Τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής και των επιδράσεων της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον άρχισαν να γίνονται πρόδηλα στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Τότε που αποτελέσματα αναντίστρεπτων καταστάσεων πρόβαλλαν πια έντονα και που φαινόταν ότι οδηγούσαν την ανθρωπότητα στο χείλος της αβύσσου. Τέτοιες αναντίστρεπτες καταστάσεις ήταν πλέον εμφανέστατες, με φαινόμενα τρομερών και τραγικών αποτελεσμάτων στον πλανήτη μας, όπως η Τρύπα του Όζοντος, η Πυρηνική Ενέργεια (με καταστροφές τύπου Τσερνόμπιλ, πρόσφατα Φουκουγιάμα), το φαινόμενο του Θερμοκηπίου και η Όξινη Βροχή. Οι για το Περιβάλλον τέσσερις πληγές του Φαραώ όπως κωδικοποιήθηκαν το 1989. Περαιτέρω ανάλυση των αιτίων της δημιουργίας των καταστρεπτικών αυτών φαινομένων εκφεύγει του παρόντος.

Στο Ενεργειακό Συνέδριο του διεθνούς φορέα WEC στο Μόντρεαλ του Καναδά το 1989, μαζί με τους ~5.000 συνέδρους απ’ όλο τον Κόσμο, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας ήταν και ο γράφων το παρόν. Στην πλειάδα των θεματικών ενοτήτων στο μιας ολόκληρης εβδομάδας αυτό Συνέδριο, εκείνο που επέλεξα για λόγους επιστημονικής συνάφειας γνώσεων, κλαδικοεπαγγελματικού ενδιαφέροντος και ασφαλώς προσωπικής ευαισθησίας, ήταν το «Ενέργεια και Περιβάλλον». Τα των εισηγήσεων θέματα, ποικίλα, ιδιαίτερης σημασίας και βαρύτητας, κάλυπταν όλη την γκάμα του σχετικού φάσματος, αλλά είχαν άξονες τις τέσσερις προαναφερθείσες «πληγές του Φαραώ».

Στην τεράστια αίθουσα που οι σύνεδροι ήταν οι πολυαριθμότεροι όλων των άλλων ενοτήτων (ως λ.χ. Ενέργεια - Βιομηχανία, Ανάπτυξη κ.ά.), είχαν προκύψει ατύπως δύο «στρατόπεδα». Χονδρικά το «της αναγκαιότητας της προστασίας του περιβάλλοντος» και εκείνο του «καλώς έχειν» ως προς αυτό. Στο πρώτο στρατόπεδο συμμετείχαν εκπρόσωποι από Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική και στο δεύτερο κυρίως Λευκοί, οι από Ευρώπη και Β. Αμερική, δηλαδή τα «στρατόπεδα» που έχουν πια παγιωθεί μετά το Συνέδριο του Kyoto τη δεκαετία τού ‘90. Ήτοι, αυτών που πιέζουν απαιτώντας να ληφθούν μέτρα εδώ και τώρα και αυτών που «σφυρίζουν» αδιάφορα και που ακόμη μετά από 25 ολόκληρα χρόνια αρνιούνται να υπογράψουν τη Συνθήκη τού Kyoto, με επικεφαλής τις ΗΠΑ.

Στο τέλος του Συνεδρίου, όπως πάντα γίνεται, έγιναν ομιλίες και τοποθετήσεις συνέδρων, ολικά και κατά σειρά στις διάφορες ενότητες. Ζήτησα λοιπόν, να τοποθετηθώ στην ενότητα τη για το Περιβάλλον. Ο πρόεδρος, μεταξύ των πολλών που είχαν ζητήσει να τοποθετηθούν, βλέποντάς με λευκό, μου έδωσε το λόγο. Και τοποθετήθηκα ενώπιον ακροατηρίου ~5.000 συνέδρων. Ως μηχανικός διεργασιών (μεταλλουργία, χημεία) μίλησα για τα φαινόμενα κορεσμού. Τούτα ως αποτέλεσμα της δράσεως του ανθρώπου από τη βιομηχανική επανάσταση (18ος αιώνας) ως τώρα και της αλόγιστης απόρριψης στο Περιβάλλον οτιδήποτε άχρηστου.

Οι περιβαλλοντικές λοιπόν ευαισθησίες μου ως και «πιστεύω» μου, με έκαναν τοποθετούμενο να ομιλήσω περί των φαινομένων κορεσμού και των εξ αυτών συνεπειών που ως δεινά βιώνει ήδη η ανθρωπότητα, εκ της αλόγιστης χρήσης-εκμετάλλευσης του Περιβάλλοντος από τη Βιομηχανική Επανάσταση ως σήμερα, καταγγέλλοντας εμμέσως αλλά σαφώς όλους αυτούς που κατέστρεψαν το Περιβάλλον, τα 200 - 250 τελευταία χρόνια. Και βεβαίως αυτοί δεν είναι άλλοι από τους Ευρωπαίους και τους Βορειοαμερικανούς. Στο τέλος της τοποθέτησής μου το lobby των «της αναγκαιότητας της προστασίας του περιβάλλοντος» κατά βάση έγχρωμοι (Αφρικανοί, Κίτρινοι, Ινδοί κ.λπ.) όρθιοι ξέσπασαν σε χειροκροτήματα, προς μεγάλη απογοήτευση του προέδρου για την επιλογή μου ως ομιλητή.

