Το 3% των κορυφαίων επιστημόνων στον κόσμο, είναι Έλληνες. Από αυτούς μόνο το 14% (ένας στους επτά) έζησε και ζει στην Ελλάδα, ενώ το 86% βρίσκεται στο εξωτερικό (γεννήθηκαν εκεί ή πήγαν ως μετανάστες).

Η μετανάστευση των Ελλήνων επιστημόνων και η αναζήτηση καλύτερης τύχης στο εξωτερικό, είναι διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο, όμως, κατά την εξαετία της κρίσης έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις.

Και στο παρελθόν Έλληνες επιστήμονες διέπρεψαν σε μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού και με το έργο τους συνέβαλαν στην προαγωγή της επιστήμης και τίμησαν τη γενέτειρά τους, Ελλάδα.

Αναφέρω ενδεικτικά: Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής (κορυφαίος μαθηματικός), Γεώργιος Παπανικολάου (τεστ Παπ.), Νικόλαος Μητρόπουλος (δημιουργός των πρώτων μεγάλων υπολογιστών), Κορνήλιος Καστοριάδης (πολιτικός φιλόσοφος), Γεώργιος Κοτζιάς (θεραπεία Πάρκινσον).

Σήμερα από τους 672 διάσημους Έλληνες επιστήμονες, βρίσκονται στη ζωή οι 639, οι οποίοι υπηρετούν στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του κόσμου: στις Η.Π.Α το 56% και οι υπόλοιποι στην Αγγλία, Καναδά, Γερμανία, Γαλλία, Ελβετία, Αυστραλία, Κύπρο και ακόμα στη γειτονική μας Τουρκία.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει, είναι γιατί φεύγουν από την Ελλάδα οι Έλληνες επιστήμονες; Γιατί κι αυτοί που πηγαίνουν να σπουδάσουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, δεν θέλουν να ξαναγυρίσουν στην πατρίδα τους και προτιμούν να υπηρετήσουν την επιστήμη τους στην ξένη χώρα;

Μια από τις αιτίες έχει να κάνει με την οικονομική κατάσταση της χώρας και ειδικότερα με τη θέση προτεραιότητας, στην οποία τοποθετείται από τις ελληνικές κυβερνήσεις η προαγωγή της έρευνας και της τεχνολογίας.

Ενδεικτικά: η Ελλάδα δαπανά για την έρευνα και την τεχνολογία μόλις το 0,6% έναντι του 4%, περίπου, που δαπανούν χώρες, όπως το Ισραήλ και η Φινλανδία.

Μια άλλη εξήγηση βρίσκεται σε αυτά που επισημαίνει σε συνέντευξή του ο Σταμάτης Κριμιζής, τ. πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, που λειτούργησε στο Υπουργείο Παιδείας, επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου το 2010: «όταν εισηγηθήκαμε το πρόγραμμα “Αριστεία” ακολούθησε καταιγισμός επιστολών που μας κατηγορούσαν για συνωμοσίες εξόντωσης ερευνητών και τέτοια παρόμοια» [… ] «εδώ το να κάνεις απλά το καθήκον σου θεωρείται ύποπτο» [… ] «τρομάξαμε από τη δύναμη της γραφειοκρατίας του τόπου μας.

Η πολυνομία σε αυτή τη χώρα υποβοηθά όποιον θέλει να κωλυσιεργήσει ή να μπλοκάρει τις αλλαγές».

Και συνεχίζει: «Υπάρχει μια γάγγραινα πολύ πιο βαθειά σ’ αυτή τη χώρα, βαθύτερη και από την έλλειψη αξιοκρατίας. Υπάρχει πλέον μέγα έλλειμμα ήθους»!

Στην Ελλάδα, «η αλαζονεία της εντόπιας μετριοκρατίας διώχνει όσους πιστεύουν στην αριστεία και την ουσιαστική προσφορά».

«Επιστημονική έρευνα χωρίς ήθος και αξιοκρατία δεν νοείται. Αλλά για να φτάσουμε σε αυτά, πρέπει να έχει παγιωθεί η αξιολόγηση. Δεν μπορείς να κάνεις έρευνα με ερευνητές που δεν γνωρίζεις τι αξίζουν».

Και για την αξιολόγηση, στα πανεπιστήμια των Η.ΠΑ. η οποία στην Ελλάδα θεωρείται… «τιμωρία»: «από την πιο χαμηλή υπάλληλο μέχρι το διευθυντή του εργαστηρίου, όλοι αξιολογούνται. Κάθε χρόνο.

Τι έκανες, τι σκόπευες να κάνεις και δεν έκανες. Αξιολόγηση σε όλα τα επίπεδα».

Και η τελική εκτίμηση του Στ. Κριμιζή: «Το κράτος δεν αφήνει τους άριστους να προκόψουν. Δεν μπορεί μια χώρα να μη χρησιμοποιεί τα καλύτερα ταλέντα της και να περιμένει να προοδεύσει. Γι’ αυτό φεύγουν οι νέοι επιστήμονες»!

Ποιος είναι ο Σταμάτης Κριμιζής που… τολμά να θίξει την «εντόπια μετριοκρατία», την αναπηρία της ντόπιας πολιτικής μας ηγεσίας και το αθεράπευτο «πάθος» της για την αναξιοκρατία και την κομματοκρατική λειτουργία της δημόσιας ζωής;

Για όσους δεν γνωρίζουν: ο διάσημος αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής, γεννήθηκε στο Βροντάδο της Χίου το 1938, όπου και τέλειωσε το Γυμνάσιο. Σπούδασε στα πανεπιστήμια της Αμερικής, Μινεσότας και Αιόβας. Συνεργάστηκε με τη ΝΑΣΑ και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος. Υπεύθυνος πολλών διαπλανητικών αποστολών της ΝΑΣΑ.

Καθηγητής στο φημισμένο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς στις ΗΠΑ και επίτιμος, σήμερα, διευθυντής του διαστημικού προγράμματος του ανωτέρω πανεπιστημίου.

Έχει τιμηθεί με περισσότερα από 30 βραβεία. Πριν από λίγες εβδομάδες τιμήθηκε με μια ακόμη σημαντική διάκριση από τη ΝΑΣΑ, το Space flight Award, που αποτελεί τη μεγαλύτερη τιμή για προσωπικότητες που συνέβαλαν στην εξερεύνηση του Διαστήματος.

Μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Αθηνών και τέως πρόεδρος του ΕΣΕΤ (Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας) από το 2010 μέχρι το Φεβρουάριο του 2014.

Τι απέγινε το σπουδαίο έργο (Στρατηγικό Σχέδιο) που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του στο ΕΣΕΤ;

«Το στρατηγικό αυτό σχέδιο βρίσκεται τώρα στο ράφι της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας», απαντά ο τ. πρόεδρός του, Σταμάτης Κριμιζής.

Ακόμα, λοιπόν, μια επιβεβαίωση ότι αυτοί που μας κυβερνούν, δεν έχουν ανάγκη από τους κορυφαίους επιστήμονες που μεγαλούργησαν και συνεχίζουν να μεγαλουργούν στο εξωτερικό!

«Εδώ είναι Βαλκάνια». Εδώ είναι… «παίξε, γέλασε». Για πρόοδο θα μιλάμε τώρα;