Οι Στέλιος Λαζαρίδης και Δημήτρης Ντομάτας, συντονιστές εκπαίδευσης προσφύγων στο ΚΕΔ Λέσβου υπογράφουν το κείμενο με τίτλο «Το καλοκαίρι των δικών μας μαθητών και μαθητριών». 

Το σχολικό έτος τελείωσε. Οι μαθητές και τις μαθήτριες ζουν πλέον σε θερινούς κιρκάδιους ρυθμούς με επιπλέον ώρες για ύπνο, υπολογιστή ή κινητό, βόλτες, θορυβώδεις παρέες-σβούρες που γυροφέρνουν στην πόλη για να τη ζαλίσουν και να ζαλιστούν από άγαρμπη και φιγουρατζίδικη χαρά. Όχι όμως οι δικοί μας μαθητές και μαθήτριες που δεν έχουν ζωτικό χώρο να νοιώσουν αυτάρκεις.

Τα δικά μας παιδιά, μετά το τέλος του σχολικής χρονιάς, βρίσκονται απομονωμένα στον περιφραγμένο χώρο του Καρά Τεπέ, όπου ο χρόνος είναι μονοσήμαντος, η μονοτονία καθόλου γόνιμη, χωρίς εποχές, άρα και χωρίς καλοκαίρι.

Η αλήθεια είναι ότι η ζωή εκεί, χειμώνα καλοκαίρι, ακολουθεί το ίδιο μοτίβο της καθημερινής προσπάθειας για επιβίωση μέσα από ένα επαναλαμβανόμενο πήγαινε-έλα, εντός και εκτός του καταυλισμού. Αναμονή στην ουρά για φαγητό, για γιατρό, για νερό, για ρούχα, για είδη πρώτης ανάγκης, για υποβολή εγγράφων κλπ.

Σ' ένα χώρο απροσδιόριστο, βιαστικά χωροθετημένο, ανοίκειο, διαμορφωμένο για ολιγόχρονη παραμονή, χωρίς τις κοινωνικές υποδομές που απαιτεί η πιεστική συγκατοίκηση τόσο πολλών και τόσο διαφορετικών ηλικιακά και πολιτισμικά ανθρώπων, τα δικά μας παιδιά δε γεύονται την ξενοιασιά του καλοκαιριού. Οι γονείς τους δεν έχουν το άγχος να βρουν "κάποια δημιουργική απασχόληση που θα τα κάνει χαρούμενα τον ελεύθερο χρόνο τους". Ούτε η πλήξη αποτελεί μια ευκαιρία ώστε να συλλογιστούν τη ζωή. Αυτά δεν ισχύουν για τους δικούς μας μαθητές και μαθήτριες!

Στο σκονισμένο ασπροχώρι του... Μαυροβουνίου, μέσα στους στενούς διαδρόμους που σχηματίζουν τα ορθογώνια μεταλλικά isobox ή τα RHU, πάνω στους χαλικόδρομους, τα παιδιά μας βιώνουν μια υβριδική κατάσταση ημιελευθερίας. Μετακινούνται, όσο τους επιτρέπουν τα συρματοπλέγματα και η ανθρωπογεωγραφία. Περιορίζονται στο να περπατούν στα χαλίκια, να παίζουν σβώλους, να περικυκλώνουν τις μεγάλες τέντες και τρυπώνουν μέσα σ' αυτές για εξερεύνηση. Μπορεί να βρουν και κάποια ξεχασμένη μπάλα.

Τα μεγαλύτερα σε ηλικία, αναζητούν μια σκιερή γωνιά από κάποια λαμαρίνα ή ένα νοβοπάν, κάτω από τον καυτό ήλιο, για να ξεφύγουν απ' το 24ωρο βασανιστικό μοίρασμα των 15 τμ, με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

Καμιά φορά μπορεί να φέρουν βόλτα τον καταυλισμό απ' άκρη σ' άκρη, γυρεύοντας μάταια κάποια εφηβική αλητεία στον αδόμητο χώρο.

Είναι βέβαια και οι καλοκαιρινές τους βόλτες στην πόλη. Ένα μέρος που μπορεί να εξυφάνει στο εφηβικό μυαλό μια υποψία θερινής ανεμελιάς.

Κάποια βόλτα σ' ένα πάρκο, ίσως ένα αργόσυρτο περπάτημα στην προκυμαία, μπορεί μια βουτιά στην παραλία και πόζες στο κινητό για ένα βίντεο που θα ταξιδέψει σε μια πατρίδα, με το ειρωνικό φόντο της θάλασσας που κατάφεραν να δαμάσουν και τώρα μπορούν να την απολαύσουν ως εξημερωμένη κολυμπήθρα.

Το εισιτήριο γι' αυτές τις ολιγόωρες αποδράσεις κοστίζει 100 λεπτά πεζοπορίας. Τα παιδιά μας μεγαλώνουν διανύοντας μεγάλες αποστάσεις κι έχουν συμμετάσχει σε ακήρυχτους μαραθώνιους. Το περπάτημα στην άκρη του αυτοκινητόδρομου μέχρι την πόλη δεν τους κουράζει. Είναι ένα roadtrip που τους επιτρέπει να εισχωρήσουν λίγο στο ελληνικό καλοκαίρι των παιδιών που γεννήθηκαν στο νησί και έχουν το προνόμιο της ανέμελης εφηβικής ζωής.

Ας σκεφτούμε ότι λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα από την πόλη, τα παιδιά των προσφύγων, οι δικοί μας μαθητές και οι μαθήτριες, ασφυκτιούν το καλοκαίρι (και το χειμώνα) στα όρια ενός καταυλισμού που τους περιορίζει να γευτούν μια ελευθερία αναγκαία για την εξερεύνηση του εαυτού και του κόσμου. Πρόκειται για την τέλεια καταστολή κάθε παιδικής και εφηβικής επιθυμίας, ικανής να δρομολογήσει μια στενό-χωρη ενηλικίωση και να παγιώσει τον αυτοπεριορισμό ως παρεπόμενο της "εμπειρίας" τους από την κατεσταλμένη παιδική ζωή.