Δε λείπει ούτε η Λέσβος από την έκθεση της ProAsyl με τίτλο «Σπρωγμένοι προς τα πίσω - Συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων στο Αιγαίο Πέλαγος και τα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα». Η έκθεση αυτή φέρνει στο φως χιλιάδες επαναπροωθήσεις αιτούντων ασύλου που έγιναν από την Ελλάδα προς την Τουρκία, είτε από χερσαία είτε από θαλάσσια σύνορα.

Η οργάνωση ProAsyl είναι γνωστή και από το παρελθόν, όταν στη Λέσβο λειτουργούσε το γνωστό κολαστήριο της Παγανής. Οι καταγγελίες της τότε σχετικά με την πρακτική λιμενικών και άλλων αστυνομικών οργάνων στη Λέσβο, είχαν κάνει το γύρο του κόσμου και συνέβαλαν ουσιαστικά στο κλείσιμο της Παγανής.

Η έρευνα που οδήγησε στην έκθεση που δημοσιοποιείται, πραγματοποιήθηκε μεταξύ του Οκτωβρίου 2012 και του Σεπτεμβρίου 2013 και περιλαμβάνει συνεντεύξεις 90 ατόμων από Συρία, Αφγανιστάν, Σομαλία και Ερυθραία. Από αυτήν προκύπτει ότι 14 από αυτούς που συμμετείχαν στην έρευνα και στάλθηκαν πίσω στη χώρα από όπου πέρασαν στην Ελλάδα, την Τουρκία, διά μέσου του Αιγαίου, επαναπροωθήθηκαν από τη Λέσβο, άλλες 21 επαναπροωθήσεις έγιναν από το Φαρμακονήσι και από τρεις αντίστοιχα από Σάμο και Χίο. Σημειώνεται ότι υπήρξαν και άτομα που αναγκάστηκαν να γυρίσουν πάλι πίσω στην Τουρκία για περισσότερες από μία φορές.

Ενδεικτικά σημειώνεται στην έκθεση: «Οι υπόλοιποι 14 δηλώνουν ότι επαναπροωθήθηκαν περισσότερες από μια φορά, την πρώτη από τον Έβρο και στη συνέχεια από τη Λέσβο.»

Από τις καταγραφές που έγιναν, φαίνεται ότι μέσα σε ένα χρόνο συνολικά επαναπροωθήθηκαν περισσότερα από 2.000 άτομα. Τα περισσότερα ήταν Σύριοι πρόσφυγες, οι οποίοι προσπαθούσαν να βρεθούν σε ευρωπαϊκό έδαφος για να ζητήσουν διεθνή προστασία και να μπορέσουν να ενωθούν και πάλι με τα μέλη των οικογενειών τους που ζουν διάσπαρτα στην Ευρώπη.

Σε αρκετές περιπτώσεις αναφέρεται ότι οι άνθρωποι αυτοί κρατήθηκαν επί ώρες χωρίς να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στον έξω κόσμο, χωρίς νερό και τροφή, χωρίς να καταγραφεί κανένα στοιχείο τους από τα στελέχη των αρμόδιων αρχών, πέραν της εθνικότητάς τους. Όλοι τους είπαν ότι οι Ελληνικές Αρχές αρνήθηκαν να καταγράψουν τα αιτήματά τους για διεθνή προστασία.

Η επαναπροώθηση
Σε αυτό το σημείο δε θα πρέπει να παραλείψουμε ότι πολλοί Σύριοι υποστήριξαν πως τους πήραν τα έγγραφά τους που είχαν πάνω τους. Αυτό σημαίνει ότι χωρίς ταυτότητα και διαβατήριο ήταν αδύνατο γι’ αυτούς τους ανθρώπους να διεκδικήσουν διεθνή προστασία και να καταφέρουν να ανταμώσουν ξανά με τις οικογένειές τους. Μετά την επαναπροώθηση στην Τουρκία, συνελήφθησαν και κρατήθηκαν από τις Τουρκικές Αρχές.

Σε τρεις περιπτώσεις (δύο στον Έβρο και μία στο Αιγαίο Πέλαγος), Αφγανοί πρόσφυγες επαναπροωθήθηκαν από την Τουρκία πίσω στο Αφγανιστάν. «Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην Τουρκία, οι πρόσφυγες ήρθαν αντιμέτωποι με αναποτελεσματικά προγράμματα προστασίας προσφύγων, διαβίωσαν υπό δεινές συνθήκες και εκτέθηκαν σε σειρά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι περισσότεροι προσπάθησαν να ξαναμπούν σε ευρωπαϊκό έδαφος και εκτέθηκαν σε νέους κινδύνους», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.