Οι τρεις κύριες ελαιοπαραγωγικές χώρες βρίσκονται στη δίνη της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων 80 ετών. Βασικό χαρακτηριστικό της κρίσης, είναι η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά.
Η έλλειψη ρευστότητας ρίχνει τις τιμές
«Έλλειψη χρήματος, στάση εμπορίου», λένε οι έμποροι για τις περιπτώσεις που δεν κυκλοφορεί χρήμα στην αγορά. Αυτή η φράση ταιριάζει απόλυτα στην κατάσταση που επικρατεί στην ευρωπαϊκή αγορά του ελαιολάδου. Κι αυτό γιατί οι τρεις κύριες ελαιοπαραγωγικές χώρες βρίσκονται στη δίνη της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων 80 ετών. Βασικό χαρακτηριστικό της κρίσης, είναι η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. Έτσι όσοι έχουν συγκεντρωμένα κεφάλαια, δηλαδή την πολυπόθητη ρευστότητα, ρίχνουν τις τιμές. Στην ουσία με την κίνηση αυτή, απορυθμίζουν πλήρως μια αγορά που ήδη αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα.
Στην έλλειψη ρευστότητας προστίθεται ένα ακόμη πρόβλημα. Κι αυτό είναι οι εξαιρετικά χαμηλές τιμές που προσφέρονται για εισαγόμενα ελαιόλαδα εξαιρετικής ποιότητας από τρίτες χώρες. Μόλις χθες ο Διευθυντής της ΕΑΣ Λέσβου, Στρατής Χατζηδημητρίου, δήλωσε στο «Ε»: «Αυτή την στιγμή προσφέρεται λάδι τυνησιακό, παραδοτέο στη χώρα μας, προς 1,85 ευρώ το κιλό με οξύτητα τρία ως τέσσερα δέκατα. Στην τιμή αυτή συμπεριλαμβάνεται το κόστος αγοράς του προϊόντος από τον παραγωγό, το κέρδος του εμπόρου, το κόστος μεταφοράς και οι φόροι που βαρύνουν το προϊόν».
Ούτε η Κρήτη
Μέσα σε αυτό το κλίμα, στα μέσα της εβδομάδας, έγινε γνωστό ότι σταμάτησαν να αγοράσουν λάδι οι ελαιοπαραγωγικές Ενώσεις της Κρήτης.
Η αθρόα διάθεση εισαγόμενων ελαιολάδων από τρίτες χώρες, αν και είναι παράνομη ενέργεια, δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται. Την τελευταία πενταετία, πολλές φορές έχει ακουστεί ότι στην Ελλάδα εισάγονται και πωλούνται λάδια από τρίτες χώρες, τα οποία είτε έρχονται απευθείας από τρίτες χώρες, είτε πηγαίνουν στην Ισπανία, για να «βαφτιστούν» κοινοτικά και στην συνέχεια να επιστρέψουν στη χώρα μας.
Πολλές φορές συνεταιριστές της Λέσβου έχουν καταγγείλει ότι υπάρχουν επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά και πουλάνε συσκευασμένο λάδι σε τιμές κάτω του κόστους της πρώτης ύλης. Στοιχείο που δείχνει ότι πιθανότητα έχουν διαθέσει στην αγορά εισαγόμενα ελαιόλαδα. Ωστόσο αυτές οι καταγγελίες ποτέ δεν έχουν γίνει στις αρμόδιες κρατικές αρχές και κυρίως ποτέ δεν έχουν διερευνηθεί.
Η αδυναμία ή η αδιαφορία των κρατικών αρχών να επιβάλουν την τήρηση του νόμου, είναι ένα ακόμη στοιχείο που επιδεινώνει την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική αγορά.
Όσοι πιστεύουν ότι έχουμε δει τα χειρότερα, μάλλον κάνουν λάθος. Διότι στην αγορά ακόμη δεν έχει μπει ο κύριος όγκος του ισπανικού ελαιολάδου. Αυτό θα συμβεί στα μέσα του Ιανουαρίου, τότε πιθανότατα θα δούμε και τις χειρότερες μέρες της φετινής ελαιοκομικής περιόδου.
Μειώνεται η παραγωγή ελαιολάδου
Η καθίζηση των τιμών έχει μεγάλες επιπτώσεις και στην παραγωγή ελαιολάδου. Τα ελαιοτριβεία της Λέσβου ως χθες δεν είχαν παραδώσει στοιχεία στη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως μας είπε ο Γενικός Διευθυντής Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Κυριάκος Βάσσος.
Οι εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, αναφέρουν ότι πολύ δύσκολα η παραγωγή ελαιολάδου στο νησί τη φετινή χρονιά, θα ξεπεράσει τους 8.000 τόνους. Οι πολύ χαμηλές τιμές καθιστούν ασύμφορη τη χρήση εργατών γης για την συγκομιδή του καρπού. Κι οι ελαιοπαραγωγοί περιορίζονται στο ό,τι μπορούν να κάνουν με την προσωπική τους εργασία. Ο Πρόεδρος του Ανεξάρτητου Συλλόγου Ελαιοπαραγωγών και Κτηνοτρόφων Λέσβου, Θανάσης Κόμλος σημειώνει: «Αυτό που κάνουν όλοι οι παραγωγοί, είναι να μαζεύουν από τα σημεία που είναι συγκεντρωμένες οι ελιές. Δεν μαζεύουν όπως έκαναν στο παρελθόν».