Στην Ελλάδα μας, που «ανθεί η φαιδρά πορτοκαλέα» και που ισχύει το: «είσαι ό,τι δηλώσεις» στο αναδυθέν πρόβλημα Περιβάλλοντος, πολλοί δήλωσαν: «είμαι περιβαλλοντολόγος». Οι πλέον ετερόκλητοι, θεράποντες των επιστημών παντός του επιστητού, αυτοαναγορεύτηκαν περιβαλλοντολόγοι. Οι μεν δάσκαλοι όλων των βαθμίδων ως κατέχοντες τα της σοφίας σχετικά νάματα, οι δικηγόροι ως οι κρατούντες τις βέδες των σχετικών νόμων, οι γιατροί έχοντες τις Ιπποκράτειες δέλτους, αφού φευ! έρχονται να θεραπεύσουν τους εκ περιβαλλοντικών εγκλημάτων ασθενείς τους, οι δε των κοινωνικοοικονομικών επιστημών ως οικονομολόγοι, γνωρίζοντες τα του Περιβάλλοντος οικονομικά. Όλοι αυτοί έχουν Περιβαλλοντική Συνείδηση. Όλοι αυτοί έχουν λόγο.

Εκείνοι που δεν πρέπει να έχουν λόγο κατ’ αυτούς, είναι οι μηχανικοί, οι πιο πρόσφατοι των επιστημόνων που τους δυο - τρεις αιώνες που ανεδείχθη ο κλάδος τους, κατάφεραν με το έργο τους να φέρουν στην ανθρωπότητα καλυτέρευση ζωής, πρόοδο και ευημερία Οι μηχανικοί κατά τους πρώτους έχουν Περιβαλλοντική Ασυνειδησία. Οι επιστήμονες που έχουν τη γνώση να ισοσταθμίσουν τις έννοιες Περιβάλλον και Ανάπτυξη, κατά τους πρώτους δε δικαιούνται «διά να ομιλούν» αφού a priori είναι καταστροφείς του Περιβάλλοντος. Βεβαίως εδώ αναφέρεται ότι η Πολιτεία, αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα της Ισόρροπης Περιφερειακής Ανάπτυξης με την παράλληλη αναγκαιότητα της Προστασίας του Περιβάλλοντος, θέσπισε το Πτυχίο Μελετητή Περιβάλλοντος.

Οι κατέχοντες το Πτυχίο αυτό (χορηγούμενο ασφαλώς βάσει απαραιτήτων σχετικών προσόντων), με τις περιβαλλοντικές μελέτες που με συγκεκριμένες προδιαγραφές συντάσσουν, πέραν της όποιας θεωρητικολογικής προσεγγίσεως ενός έργου κατά πώς συνηθίζεται από τους με έπαρση δηλώνοντες περιβαλλοντολόγους, έχουν τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες εκ μιάς δραστηριότητας στο περιβάλλον. Τουλάχιστο πολύ περισσότερο και πολύ καλύτερα από αυτούς που δεν το διαθέτουν. Τους επιστήμονες που με τις μελέτες τους, ισορροπώντας στην κυριολεξία επί «ξυρού ακμής», τις επί μέρους υπεισερχόμενες παραμέτρους καταφέρνουν να ελαχιστοποιούν την περιβαλλοντική επιβάρυνση μεγιστοποιώντας παράλληλα το κοινωνικό όφελος ενός συγκεκριμένου έργου (και όχι το οικονομικό μόνο του επενδυτή).

Κατά τους πρώτους μάλιστα ισχύει, εκ ταυτότητος ίσον: Μηχανικός = Καταστροφέας του Περιβάλλοντος. Αποδίδουν δε στους Μηχανικούς, διάφορα προσηγορικά έντονης αρνητικής προσεγγίσεως και περιεχομένου. Προσωπικά έχω «εισπράξει» πλείστα όσα. Προ εβδομάδων δε, μέγας ιεροφάντης της Περιβαλλοντικής σοφίας, διά ηλεκτρονικού μέσου κοινωνικής δικτύωσης μου έδωσε τον τίτλο του «δολοφόνου του … (όνομα τοποθεσίας όπου θα γίνει ένα έργο)» για τη σχετική μελέτη μου του έργου αυτού.

Πάντως όσο πιο γρήγορα γίνει συνειδητό ότι και το Περιβάλλον πρέπει να προστατευθεί αλλά και Ανάπτυξη να υπάρξει, δηλαδή να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, τώρα μάλιστα που η ανεργία στη χώρα, την υπό σύγχρονη Κατοχή (οικονομική) ευρισκόμενη, δυστυχώς καλπάζει προς το 25% (!), τόσο πιο ευεργετικό θα είναι. Και τούτο άμεσα. Αν δε γίνει αυτό, πολύ φοβούμαι ότι μοιραία θα οδηγηθούμε σε φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού και από εκεί και πέρα, Θεός να βάλει το χέρι του.