Από τη μία η γραφειοκρατική δυσκαμψία αλλά και η παντελής έλλειψη ευελιξίας άλλων φορέων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν, και από την άλλη η ιδιαιτερότητα της μουσουλμανικής θρησκείας, σε συνδυασμό με την ολοένα αυξανόμενη διάσταση της τραγωδίας που πνίγει ανθρώπους έξω από τις ακτές της Λέσβου, δημιουργούν ένα μακάβριο αδιέξοδο, το οποίο καλείται με κάθε τρόπο να παρακάμψει άμεσα ο Δήμος.

Οι σοροί, 65 ως σήμερα ανθρώπων που έσβησαν στην προσπάθειά τους να φτάσουν στη «γη της Επαγγελίας» Λέσβο -οι περισσότερες από το ναυάγιο της «μαύρης 28ης Οκτώβρη»- παραμένουν εγκλωβισμένες στο οριακά γεμάτο νεκροτομείο του Νοσοκομείου Μυτιλήνης και απ’ ό,τι φαίνεται οι ψυχές τους θα περιμένουν αρκετά ακόμη μέχρι να λυτρωθούν. Και αυτό γιατί η διαδικασία εξεύρεσης νέου χώρου που θα χρησιμοποιηθεί για την ταφή τους μπλοκάρει μέχρι και πάνω στο… Πολεοδομικό Σχέδιο της Πόλης που ισχύει σήμερα!

Έτσι η αυτονόητη επέκταση του σημερινού τμήματος του νεκροταφείου του Αγ. Παντελεήμονος σε έκταση τριών στρεμμάτων παραδίπλα, που δύναται να δώσει Κληροδότημα που διαχειρίζεται το «Βοστάνειο» Νοσοκομείο Μυτιλήνης, κρύβει στην πραγματικότητα έναν κυκεώνα εγκρίσεων και αδειών, πολύ πιο σκληρό και περίπλοκο και από αυτόν που διηγήθηκε ο επικός Όμηρος στη «Νέκυια», όταν ο Οδυσσέας αναγκάστηκε να περάσει τις πύλες του Άδη για να βρει τον Τειρεσία…

Ο διαθέσιμος χώρος για την ταφή των σορών των προσφύγων λίγο πριν εξαντληθεί στα μέσα του Οκτώβρη και φτάσει ως τον αυλόγυρο

Από τις αρχές του Οκτώβρη αναδείχθηκε το ζήτημα του συνωστισμού των σορών στο τμήμα του νεκροταφείου του Αγ. Παντελεήμονος, όπου εδώ και πολλές δεκαετίες ενταφιάζονταν οι μη χριστιανοί, οι πάμφτωχοι και οι «άγνωστοι».

Λίγες ημέρες πριν από την τραγωδία της 28ης Οκτωβρίου ανοιχτά του Μολύβου -όπου μέχρι και προχθές εντοπίζονταν σοροί- με 65 πνιγμένους από το μεγαλύτερο ως σήμερα ναυάγιο της προσφυγιάς στο Αιγαίο, διαπιστώθηκε η πληρότητα του κοιμητηρίου και ξεκίνησαν πιο εντατικά οι διαδικασίες εξεύρεσης νέου χώρου. Η λύση που προκρίθηκε από το Δήμο ήταν η επέκταση ουσιαστικά του χώρου του σημερινού κοιμητηρίου από τη μίσθωση χώρου που βρίσκεται παραδίπλα και ανήκει στο Κληροδότημα «Χλιμίτζα», το οποίο διαχειρίζεται το «Βοστάνειο».
 
Δεν προβλέπει νεκροταφείο το Πολεοδομικό Σχέδιο…
Από τα 16 συνολικά στρέμματα της γης που ανήκει στο Κληροδότημα, ο Δήμος επιθυμεί να μισθώσει τουλάχιστον τρία στρέμματα για να επεκτείνει το χώρο ταφής 300 περίπου θέσεις. Ωστόσο, το όλο εγχείρημα που εξαρχής φαινόταν δύσκολο, όσο περνά ο καιρός και μπαίνουν οι υπηρεσίες του Δήμου στο «ζουμί» της εξέλιξής του, γίνεται και πιο πολύπλοκο.