Το μόνο στοιχείο που μπορεί να συμβάλει στην ανάσχεση των πτωτικών τάσεων στην παραγωγή, είναι η συνεχώς αυξανόμενη ανεργία. Η μείωση των θέσεων εργασίας στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι κάτοικοι της Λέσβου θα αφιερώσουν χρόνο στην συγκομιδή της ελιάς, για να αναπληρώσουν το χαμένο εισόδημα από άλλες πηγές.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Προέδρου της ΕΑΣ Λέσβου, μέχρι τώρα έχουν περάσει μόλις 4.000 τόνοι από τα πυρηνελαιουργεία της Λέσβου. Ποσότητα που αντιστοιχεί σε 8.000 τόνους ελαιοκάρπου. Η δε ποσότητα φρέσκου ελαιολάδου που έχει συγκεντρωθεί από την ΕΑΣ Λέσβου, δεν ξεπερνάει τους 70 τόνους.
Ζητάει χρηματοδότηση η ΕΑΣ Λέσβου
Να χρηματοδοτηθεί άμεσα η ΕΑΣ Λέσβου και οι άλλες Ενώσεις Συνεταιρισμών της χώρας, προκειμένου να συγκεντρώσουν την παραγωγή του ελαιολάδου, ζητάει ο Πρόεδρος της, Αλέκος Γιαζιτζόγλου. Κατά την άποψη του, αυτός είναι ο μόνος τρόπος για αποφευχθεί η κατάρρευση του ελαιοκομικού τομέα. Συγκεκριμένα, μας είπε: «Έτσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα, μία λύση υπάρχει. Να δοθούν τα δάνεια που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση, για να συγκεντρωθεί η φετινή παραγωγή ελαιολάδου. Μόνο έτσι θα ανασάνουν οι παραγωγοί, οι συνεταιρισμοί και οι Ενώσεις. Κυρίως όμως έτσι θα διασωθεί ο ελαιοκομικός τομέας».
Ο κ. Γιαζιτζόγλου δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος ότι η κυβέρνηση θα ικανοποιήσει το αίτημα αυτό. Οι πληροφορίες που έχει από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είναι πως εξετάζεται το ενδεχόμενο να παραταθεί η περίοδος που μπορούν οι τράπεζες να χορηγήσουν στις ελαιοπαραγωγικές Ενώσεις, τα δάνεια του ενός εκατομμυρίου ευρώ για κάθε Ένωση. Όμως το πρόβλημα είναι ότι τα συγκεκριμένα δάνεια, οι τράπεζες και ειδικότερα η ΑΤΕ, δεν τα χορήγησε ποτέ στις Ενώσεις Συνεταιρισμών, διότι η ίδια η τράπεζα αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας, αλλά και γιατί δεν έκρινε ικανοποιητικές τις εγγυήσεις που έδωσε το ελληνικό δημόσιο.
Το σημείο που έκανε τις τράπεζες να γυρίσουν την πλάτη στην κρατική εγγύηση, ήταν μια συγκεκριμένη πρόβλεψη. Η οποία ανέφερε ότι η κρατική εγγύηση θα ενεργοποιηθεί μόνο όταν οι τράπεζες εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες είσπραξης των δανείων από τις Ενώσεις Συνεταιρισμών. Ο όρος αυτός σημαίνει ότι σε περίπτωση που κάποια Ένωση δεν πληρώσει το δάνειο, η τράπεζα θα πρέπει να εμπλακεί σε μια πολύχρονη δικαστική διαμάχη για να πάρει τα κεφάλαια της. Κι όταν η προσπάθεια αυτή θα έχει αποτύχει οριστικά, τότε και μόνο τότε θα μπορέσει να τα ζητήσει από το ελληνικό δημόσιο.
Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση του ζητήματος δεν είναι εύκολη υπόθεση. Κι αυτό γιατί εκτός από την πολιτική βούληση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, θα πρέπει να υπάρχει και η βούληση του Υπουργείου Οικονομικών. Αν αυτό δεν δώσει την έγκριση του, οι ελαιοπαραγωγικές Ενώσεις δεν θα εκταμιεύσουν ούτε ένα ευρώ.
Μεγάλη αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής
Για άλλη μια χρονιά, η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία, θα αυξηθεί, λένε τα στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου. Συγκεκριμένα, η παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να αυξηθεί στους 3,098 εκατομμύρια τόνους φέτος όταν πέρυσι ήταν 3,018 εκατομμύρια τόνοι και 2,973 εκατομμύρια τόνοι την ελαιοπαραγωγική περίοδο 2009 - 2010. Τα αδιάθετα αποθέματα τον περασμένο Οκτώβριο, ήταν 844.500 τόνοι, όταν τον Οκτώβριο του 2010 ήταν 740.000 τόνοι και τον Οκτώβριο του 2009, 669.500 τόνοι.
Το μόνο ευχάριστο στοιχείο είναι η αύξηση της κατανάλωσης, η οποία όμως υπολείπεται αισθητά της παραγωγής.