο η προαναφερθείσα μαζική τηλεθέαση, θα δικαιολογούσε τον αποδιδόμενο στο ποδόσφαιρο χαρακτηρισμό: Βασιλιάς των σπορ.

Κάθε εποχή έχει το δικό της αντίστοιχο «βασιλιά». Στην αρχαιότητα, οι προ…προπροπάτορες μας είχαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ολυμπία. Οι Ρωμαίοι, τις θηριομαχίες στο Κολοσσαίο και μονομαχίες στις αρένες. Οι Βυζαντινοί, τις αρματοδρομίες στα ιπποδρόμια. Ο μεσαίωνας, η εποχή της θεοκρατίας και του σκοταδισμού δεν έχει να επιδείξει κάτι σχετικό. Και φθάνουμε στη σύγχρονη εποχή, που πέραν της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων τέλη του 19ου αιώνα, παρουσιάσθηκε στην Αγγλία, το άθλημα ποδόσφαιρο. Έκτοτε, τούτο αναπτύχθηκε αλματωδώς και σήμερα η υφήλιος όλη κυριολεκτικά ηλεκτρίζεται απ’ τη στρογγυλή θεά. Στην πράξη, «προσκυνά» παίκτες ινδάλματα και ποδοσφαιρικές ομάδες. Αν δε τούτες είναι εθνικές, και τύχει να κατακτήσουν ένα τρόπαιο, τότε ο λαός της αντίστοιχης χώρας καταλαμβάνεται από «εθνική υστερία». Ως Ελλάδα, τούτο το βιώσαμε το 2004, όταν η εθνική μας κατέκτησε το πρωτάθλημα Ευρώπης. Αυτές τις μέρες τέτοιες εκδηλώσεις βιώνει η Γαλλία με ατέλειωτες επινίκιες εορτές.

Ανάλυση του φαινομένου «ποδόσφαιρο» κοινωνιολογικά έχει γίνει εκατομμύρια φορές και φυσικά θα εξακολουθεί να γίνεται απ’ τους καθ’ ύλη επιστημονικούς κλάδους, όσο το φαινόμενο θα εξελίσσεται και θα ανθεί.

Για πολλά χρόνια, οι ποδοσφαιριστές ήταν ερασιτέχνες και έπαιζαν για τη δόξα. Για τη «φανέλα», όπως λεγόταν. Κάτι αντίστοιχο που γινόταν στην Αρχαία Ελλάδα, όταν οι ολυμπιονίκες ως βραβείο, ελάμβαναν στέφανο κότινου (αγριελιάς).

Τα χρόνια πέρασαν και όπως όλα τα αθλήματα έγιναν επαγγελματικά, έτσι και το ποδόσφαιρο. Τα χρήματα που «κινούνται» γύρω απ’ αυτό ανά τον κόσμο φθάνουν σε δυσθεώρητα, αστρονομικά ύψη.

Έτσι σήμερα, οι ποδοσφαιριστές είναι επαγγελματίες και ανάλογα με την αξία του ο καθένας, αμείβεται. Αναφέρεται ότι, ο πολύς Μέσι, το 2017 είχε έσοδα που ξεπέρασαν τα 100 εκατομμύρια Ευρώ! Στα πόδια των αστέρων της στρογγυλή θεάς, όταν μεταγράφονται απ’ τη μια ομάδα σε άλλη, «ρίχνονται» πολλών δεκάδων ως και εκατοντάδων εκατομμύρια Ευρώ.

Τέλος, η χρηματιστηριακή αξία ομάδων φθάνει σε ύψη πρωτόγνωρα. Για κάποιες φθάνει, το ένα δις Ευρώ!

Η μαζική αφοσίωση, «λατρεία» ολόκληρων κοινωνιών και λαών της υφηλίου στο ποδόσφαιρο αναμφίβολα είναι πρωτόγνωρο κοινωνικό φαινόμενο, που μαγνητίζει τις μάζες. Κυριολεκτικά τις αφιονίζει και συνήθως οι εξ αυτού αντιδράσεις τους, προσομοιάζουν με εκείνες εθνικών νικών ή συμφορών. Ο Καρλ Μαρξ, περί το 1850, πολύ πριν την εμφάνιση του ποδοσφαίρου, βέβαια με άλλη κοινωνιολογική προσέγγιση είχε πει, το: «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». Αν ζούσε σήμερα και βίωνε τα του ποδοσφαίρου, ίσως επαναδιατύπωνε αυτό, ως: «το ποδόσφαιρο είναι το όπιο του λαού». Τούτο χαρακτηριστικά το βλέπεις πώς το εκμεταλλεύονται απολυταρχικά καθεστώτα, που επιδιώκουν δι’ αυτού να ξεχνούν οι λαοί τους την καταπίεση (παράδειγμα, η δικτατορία Βιντέλα στην Αργεντινή, όταν η εθνική της αναδείχθηκε πρωταθλήτρια, το 1978).

Πάντως μπροστά στις σύγχρονες κοινωνικές μάστιγες (ναρκωτικά, αλκοολισμός, κατάθλιψη, ψυχικές νόσοι, κ.λπ.) η νεολαία προσφεύγοντας στις αλάνες, γήπεδα και στάδια όπου με μία μπάλα στα πόδια παίζει, προπονείται ή αγωνίζεται, έχει διέξοδο σε πολλά αδιέξοδα. Μακάρι να υπήρχαν και άλλα παρόμοια μαζικά «φαινόμενα», ώστε η νεολαία να είχε περισσότερες εναλλακτικές λύσεις. Ίσως έτσι, ο κόσμος μας γινόταν καλύτερος.

*Ο Τάκης Χαραλ. Ιορδάνης ( Ph.D.) είναι Πρόεδρος του Συνδέσμου Προβληματισμού & Παρέμβασης για την Ανάπτυξη της Λέσβου «ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ», τ. Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικής Βιομηχανίας Όπλων, τ. Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλ. Μεταλλειολόγων Μηχανικών.