Τις τελευταίες δεκαετίες, η επιμήκυνση του ορίου ηλικίας έχει δημιουργήσει την ανάγκη της διατήρησης της ποιότητας ζωής, αλλά και την παράταση της νεανικής εμφάνισης, για όσο το δυνατόν περισσότερα χρόνια.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι ερευνητές προσπαθώντας να εξηγήσουν τη γήρανση, συμπεραίνουν ότι είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης βλαβών σε βασικά βιομόρια, λόγω της μείωσης των αμυντικών, αντιοξειδωτικών και επιδιορθοτικών μηχανισμών, οφειλόμενων πιθανότατα στην επίδραση των ελεύθερων ριζών οξυγόνου (ROS), σε συνδυασμό με την επίδραση της κληρονομικότητας, του περιβάλλοντος και του τρόπου ζωής.

Με τον όρο «νεότητα» εννοούμε αφενός τη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης του δέρματος και του οργανισμού και αφετέρου τις μειωμένες εκφυλιστικές διαταραχές διαφόρων συστημάτων που προέρχονται από τη γήρανση, όπως τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, η νόσος Alzheimer κ.ά.. Η διατροφή αποτελεί ίσως το σημαντικότερο παράγοντα του τρόπου ζωής, που οι περισσότεροι χρειάζεται να βελτιώσουν για να διατηρηθούν νέοι.

Ένα σημαντικό βήμα για να επιτευχθεί και να διατηρηθεί η μακροβιότητα φαίνεται να είναι ο θερμιδικός περιορισμός. Αν και οι μηχανισμοί με τους οποίους ο θερμιδικός περιορισμός επιδρά στη μακροβιότητα, δεν είναι πλήρως κατανοητοί, οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι με τη μείωση του θερμιδικού και όχι θρεπτικού περιεχομένου περιορίζεται η παραγωγή των ROS, το οξειδωτικό stress και η κατανάλωση οξυγόνου στα μιτοχόνδρια για παραγωγή ενέργειας στους αερόβιους οργανισμούς, με αποτέλεσμα τη μειωμένη καταπόνηση του οργανισμού.

Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι θα πρέπει η θερμιδική πρόσληψη να μειωθεί κάτω από τις ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες του κάθε ατόμου και σε καμμία περίπτωση να οδηγήσει κάποιον σε διατροφικό περιορισμό τύπου ανορεξίας.

Τα τρόφιμα που καθυστερούν τη γήρανση, είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, που είναι εκείνες οι διαιτητικές ουσίες οι οποίες προλαμβάνουν ή επιδιορθώνουν την καταστροφή των κυττάρων του σώματος. Τα αντιοξειδωτικά λειτουργούν μειώνοντας ή προλαμβάνοντας την οξειδωτική «ζημιά», που προκαλείται από τις ROS και που μπορεί να οδηγήσει σε κυτταρική δυσλειτουργία. Επιπλέον τα αντιοξειδωτικά μπορεί να βελτιώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να μειώσουν τον κίνδυνο φλεγμονών και καρκίνου.

Τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στα τρόφιμα, είναι πολυάριθμα. Πολλά κοινά τρόφιμα είναι καλές πηγές αντιοξειδωτικών. Γι’ αυτό και προτείνεται η κατανάλωση μιας μεγάλης ποικιλίας τροφίμων, κυρίως φυτικής προέλευσης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πρόσληψη αντιοξειδωτικών.

Ποιες είναι κάποιες πρακτικές συμβουλές για όσους θέλουν να αυξήσουν την πρόσληψη των αντιοξειδωτικών στη διατροφή τους και να αναστείλουν τη γήρανση:
- Καταναλώστε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποικιλία, σε είδος και σε χρώμα, φρούτων και λαχανικών. Τα χρώματα των φρούτων και των λαχανικών υποδηλώνουν και τον τύπο του αντιοξειδωτικού που παρέχουν. Για να πάρετε ποικιλία θρεπτικών συστατικών, καταναλώστε απ’ όλα τα χρώματα («ουράνιο τόξο» στη διατροφή).
- Δοκιμάστε φρέσκα βότανα, καρυκεύματα και μπαχαρικά. Χρησιμοποιείστε σε αφθονία το σκόρδο και το κρεμμύδι, στις σαλάτες, στις σούπες και τις διάφορες σάλτσες. Προτιμήστε το λεμόνι και το λάιμ στα τρόφιμά σας, ενώ μην αποφεύγετε το ελαιόλαδο, που αποτελεί το «χρυσό» της διατροφής.
- Επιλέξτε προϊόντα ανεπεξέργαστα και ολικής αλέσεως, όπως ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως και αναποφλοίωτο ρύζι.
- Προσθέστε ξηρούς καρπούς και superfoods στις σαλάτες, στις σούπες, στα δημητριακά και στις σάλτσες σας.
- Φτιάξτε ντιπ από ξηρούς καρπούς, όσπρια και λαχανικά και συνδυάστε τα με σνακ από φρέσκα λαχανικά (καρότο, αγγούρι).
- Επιλέξτε βιολογικά, εποχικά και ανεπεξέργαστα τρόφιμα, που εξασφαλίζουν καλύτερες συνθήκες παραγωγής, συντήρησης και διάθεσης.
- Μαγειρέψτε ελαφρά τα γεύματά σας, ώστε να εξασφαλιστεί η διατήρηση των θρεπτικών συστατικών των τροφίμων, π.χ. ατμομάγειρας.
- Πειραματιστείτε γευστικά με το κινόα, το κεχρί, το φαγόπυρο, το λιναρόσπορο, τη σόγια, το cranberry, το αβοκάντο, το τζίντζερ, το μπρόκολο, το ιπποφαές, τα goji berries, που ανήκουν στις αντιγηραντικές υπερτροφές (superfoods).

- Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση καφέ (πάνω από δύο δόσεις/ημέρα), τη ζάχαρη και τους απλούς υδατάνθρακες, το αλκοόλ (προτιμήστε το κρασί) και τα ανθρακούχα ποτά.

- Εξασφαλίστε την επαρκή ενυδάτωση του οργανισμού.
- Αυξήστε την ήπια αερόβια φυσικά σας δραστηριότητα.