Βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα και είναι σίγουρο πως κάποιοι από εμάς ή από το οικογενειακό μας περιβάλλον (συνήθως μικρά παιδιά η άνθρωποι μεγάλης ηλικίας) παρουσιάζουν συμπτώματα από το αναπνευστικό. Συνήθως πρόκειται για κάποια από τις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού που εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα από το τέλος του φθινοπώρου έως την αρχή της άνοιξης.
Την εποχή αυτή, το κοινό κρυολόγημα είναι η πιο συχνή ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού και εκδηλώνεται συνήθως με ήπια συμπτώματα. Αντίθετα η γρίπη είναι ίωση λιγότερο συχνή, που εκδηλώνεται με εντονότερα συμπτώματα.
Πολλές φορές, βέβαια, ο κόσμος ονομάζει «γρίπη» όλα τα κρυολογήματα, αφού η συμπτωματολογία, ο τρόπος μετάδοσης και η αντιμετώπιση είναι περίπου η ίδια.
Το κοινό κρυολόγημα οφείλεται σε περισσότερους από 200 ιούς, ενώ η γρίπη οφείλεται στον ιό της γρίπης και τις υποομάδες του. Το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη μεταδίδονται με τα σταγονίδια των εκκριμάτων του αναπνευστικού που εκπέμπει ο άρρωστος όταν μιλάει, βήχει ή φτερνίζεται και εισπνέονται από εκείνους που βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Η μετάδοση μπορεί να γίνει ακόμα με τη μεταφορά μολυσμένων σταγονιδίων μέσω των χεριών μας.
Τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος αλλά και της γρίπης αρχίζουν μια έως πέντε ημέρες μετά την επαφή με τον ιό και διαρκούν περίπου μια εβδομάδα. Το κοινό κρυολόγημα εκδηλώνεται σταδιακά με βήχα, φτέρνισμα, ρινική καταρροή, πονόλαιμο και αίσθημα κακουχίας, ενώ ο πυρετός συνήθως απουσιάζει ή είναι χαμηλός.
Στη γρίπη τα συμπτώματα είναι πιο έντονα, ο πυρετός είναι υψηλός, οι μυαλγίες και η μεγάλη καταβολή του αρρώστου είναι πιο συχνή.
Μετά από τρεις - επτά ημέρες, στους περισσότερους αρρώστους τα συμπτώματα τόσο του κοινού κρυολογήματος όσο και της γρίπης περνούν, εκτός από το βήχα που μπορεί να επιμένει για αρκετές μέρες.
Υπάρχουν, όμως, κάποιοι ασθενείς με ιογενή λοίμωξη του αναπνευστικού που ενδέχεται να αρρωστήσουν βαριά και να παρουσιάσουν επιπλοκές. Αυτό συχνότερα συμβαίνει στη γρίπη και πολύ πιο σπάνια στο κοινό κρυολόγημα.
Στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού που αναμένεται να παρουσιάσουν σοβαρή αρρώστια με επιπλοκές (αυτό που ονομάζουμε ομάδα υψηλού κινδύνου), περιλαμβάνονται βρέφη και μικρά παιδιά, ενήλικες άνω 60 ετών και άτομα όλων των ηλικιών που πάσχουν από χρόνια νοσήματα όπως καρδιοπάθειες, πνευμονοπάθειες, διαβήτη, ανοσοκαταστολή κ.λπ.. Για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος και της γρίπης δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία.
Μόνο η φυσική άμυνα του οργανισμού καταπολεμά και καταστρέφει τους ιούς.
Η συμπτωματική θεραπεία με τη χορήγηση αντιπυρετικών, αναλγητικών και άλλων φαρμάκων σκοπό έχει την ανακούφιση των αρρώστων από τα συμπτώματά τους μόνο.
Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμμία δράση στους ιούς και όταν τα παίρνουμε χωρίς λόγο, αυξάνουμε την αντοχή των μικροβίων σε αυτά, με αποτέλεσμα όταν πραγματικά τα χρειαστούμε να είναι αναποτελεσματικά. Αντιβιοτικά χορηγούνται από το γιατρό μόνο αν υπάρξει κίνδυνος επιπλοκών.
Στις εποχικές ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, επομένως, όπως και σε όλες τις ιώσεις, είναι σημαντική η ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού και η λήψη προληπτικών μέτρων.
Η φυσική άμυνα του οργανισμού ενισχύεται με τη σωστή διατροφή (πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, σούπες, πολλά φρούτα και λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη C, μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών), την τακτική σωματική άσκηση, την ξεκούραση και τον επαρκή ύπνο.
Στα προληπτικά μέτρα πρέπει να αναφέρω το συχνό αερισμό του σπιτιού, την αποφυγή πολυσύχναστων χώρων και κλειστών αιθουσών με καπνούς η υγρασία.
Το συχνό πλύσιμο των χεριών πρέπει να γίνει από όλους μόνιμη συνήθεια, αφού προστατεύει και προλαμβάνει την επαφή με πολλούς λοιμογόνους παράγοντες.
Για τη γρίπη, εκτός από την ενίσχυση της φυσικής άμυνας και τη λήψη προληπτικών μέτρων, τα άτομα που ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου πρέπει να εμβολιαστούν με το εμβόλιο της γρίπης.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, τα περισσότερα κρούσματα γρίπης του χειμώνα που διανύουμε οφείλονται στον υποτύπο της γρίπης Α (Η1Ν1), δηλαδή στο ίδιο στέλεχος που είχαμε πέρυσι. Το φετινό τριπλό εμβόλιο γρίπης παρέχει προστασία στους εμβολιασμένους και για το στέλεχος αυτό.
Σαν συμπέρασμα: Χειμώνας και κρυολόγημα πάνε μαζί. Θα πάνε όλα καλά όταν έχουμε καλή φυσική κατάσταση, σωστή διατροφή και παίρνουμε τα αναγκαία προληπτικά μέτρα.

* Η Μαρία Λόζου - Βερβέρη είναι παιδίατρος, πρώην διευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μυτιλήνης.