Η προοπτική να αναδείξουμε ακόμη περισσότερο το «μεσογειακό μας χρώμα» φαντάζει δελεαστική τώρα το καλοκαίρι, αλλά, όπως όλοι γνωρίζουμε, αφενός ο ήλιος ευθύνεται για την πρόωρη γήρανση που ταλανίζει τους περισσότερους Έλληνες και αφετέρου το ολοένα αυξανόμενο πρόβλημα που αφορά στην τρύπα του όζοντος καθιστά την έκθεσή μας στον ήλιο επίφοβη για την ανάπτυξη δερματολογικών νοσημάτων, με πιο επικίνδυνο βέβαια τον καρκίνο του δέρματος και ιδιαίτερα το μελάνωμα. Ερευνητικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα κάνουν λόγο για ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων μελανώματος την τελευταία δεκαετία.
Το μελάνωμα είναι μια πολύ σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος. Αποτελεί μάλιστα έναν από τους πιο συχνούς καρκίνους που προσβάλλουν νεαρά άτομα.

Είναι ενδεικτικό ότι το μελάνωμα σε παγκόσμιο επίπεδο αφορά 70.000 νέα περιστατικά ετησίως. Κάθε χρόνο στη χώρα μας, πέντε άτομα ανά 100.000 εμφανίζουν μελάνωμα.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου του μελανώματος;
Οι ελιές: ένας σπίλος, όπως ονομάζεται επιστημονικά η ελιά, μπορεί ν’ αποτελέσει την αρχή ενός μελανοκυτταρικού (μη καρκινικού) όγκου. Οι ελιές αναπτύσσονται σταδιακά κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας. Έτσι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τις ίδιες ελιές καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου τους. Οι ελιές αυτές έχουν πάντα το ίδιο σχήμα, χρώμα και μέγεθος.
Ο τύπος του δέρματος, το χρώμα των οφθαλμών και των μαλλιών: Ο κίνδυνος μελανώματος για τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, που κοκκινίζει εύκολα, φακίδες στο πρόσωπο, ξανθά ή κόκκινά μαλλιά και γαλανά μάτια είναι 20 φορές μεγαλύτερος, συγκριτικά με εκείνους που ανήκουν στην αφρικανική φυλή ή έχουν απλώς σκούρα επιδερμίδα.
Η κληρονομικότητα: Τα άτομα των οποίων συγγενείς πρώτου βαθμού είχαν εκδηλώσει μελάνωμα έχουν αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν επίσης.
Η ανοσοκαταστολή: Τα άτομα που λαμβάνουν σκευάσματα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως για παράδειγμα όσοι έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνων, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο.
Το φύλο: Οι άνδρες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο συγκριτικά με τις γυναίκες. Η πιθανότητα ενός άνδρα να εκδηλώσει μελάνωμα είναι μια στις 57, ενώ για την γυναίκα είναι μία στις 81.

Πώς προλαμβάνεται το μελάνωμα;
Αναζητήστε σκιά: Το πιο απλό πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να μειώσετε την έκθεσή σας στην υπεριώδη ακτινοβολία για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ιδιαίτερα μεταξύ 10 το πρωί και 4 το απόγευμα, οπότε η ακτινοβολία είναι εντονότερη.
Αντιηλιακό: Χρησιμοποιείστε αντιηλιακή κρέμα με δείκτη 15 ή μεγαλύτερο, κυρίως για σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο. Αναζητήστε προϊόντα που αναγράφουν ότι παρέχουν προστασία κατά των ακτινών UVA και UVB και χρησιμοποιείστε τα ακόμα και σε ημέρες που έχει συννεφιά. Για καλύτερα αποτελέσματα απλώστε την αντιηλιακή κρέμα στο σώμα σας τουλάχιστον 30 λεπτά πριν εκτεθείτε στον ήλιο, ώστε να απορροφηθεί έγκαιρα. Ιδιαίτερη βαρύτητα δώστε στο πρόσωπο, τα χέρια, τα πόδια και το λαιμό. Επαναλάβετε ανά δύο ώρες την επάλειψη ή αμέσως μόλις βγείτε από τη θάλασσα.
Γυαλιά ηλίου: Φοράτε πάντα γυαλιά ηλίου με ειδικούς φακούς που μπορούν να απορροφήσουν ακόμα και το 99% της υπεριώδους ακτινοβολίας, προστατεύοντας ταυτόχρονα τους οφθαλμούς αλλά και την περιοχή γύρω από αυτούς.
Όχι solarium: Αποφύγετε με κάθε τρόπο την έκθεσή σας σε λάμπες τεχνητού μαυρίσματος, καθώς μπορούν να επιφέρουν σοβαρές βλάβες στο δέρμα, ενώ υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης μελανώματος.

Άποψη γιατρού
Ο δερματολόγος κ. Γιώργος Παλαιολόγος, μιλώντας για το μελάνωμα, έδωσε μεγάλη έμφαση στο θέμα χρήσης του αντιηλιακού. «Οι περισσότεροι έχουν την εντύπωση ότι επειδή χρησιμοποιούν αντιηλιακό μπορούν να μένουν στον ήλιο για ώρες. Πρόσφατες έρευνες που έγιναν στην Αυστραλία, μια χώρα με έντονη ηλιοφάνεια, έδειξαν ότι από τότε που έγιναν διαφημιστικές καμπάνιες για τα αντιηλιακά αυξήθηκαν αντί να μειωθούν τα κρούσματα μελανώματος. Το αντιηλιακό δε μας προστατεύει για απεριόριστες ώρες. Πρέπει ν’ ανανεώνεται συχνά και να έχει υψηλό βαθμό προστασίας. Έχει σημασία λοιπόν η σωστή χρήση του αντιηλιακού.»
Ο κ. Παλαιολόγος τόνισε ακόμη ότι τα τελευταία χρόνια μπορεί ο κόσμος να ενημερώνεται περισσότερο και ν’ ανησυχεί για το μελάνωμα, όμως η νεολαία μένει για πολλές ώρες στον ήλιο, φροντίζοντας όμως να φορούν αντιηλιακό στη μεγάλη πλειοψηφία τους, ενώ οι μεγαλύτεροι αποφεύγουν τον ήλιο. Πολλοί επίσης είναι οι νέοι γονείς που ενημερώνονται και ζητούν συμβουλές από τους γιατρούς για την προστασία των παιδιών τους από τον ήλιο.