Και εκεί που φαινομενικά απαιτούνταν απλά μία απόφαση μίσθωσης ή παραχώρησης εκ μέρους του Δ.Σ. του Νοσοκομείου Μυτιλήνης, που είναι ο «ιδιοκτήτης» του επιπλέον χώρου στο πλάι του σημερινού κοιμητηρίου, διαφαίνεται πως απαιτούνται αρκετά ακόμη. Και αυτό γιατί οι τελευταίες πληροφορίες του «Ε» δείχνουν γραφειοκρατικό πρόβλημα για τη δημιουργία ουσιαστικά νέου κοιμητηρίου στην έκταση που αιτείται ο Δήμος, καθώς δεν προβλέπεται η ύπαρξη τέτοιου από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της πόλης που ισχύει σήμερα. Με δεδομένο λοιπόν πως οι ενδεχόμενες αλλαγές του Πολεοδομικού Σχεδίου απαιτούν πολύ χρόνο και συγκεκριμένες αιτιολογίες, πρακτικά ο Δήμος έχει μείνει μετέωρος νομικά από ένα ακόμη αδιέξοδο που προκαλείται εξαιτίας της έκτακτης ανάγκης στην οποία ουσιαστικά βρίσκεται εδώ και μήνες.

Το «Συντονιστικό Όργανο»… Φλαμπουράρη!
Πώς και αν μπορεί αυτό το αδιέξοδο να ξεπεραστεί; Κάπου εδώ φαίνεται ότι καλείται να λειτουργήσει για πρώτη φορά το περίφημο «Συντονιστικό Όργανο», που αναδείχθηκε ως ένα επιμέρους μέτρο δράσης από την πρόσφατη σύσκεψη των δημάρχων των νησιών με τον πρωθυπουργό στο Μαξίμου.

Το τελευταίο συστήνεται προκειμένου να διαχειρίζεται άμεσα και γρήγορα, μέσω της απευθείας συνεργασίας της δημοτικής αρχής της Λέσβου με την κυβέρνηση, την καθημερινότητα του «προσφυγικού», με τον αντιδήμαρχο Ποιότητας Ζωής Νίκο Καρασάββα και αρμόδιο για το άχαρο ζήτημα των νεκροταφείων ουσιαστικά να «εγκαινιάζει» την αδιευκρίνιστη βεβαίως ακριβή λειτουργία του «Συντονιστικού Οργάνου» αυτού, έχοντας απευθείας επικοινωνία με τον υπουργό Επικρατείας κ. Φλαμπουράρη, που αναδείχθηκε ως ο βασικός κρίκος της αλυσίδας συνεργασίας μεταξύ των δήμων του «προσφυγικού» με την κυβέρνηση.

Επί του παρόντος ο αντιδήμαρχος αιτείται μαζί φυσικά με το δήμαρχο της αναζήτησης… «φόρμουλας» με μία ενδεχόμενη σχετική «Υπουργική Απόφαση» που μπορεί να δώσει κατ’ εξαίρεση λύση στο ζήτημα της δημιουργίας νέου κοιμητηρίου σε χώρο που δεν… προβλέπεται.

Πληροφορίες αναφέρουν πως αυτή η «φόρμουλα» μπορεί να περιληφθεί στο πολυνομοσχέδιο που πρόκειται να φέρει στο επόμενο διάστημα ο υπουργός Εσωτερικών κ. Κουρουμπλής και θα προβλέπει νομοθετικές ρυθμίσεις διευκόλυνσης για την «σε έκτακτη κατάσταση» Λέσβο του «προσφυγικού».

