Η μοριακή βιολογία, η γενετική, η νανοτεχνολογία, η προτεομική έχουν δώσει νέες διαστάσεις στη μελέτη, την έρευνα, τη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του μαστού (ΚΜ).

Διάφορες παράμετροι που είναι σήμερα στο στάδιο της έρευνας, θα μπορούν στο άμεσο μέλλον να χρησιμοποιηθούν στην κλινική πράξη για να εξασφαλίσουμε αποτελεσματικότερη πρόληψη, πρωιμότερη διάγνωση, καθορισμό των υποομάδων τού ΚΜ, ταυτοποίηση των αρρώστων υψηλού κινδύνου για υποτροπή και μεταστάσεις, καθώς και αυτών που χρειάζονται συμπληρωματική θεραπεία, και να καθορίσουμε την πρόγνωση.

Τέλος, γνωρίζοντας το γενετικό προφίλ μπορούμε να προχωρήσουμε στην «εξατομικευμένη θεραπεία».

Σήμερα γνωρίζουμε μια σειρά από παραμέτρους και βιολογικούς δείκτες που σχετίζονται με την πρόγνωση και την θεραπεία τού ΚΜ. Αυτές οι παράμετροι και δείκτες που δίνουν πληροφορίες για την πιθανή πορεία της νόσου, ονομάζονται προγνωστικοί παράγοντες, ενώ αυτοί που μας επιτρέπουν να προβούμε σε ειδικούς θεραπευτικούς χειρισμούς ονομάζονται προβλεπτικοί παράγοντες. Κάποιοι παράγοντες είναι τόσο προγνωστικοί, όσο και προβλεπτικοί.

Οι περισσότερες πληροφορίες για τους προγνωστικούς και προβλεπτικούς δείκτες αντλούνται από το χειρουργικό παρασκεύασμα. Στη συνέχεια την ευθύνη για τη διάγνωση έχει ο παθολογοανατόμος.

Η βιολογική συμπεριφορά του νεοπλάσματος που αφαιρείται με τους κανόνες της χειρουργικής ογκολογίας, χαρακτηρίζεται από μία σειρά παραμέτρων και βιολογικών δεικτών, που άλλες εφαρμόζονται σήμερα στην κλινική πράξη, ενώ άλλες βρίσκονται στο στάδιο της έρευνας και της μελέτης.

Σήμερα στην κλινική πράξη οι προβλεπτικοί παράγοντες που προδιαγράφουν τους θεραπευτικούς χειρισμούς είναι: η ηλικία της ασθενούς, η εμμηνορρυσιακή κατάσταση (προ-/μεταεμμηνοπαυσιακή), η διάμετρος του όγκου, ο αριθμός διηθημένων λεμφαδένων, η έκφραση των υποδοχέων οιστρογόνων (ΕR) και προγεστερόνης (PR), ο ιστολογικός τύπος και ο βαθμός διαφοροποίησης, η διήθηση αγγείων και νεύρων, οι νεκρώσεις και η έκφραση του ογκογονιδίου Her2/neu (ογκοπρωτεϊνη c-erbB2).

Επιπλέον υπάρχουν μία σειρά από βιολογικούς δείκτες που βρίσκονται στο στάδιο της έρευνας στην προσπάθεια να βρεθούν νέα φάρμακα στοχεύουσας θεραπείας (p 53, ki67, bcl-2, cathepsin-D, γονίδιο Rb κ.ά.).

Πολλοί από τους παραπάνω παράγοντες επηρεάζουν την πορεία της νόσου (προγνωστικοί παράγοντες). Κατά πολλούς οι προγνωστικοί παράγοντες διακρίνονται στους βιολογικούς και τους χρονοεξαρτώμενους. Οι βιολογικοί παράγοντες δεν επηρεάζονται από δική μας παρέμβαση, ενώ οι χρονοεξαρτώμενοι σχετίζονται με το χρόνο διάγνωσης του ΚΜ. Χρονοεξαρτώμενοι παράγοντες είναι το μέγεθος του όγκου, ο αριθμός των διηθημένων λεμφαδένων, η διήθηση αγγείων και μυελού των οστών και οι απομακρυσμένες μεταστάσεις.

Το άρθρο αυτό γράφτηκε, όχι για να έχει η/ο αναγνώστρια/-της τις εξειδικευμένες γνώσεις, που είναι άχρηστες στην καθημερινή ζωή, αλλά για να τονιστεί, για άλλη μια φορά, η σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης του ΚΜ.

Όσο μικρότερος είναι ο όγκος, όταν δεν έχει γίνει διήθηση των λεμφαδένων, των αγγείων, του μυελού των οστών και φυσικά όταν δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση της νόσου, ενώ σε πολύ πρώιμα στάδια η χειρουργική αφαίρεση του νεοπλάσματος μπορεί να ισοδυναμεί με ΙΑΣΗ.