Στο 18,36% περιορίστηκαν τελικά οι απώλειες Τούρκων τουριστών στο τέλος του 2016, σε σχέση με το 2015. Τον περασμένο Αύγουστο, η χρονιά έδειχνε ότι θα έχει καταστροφική εξέλιξη για τον τουρισμό της Λέσβου και από την τουρκική τουριστική αγορά, όπως συνέβη με τις αγορές της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης.

Ωστόσο η αύξηση των αφίξεων από τον Σεπτέμβριο και μετά, περιόρισε τις απώλειες στα 9.302 άτομα. Συγκεκριμένα, οι αφίξεις ήταν 41.357 στο σύνολο του 2016 από 50.659 το 2015. Η χρονιά δηλαδή «χάθηκε» την περίοδο αιχμής, δηλαδή τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Αυτή την περίοδο, η Τουρκία βίωνε τη χειρότερη πολιτική κρίση των τελευταίων ετών, μετά από την απόπειρα πραξικοπήματος που είχε γίνει στις αρχές του Ιούλη. Επίσης μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, η τουρκική κυβέρνηση είχε επιβάλει απαγόρευση εξόδου από τη χώρα σε πολύ μεγάλο αριθμό πολιτών, ενώ είχαν ανακληθεί οι καλοκαιρινές άδειες των υπαλλήλων του δημοσίου τομέα.

Πιθανότατα αν δεν είχε συμβεί το πραξικόπημα, είτε θα είχε αποφευχθεί η μείωση των αφίξεων, περιοριζόμενη ενδεχομένως σε μικρό ποσοστό, είτε θα είχε καταγραφεί μια μικρή αύξηση.

Το δεύτερο στοιχείο που προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία που τηρεί το «Ε» τα τελευταία χρόνια, είναι πως συνεχίζεται η αύξηση των αφίξεων Τούρκων τουριστών κατά τους χειμερινούς μήνες στη Λέσβο. Το Νοέμβριο οι αφίξεις έφθασαν στις 985 από 650 που ήταν ένα χρόνο πριν. Το Δεκέμβριο έφθασαν 877 Τούρκοι τουρίστες από 822 που ήταν τον αντίστοιχο μήνα του 2015. Έτσι με αργά βήματα, η Λέσβος -και κυρίως η πόλη της Μυτιλήνης- συνεχίζει να μετατρέπεται σε χειμερινό τουριστικό προορισμό, τουλάχιστον για τους Τούρκους τουρίστες.

Η πολιτική -και όχι μόνο- κρίση

Το 2017, η πολιτική κρίση στην Τουρκία δεν αναμένεται να κοπάσει, όπως δείχνουν οι πολιτικές εξελίξεις στη χώρα αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώθηκε με τραγικό τρόπο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς με το πολύνεκρο τρομοκρατικό χτύπημα στο κέντρο διασκέδασης «Reina» στην Κωνσταντινούπολη.

Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο που αναμένεται να επιδράσει στον εξερχόμενο τουρισμό από τη γείτονα χώρα, είναι η σοβούσα οικονομική κρίση, παρότι δεν έχει το βάθος και την ένταση της οικονομικής κρίσης που βιώνει η Ελλάδα. Το τρίτο στοιχείο είναι η συνεχιζόμενη κάμψη της τουρκικής Λίρας έναντι του Ευρώ. Στα τέλη του χρόνου που μόλις έφυγε, ένα Ευρώ έφθασε να αντιστοιχεί σε 3,70 τουρκικές Λίρες.

Επιπλέον άλλοι τουριστικοί προορισμοί της Ελλάδας και του βορείου Αιγαίου, κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά (σε σχέση με τη Λέσβο) στις μεγαλουπόλεις της Τουρκίας, για να προσελκύσουν Τούρκους τουρίστες. Τέλος, κρίσιμο ζήτημα για την προσέλκυση Τούρκων τουριστών είναι η αύξηση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων της Λέσβου με την Τουρκία και κυρίως η απευθείας σύνδεση του νησιού με την Σμύρνη.

Τι λένε τα στατιστικά

Η εξέλιξη των αφίξεων των Τούρκων τουριστών στη Λέσβο, δεν φαίνεται να επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό από την παρουσία των προσφύγων στο νησί. Διότι αν το προσφυγικό ζήτημα είχε σημαντική επίπτωση στις αφίξεις των Τούρκων τουριστών, θα έπρεπε να καταγράφεται μείωση καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου κι όχι μόνο την περίοδο Μαΐου - Αύγουστου. Θα ήταν βέβαια λάθος να υποστηρίξει κανείς πως δεν έχει απολύτως καμία αρνητική επίδραση. Η όποια επίδραση υπάρχει, αναμένεται να μειωθεί κατά τη διάρκεια του 2017.

Κι αυτό γιατί όλο και περισσότεροι τουρίστες, Τούρκοι και Ευρωπαίοι, διαπιστώνουν πως οι εικόνες που παρουσιάζονται από τα ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, είτε δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα, είτε δεν αφορούν παρά μόνο ένα με δύο σημεία του νησιού. Η διαπίστωση αυτή ισχύει στο βαθμό που δεν έχουμε θεαματικές ανατροπές στο συγκεκριμένο ζήτημα (π.χ. μαζική έλευση προσφύγων στη Λέσβο), αλλά για να ενισχυθεί αυτή, χρειάζονται και οι αναγκαίες κινήσεις από τους φορείς και τους εμπλεκόμενους με τον τουρισμό, κλάδους του νησιού.

Με δεδομένη την τάση αύξησης των αφίξεων Τούρκων τουριστών κατά τους μήνες χαμηλής τουριστικής κίνησης στο νησί, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος αυτούς τους μήνες.

Όπως επίσης θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις δυνατότητες πραγματοποίησης διακοπών σε περισσότερα από ένα νησιά σε κάθε ταξίδι.

Κομβικό θέμα οι θαλάσσιες συνδέσεις

Κεφαλαιώδες ζήτημα για την αύξηση του τουριστικού ρεύματος από την Τουρκία, είναι η ουσιαστική βελτίωση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων της Λέσβου με τα τουρκικά παράλια και ιδιαίτερα την Σμύρνη. Η μεγάλη σπουδαιότητα αυτού του ζητήματος, αναδείχθηκε τόσο το 2016, όσο και τα προηγούμενα χρόνια στη Χίο και την Σάμο. Την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου του 2016, επισκέφθηκαν τη Χίο 66.771 Τούρκοι τουρίστες. Την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου επισκέφθηκαν την Σάμο 31.171 Τούρκοι τουρίστες από 18.292 που ήταν το 2015.

Πέρα από τις συστηματικές προσπάθειες προβολής που κάνουν οι φορείς των δύο νησιών, βασικό χαρακτηριστικό είναι οι καλές ακτοπλοϊκές συνδέσεις τους με την Σμύρνη. Η Χίος χάρη στην εγγύτητα της, διαθέτει πολλές καθημερινές συνδέσεις. Η Σάμος αν και έχει σημαντική απόσταση από την Σμύρνη, δέχεται Τούρκους τουρίστες από τρεις πύλες εισόδου του νησιού.