Αναζητείται χώρος σε κοινοτικά κοιμητήρια
«Είναι μία εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία και πολύ δύσκολη κατάσταση. Είναι αναγκαίο να βρεθεί λύση στο ζήτημα της ταφής των σορών, αλλά συνεχώς συναντάμε καινούρια εμπόδια. Μπορώ να σας πω ότι έχουμε απευθείας επαφή με την κυβέρνηση για να υποβοηθηθεί η προσπέλαση του αδιεξόδου, αλλά δε μπορώ να εκτιμήσω το χρόνο που θα απαιτήσει τελικά κάτι τέτοιο.

Όμως, όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, δε μπορεί να περιμένουν άλλο 65 σοροί στο νεκροτομείο για πρακτικούς αλλά και για ηθικούς λόγους. Και γι’ αυτό εξετάζουμε πλέον και άμεσες πιθανές λύσεις για την ταφή» είπε στο «Ε» ο Νίκος Καρασάββας, που βρίσκεται σε συνεχείς επαφές με το δήμαρχο αλλά και με την κυβέρνηση και τη διοίκηση του Νοσοκομείου για το όλο θέμα.

Μία απ’ αυτές τις εναλλακτικές λύσεις που εξετάζει ο αντιδήμαρχος είναι η παραχώρηση χώρου από κοιμητήρια χωριών της Λέσβου προκειμένου να γίνει η άμεση ταφή των 65 σορών. Έτσι, βρίσκεται σε συνεχείς συνεννοήσεις με τους αρμόδιους προέδρους των κοινοτήτων. «Ακόμα και δύο και τρεις θέσεις από τα κοιμητήρια χωριών μπορούν να βοηθήσουν άμεσα» σχολιάζει επ’ αυτού ο κ. Καρασάββας, τονίζοντας ωστόσο πως πρόβλημα με το διαθέσιμο χώρο των κοιμητηρίων υπήρχε έτσι κι αλλιώς ακόμα και πριν από την εμφάνιση της νέας πραγματικότητας του «προσφυγικού» στη Λέσβο.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τα Φιλανθρωπικά Καταστήματα και κατ’ επέκταση η Μητρόπολη σε αυτό το κομμάτι του εγχειρήματος φέρεται να έχει συμφωνήσει για την παραχώρηση επτά θέσεων ταφής στο «χριστιανικό» κομμάτι του κοιμητηρίου του Αγ. Παντελεήμονα.

Τι λέει η μουσουλμανική θρησκεία

Μία από τις πολλές επιγραφές που αποδεικνύουν την άγνωστη ταυτότητα πολλών σορών και δεν επιτρέπουν σε καμία περίπτωση την εκταφή

Οι μουσουλμάνοι θάβονται με το κεφάλι στραμμένο στη Μέκκα. Η μουσουλμανική θρησκεία δεν επιτρέπει εκταφές που θα μπορούσαν να συμβάλλουν για να εξοικονομηθεί χώρος και πρακτικά δεν επιτρέπεται να γίνει κάτι τέτοιο σε ταφές πέραν της τελευταίας τριετίας.

Παράλληλα, εκταφή στον Αγ. Παντελεήμονα δε μπορεί να γίνει και γιατί ο αριθμός και η ημερομηνία ταφής αντιστοιχεί με δείγμα DNA που έχει κρατηθεί κατά την ιατροδικαστική διαδικασία σε περίπτωση που κάποια στιγμή κάποιος συγγενής τους θελήσει να αναζητήσει το χαμένο μέλος της οικογένειάς του.

Εξάλλου, ειδικά από τις σορούς των ναυαγίων, πολλοί είναι οι νεκροί που δεν έχουν αναγνωριστεί και επικρατεί και ένα άλλο επιμέρους ζήτημα, καθώς κανείς δε γνωρίζει και τη θρησκεία του. Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα πως πολλές πλάκες στο κοιμητήριο του Αγ. Παντελεήμονα γράφουν «Άγνωστος» ή «Αφγανός»…

Έντυπη έκδοση της Εφημερίδας Εμπρός