Στροφή, με κίνητρα από πλευράς της Πολιτείας, στους πολλά υποσχόμενους τομείς των επισκευών, ανακαινίσεων και της πράσινης ανάπτυξης, πιέσεις επίσης από πλευράς του Δημοσίου να ανοίξουν οι στρόφιγγες των τραπεζών, επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης μεγάλων επενδύσεων, ανάπτυξη περιοχών ειδικότερου τουριστικού ενδιαφέροντος και επίσπευση των πληρωμών στις εταιρείες από πλευράς του Δημοσίου.

Αυτές είναι ελάχιστες μόνο από τις προτάσεις που κάνουν φορείς των κλάδων της οικοδομής, της κτηματαγοράς αλλά και της ευρύτερης επιστημονικής κοινότητας για την τόνωση ενός από τους τέσσερις σημαντικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας (μαζί με το εμπόριο, τις επιχειρήσεις εστίασης-ξενοδοχεία και το χρηματοπιστωτικό τομέα) που έχει πληγεί από την οικονομική κρίση και θα πληγεί ακόμη περισσότερο στην περίπτωση που δε ληφθούν άμεσα μέτρα.
Tα νούμερα είναι ενδεικτικά της κατάστασης: υπολογίζεται ότι τη διετία 2009 - 2010 θα χάνονται 40.000 θέσεις απασχόλησης στην οικοδομή κάθε χρόνο, με τις συνολικές απώλειες θέσεων απασχόλησης έως το 2011 να ξεπερνούν, κατά τις εκτιμήσεις, τις 100.000. Ο κύκλος εργασιών των οικοδομικών επιχειρήσεων θα μειωθεί περισσότερο από τρία δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο την περίοδο 2009 - 2010, ενώ κατά 1,5 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα μειωθεί ο τζίρος των επιχειρήσεων οικοδομικών υλικών. Την ίδια στιγμή, οι απώλειες του Δημοσίου από φόρους, καταβολή επιδομάτων κ.τ.λ. που σχετίζονται με την οικοδομή, υπολογίζεται ότι θα πλησιάσει το 1,5 δισ. ευρώ τόσο το 2009, όσο και το 2010, ενώ σωρευτικά, έως το 2011, η επιβάρυνση θα είναι της τάξεως των τριών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Προτάσεις
Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, ιδιοκτήτες ακινήτων, φορείς του κλάδου των δομικών υλικών, οικονομικοί αναλυτές παραθέτουν τις δικές τους προτάσεις για την ενίσχυση του κλάδου της οικοδομής και των κατασκευών:
«Τα περιθώρια είναι λίγα δυστυχώς και η οικονομική πολιτική δεν μπορεί εύκολα να αποτρέψει την πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας», επισημαίνει ο κ. Αντώνης Τορτοπίδης, υπεύθυνος οικονομικών μελετών στην εταιρεία οικονομικών συμβούλων «Όμικρον», ο οποίος μάλιστα υπήρξε για 16 χρόνια, την περίοδο 1991 - 2007, υπεύθυνος έρευνας και ανάλυσης στο ΣΕΒ. «Ωστόσο, οι αρνητικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να απορροφηθούν εν μέρει με λύσεις, όπως α) οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για τους εργάτες και τεχνίτες οικοδομής, β) ο αναπροσανατολισμός της επιχειρηματικότητας του οικοδομικού τομέα αλλά και γ) ο περιορισμός των δαπανών του δημόσιου τομέα για εξισορρόπηση των δυσμενών επιπτώσεων στα δημόσια οικονομικά.
Μέχρι σήμερα το πολύ εύκολο που έκαναν οι κατασκευαστές ήταν η αντιπαροχή, τακτική που ακολουθείται στη χώρα μας κατά κόρον τις τελευταίες δεκαετίες. Μία εναλλακτική λοιπόν κατασκευαστική δραστηριότητα, η οποία μπορεί να εφαρμοσθεί σήμερα και να διατηρήσει σε ικανοποιητικά επίπεδα την οικοδομική δραστηριότητα, είναι η βελτίωση του παλιού αποθέματος π.χ. με τη ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων, τη βελτίωση της στατικής τους επίδοσης, της αισθητικής τους ή ακόμη και τη διαμόρφωση των ταρατσών. Προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να οργανωθεί ένα ολόκληρο σύστημα επανακατάρτισης της επιχειρηματικότητας στον κατασκευαστικό τομέα.
Κάτι φυσικά το οποίο δεν είναι εύκολη υπόθεση, γιατί θα πρέπει να προσαρμόσει κανείς την προσφορά και να αυξήσει τη ζήτηση. Πώς μπορεί να γίνει αυτό από πλευράς της ελληνικής Πολιτείας;
Στην περίπτωση π.χ. που τα αρμόδια υπουργεία έδιναν κίνητρα προς την πλευρά των ιδιοκτητών με επιδοτήσεις, όπως έγινε με το επιτυχημένο πρόγραμμα “Προσόψεις” του δήμου Αθηναίων με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Το κόστος των κινήτρων για το Δημόσιο θα αντισταθμισθεί από τις ζημιές, που ούτως ή άλλως θα έχει, λόγω της απώλειας των θέσεων εργασίας και της κρίσης στον κλάδο της οικοδομής.
Από την πλευρά τους, οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πληρώσουν ένα ποσό οι ίδιοι, ωστόσο θα έχουν ως οφέλη την υπεραξία από την αναβάθμιση του ακινήτου τους, την εξοικονόμηση ενέργειας, το βελτιωμένο αισθητικό αποτέλεσμα κ.τ.λ..
Επιπλέον, η εθνική οικονομία θα έχει ένα επιπλέον όφελος σε επίπεδο ενεργειακό. Συνολικά, ως σχόλιο θα μπορούσε να πει κάποιος ότι το εύκολο από πλευράς του Δημοσίου είναι να ανακοινώνει προσλήψεις και να δανείζεται για να στηρίξει την οικονομία - το δύσκολο είναι να δημιουργήσει παραγωγικές δομές.»

Διέξοδο βλέπει το ΤΕΕ
Από πλευράς του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και εκπροσώπων των συλλογικών φορέων των κατασκευών και των βιομηχανιών ζητήθηκαν συναντήσεις με τους υπουργούς Οικονομίας, ΠΕΧΩΔΕ, Ανάπτυξης, αλλά και με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, προκειμένου να διατυπωθούν συγκεκριμένες προτάσεις και να ληφθούν άμεσα μέτρα. Η δεινή θέση μάλιστα στην οποία έχει περιέλθει ολόκληρος ο τομέας, με έμφαση σ’ αυτά που αφορούν στις επιχειρήσεις δομικών υλικών, τέθηκαν «επί τάπητος» κατά τη συνάντηση που έγινε με πρωτοβουλία του ΤΕΕ και τη συμμετοχή εκπροσώπων των κυριότερων συλλογικών φορέων των βιομηχανιών του κλάδου.
Το ΤΕΕ διαπιστώνει ότι ο τομέας κατασκευής υποδομών, λόγω της δύσκολης κατάστασης των δημοσιονομικών οικονομικών της χώρας, της πολυνομίας, της ανικανότητας σχεδιασμού και στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς, επίσης, της έλλειψης ευελιξίας και αποφασιστικότητας του δημόσιου τομέα, δεν αναπτύσσεται. Σ’ αυτό συμβάλλει και η συρρίκνωση των δημόσιων επενδύσεων και η σημαντική υστέρηση στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ενώ αντίθετα, ο τομέας των επισκευών και ανακαίνισης είναι αυτός που εμφανίζεται με σημαντική δυνατότητα ανάπτυξης, πολύ περισσότερο και από αυτόν των υποδομών. Η στήριξη προς αυτή την κατεύθυνση είναι δυνατόν να απορροφήσει ένα σημαντικό μέρος της οικονομικής κρίσης που διέρχεται ο τομέας των κατασκευών, αλλά και να οδηγήσει σε ανάπτυξη τον κλάδο των δομικών υλικών και συναφών δραστηριοτήτων σε ολόκληρη τη χώρα.
Όπως τονίστηκε κατά τη σύσκεψη στο ΤΕΕ, οι σημερινές δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη στον κατασκευαστικό κλάδο εντοπίζονται στον τομέα των υποδομών, μέσω της αύξησης των κρατικών επενδύσεων και με άμεση αξιοποίηση της συγχρηματοδότησης από Κοινοτικά κονδύλια, αλλά κυρίως στον τομέα των επισκευών και ανακαίνισης κατοικιών, μέσω κρατικών όσο και ιδιωτικών επενδύσεων, με παράλληλα έμφαση στη στοχευμένη ανάπτυξη αναβάθμισης περιοχών ειδικότερου τουριστικού ενδιαφέροντος.
Μείζον ζήτημα αυτή την περίοδο αποτελεί η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτήρια, η οποία μέχρι σήμερα επιβαρύνει σημαντικά την εθνική οικονομία και το περιβάλλον. Η μόνη βιώσιμη λύση είναι η πράσινη ανάπτυξη, εφόσον αντιμετωπισθεί ως μέσον, όχι μόνο για την εξοικονόμηση ενέργειας και επισκευής των κτηρίων, αλλά και ως δυνατότητα ανάπλασης του αστικού τοπίου και της περιβαλλοντικής προστασίας.
Η προβλεπόμενη εισαγωγή της ενεργειακής ταυτότητας των κτηρίων είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη δυναμική ανάπτυξη του τομέα της επισκευής και ανακαίνισης, αρκεί να λειτουργήσει σωστά και όχι μόνο κατ’ επίφαση. Η εφαρμογή ολοκληρωμένων συστημάτων θερμομόνωσης στο κτηριακό κέλυφος στα υφιστάμενα, κυρίως, αλλά και στα νέα κτήρια, μπορεί να υπερκαλύψει το στόχο της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2002/91 για εξοικονόμηση ενέργειας στον κτηριακό τομέα κατά 20% έως το 2020, να μειώσει τις εκπομπές του CO2 κατά 750.000 τόνους/έτος και να αυξήσει τα κρατικά έσοδα από το Φ.Π.Α. κατά 1,14 δισ. ευρώ.
Ως άμεσες λύσεις και δράσεις από πλευράς του ΤΕΕ και των βιομηχανιών του κλάδου είναι, μεταξύ άλλων, να ασκηθεί πίεση προς τις τράπεζες και τους κρατικούς φορείς, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι επιχειρήσεις των δομικών υλικών, να επιδοτηθούν και να τύχουν φορολογικών απαλλαγών οι ιδιοκτήτες που θα προβούν στην επισκευή των κτηρίων τους με εφαρμογή ολοκληρωμένων συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας, να επιχορηγηθούν τα νοικοκυριά που αποφασίζουν τέτοιες επεμβάσεις σε κτήρια κατασκευασμένα προ του 1980 και συμβαίνει να είναι χαμηλού εισοδήματος αλλά και να στηριχτούν υποψήφιοι δανειολήπτες μέσα από χαμηλότοκα δάνεια. Επιπλέον, να προωθηθεί άμεσα η πιστοποίηση των δομικών προϊόντων, η πιστοποίηση προσώπων και η πιστοποίηση κτηρίων για ενεργειακή επιθεώρηση, καθώς και να τροποποιηθεί η συγγραφή υποχρεώσεων των δημοσίων έργων.

*ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΡΔΟΣ